การปฏิรูประบบสุขภาพของประเทศมาเลเซีย

Abstract

ประเทศมาเลเซียเป็นประเทศที่เคยได้รับการยอมรับกันว่ามีฐานะทางเศรษฐกิจและการบริการสาธารณสุขที่ดีมากเมื่อเทียบกับประเทศในภูมิภาคเดียวกัน โดยใช้เงินงบประมาณในการจัดการสวัสดิการด้านสาธารณสุขให้กับประชาชน ผู้ใช้บริการเสียค่าใช้จ่ายเพียงส่วนเดียว สำหรับคนจนหรือผู้ด้อยโอกาสจะได้รับบริการฟรี โดยที่ไม่มีระบบประกันสุขภาพแห่งชาติ ในภาวะเช่นนี้ทำให้ภาระด้านเศรษฐกิจของรัฐบาลเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ จนต้องเริ่มดำเนินการปฏิรูประบบสาธารณสุขตั้งแต่ช่วงแผนพัฒนาประเทศฉบับที่ 4 (1981-1985) โดยเริ่มจากการว่าจ้างให้เอกชนดำเนินการกิจการที่ไม่ใช่การรักษาในโรงพยาบาลจำนวนหนึ่งและให้เช่าโรงพยาบาลแห่งหนึ่ง นโยบายเสริมอีกอย่างหนึ่งคือการสนับสนุนการจัดตั้งสถานบริการทางการแพทย์ของเอกชนด้วยหวังว่าผู้ที่มีฐานะทางเศรษฐกิจดีส่วนหนึ่งจะไปใช้บริการอันจะทำให้ภาระของรัฐบาลลดลง แต่ผลเสียที่ตามมาคือ การออกจากราชการของแพทย์ไปทำงานให้ภาคเอกชนซึ่งจ่ายค่าตอบแทนสูงกว่า ในปี 1992 ได้ทำการแปรรูปสถาบันหัวใจแห่งชาติ ความมุ่งหวังส่วนหนึ่งคือการปรับสภาพการทำงานและรายได้ของแพทย์ให้แพทย์ยังคงอยู่กับสถานบริการซึ่งรัฐบาลเป็นเจ้าของต่อไป อีกสองปีต่อมาก็ได้ขายกิจการร้านขายยาและอุปกรณ์การแพทย์ให้เอกชน ต่อมาในปี 1997 ได้แปรรูปงานสนับสนุนการรักษาในโรงพยาบาล 71 แห่ง และมีเป้าหมายให้ครบทุกแห่งภายในปี 2000 คือ สิ้นสุดแผนพัฒนาประเทศฉบับที่ 7 เนื่องจากถึงแม้ว่าจะมีแผนการศึกษาการจัดระบบประกันสุขภาพแห่งชาติ แต่ก็ยังไม่มีการดำเนินการ ประกอบกับการแปรรูปที่ผ่านมาไม่มีระบบการติดตามประเมินผลที่ชัดเจน จึ่งส่งผลให้เกิดสภาพที่ประชาชนต้องจ่ายค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลมากขึ้นกว่าเดิมมาก เกิดความไม่เท่าเทียมเนื่องจากประชาชนส่วนหนึ่งไม่มีเงินพอที่จะจ่ายได้ ได้มีการร้องเรียนผ่านสื่อต่างๆ จากทั้งประชาชนทั่วไป และองค์กรที่เกี่ยวข้องจนในที่สุดมีการรวมกันเป็นองค์กรเพื่อคัดค้านแผนการแปรรูปที่จะขยายต่อในปี 2000 และรณรงค์ให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการปฏิรูประบบสาธารณสุขต่อไป สภาพที่เกิดขึ้นเช่นนี้จึงทำให้รัฐบาลตัดสินใจยุติแผนการแปรรูปที่กำหนดไว้ เมื่อปลายปี 1999 โดยให้มีการทบทวนใหม่โดยเฉพาะอย่างยิ่งการจัดระบบประกันสุขภาพแห่งชาติ บทเรียนการปฏิรูประบบสาธารณสุขของประเทศมาเลเซียนี้มีบทสรุปที่สามารถใช้เป็นข้อพึงสังวร กับการดำเนินการปฏิรูประบบสาธารณสุขของประเทศไทยได้ คือ จะต้องสร้างการมีส่วนร่วมของบุคลากรวิชาชีพผู้ให้บริการ และประชาชนผู้ใช้บริการ และในการดำเนินการจะต้องมีระบบการติดตามประเมินผลเพื่อเป็นหลักประกันในด้านคุณภาพ ประสิทธิภาพ การเข้าถึงบริการและความเท่าเทียมกันของคนในสังคมในการรับบริการ