สถานการณ์สุขภาพท่ามกลางการเปลี่ยนผ่านของสังคมภาคเหนือ

Abstract

ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมาการเปลี่ยนแปลงของสังคมภาคเหนือเป็นไปอย่างรวดเร็ว การขยายตัวทางเศรษฐกิจ การพัฒนาอุตสาหกรรมสินค้าพื้นบ้าน การบริการและการท่องเที่ยวได้ส่งผลให้สังคมภาคเหนือเร่งรีบพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานเพื่อรองรับการขยายตัวของอุตสาหกรรมดังกล่าว ภาพลักษณ์ของสังคมภาคเหนือ โดยเฉพาะในเขตเมืองใหญ่ จึงเป็นภาพของสังคมที่มีความทันสมัย อย่างไรก็ดีพร้อมๆ กับความสะดวกสบาย การพัฒนาทางเทคโนโลยีและความทันสมัย บุคคลต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงในวิถีการดําเนินชีวิต ค่านิยมและวิธีคิดแบบใหม่ รูปแบบและเงื่อนไขในการประกอบอาชีพที่แตกต่างไปจากเดิม รวมทั้งความสัมพันธ์ทางสังคมที่เน้นความเป็นปัจเจก ความเป็นส่วนตัว และเป็นความสัมพันธ์ที่อยู่บนพื้นฐานการต่อรองผลประโยชน์มากขึ้น บุคคลสูญเสียอํานาจในการควบคุมและต่อรองเพื่อกําหนดการดําเนินชีวิตของตนเอง การเปลี่ยนแปลงในบรรทัดฐานและวิถีการดําเนินชีวิตที่เกิดขึ้นในสังคมภาคเหนือนี้มีผลต่อพฤติกรรมสุขภาพและความเป็นอยู่ของบุคคลอย่างไร การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวส่งผลให้เกิดพฤติกรรมสุขภาพเชิงบวกหรือทําให้เกิดความเสี่ยงต่อสุขภาพ และกลุ่มคนต่างๆ ในสังคมภาคเหนือมีพฤติกรรมการปรับตัวหรือตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงอย่างไร เอกสารนี้เสนอพฤติกรรมของบุคคลในภาคเหนือที่สัมพันธ์และส่งผลต่อสุขภาพหรือมีแนวโน้มที่จะก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อสุขภาพ โดยเน้นทําความเข้าใจพฤติกรรมบุคคลที่เป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงทางสังคม เศรษฐกิจที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วใน 3 บริบทคือ การเติบโตของความเป็นเมือง การปรับรูปแบบของอุตสาหกรรมและเงื่อนไขการทํางาน และการเคลื่อนย้ายทุน แรงงาน เทคโนโลยีที่รวดเร็วและไร้ขอบเขต เนื้อหาในส่วนแรกจะกล่าวโดยย่อเกี่ยวกับวิถีชีวิตในสังคมภาคเหนือที่เปลี่ยนแปลง วิถีชีวิตด้านสุขภาพ อํานาจการต่อรองและการบริโภค และในส่วนสุดท้ายเป็นการกล่าวถึงแนวโน้มพฤติกรรมและกลุ่มบุคคลที่มีความเสี่ยงต่อสุขภาพที่สําคัญๆ ในภาคเหนือ