บทคัดย่อ
แม้ว่าร้านยาจะเป็นที่ให้บริการสุขภาพเบื้องต้นแก่ประชาชน แต่ร้านยาก็ไม่ได้ถูกจัดให้เป็นหน่วยบริการภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพใดๆ ภายหลังที่ประเทศไทยมีระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ได้มีความพยายามที่จะทดลองร้านยาคุณภาพเป็นเครือข่ายของหน่วยบริการในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติซึ่งมีความจำเป็นต้องมีความชัดเจนว่าร้านยาจะมีบทบาทหน้าที่อะไรบ้าง ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาท/หน้าที่ของร้านยาในฐานะเครือข่ายที่จะร่วมให้บริการปฐมภูมิแก่ประชาชน การศึกษานี้ใช้เทคนิคเดลฟายเพื่อสอบถามความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญด้านเภสัชกรรมชุมชนทั้งเอกชนและส่วนราชการ เป็นจำนวน 2 ครั้ง แล้ววิเคราะห์คะแนนระดับความเห็นเป็นค่ามัธยฐาน ฐานนิยม และค่าพิสัยควอไทล์ ซึ่งมีผู้ตอบแบบสอบถามกลับครบ 2 ครั้งจำนวน 17 คบ ผลการวิเคราะห์พบว่า ผู้เชี่ยวชาญมีความเห็นว่ามีความเป็นไปได้มากที่ร้านยาจะมีบทบาททั้งด้านการรักษาพยาบาลและด้านการส่งเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค โดยค่ามัธยฐานของคะแนนระดับความคิดเห็นมีค่า 4-5 จากคะแนนเต็ม 5 และมีค่าพิสัยควอไทล์ที่ต่ำ ทั้งนี้ในบทบาทด้านการรักษาพยาบาล ร้านยาจะมีหน้าที่และกิจกรรมในการจ่ายยาแก่ผู้ที่เจ็บป่วยเล็กน้อย จ่ายยาตามใบสั่งของแพทย์สำหรับผู้ป่วยโรคเรื้อรัง ให้ความรู้และคำแนะนำแก่ผู้ป่วยที่ต้องใช้ยา ส่วนบทบาทด้านการส่งเสริมสุขภาพป้องกันโรค ร้านยาจะทำหน้าที่และกิจกรรมในการคัดกรองหาผู้ที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรังเพื่อส่งต่อแพทย์ สร้างความตระหนักและส่งเสริมการใช้ยาอย่างถูกต้อง ให้คำแนะนำด้านโภชนาการและการออกกำลังกาย รณรงค์เรื่องการเลิกบุหรี่ แอลกอฮอล์ และร่วมมือกับชุมชนในการทำกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพ
บทคัดย่อ
Although community pharmacies normally provide health services to communities, they have never
been officially recognized as a primary care unit under any health security scheme. After the National
Health Security Scheme had been implemented in Thailand, efforts were made to test accredited pharmacies as part of a network within the scheme. In order to put a community pharmacy into the network, it is
essential to clarify the role and function of a community pharmacy as a primary care provider within the
network. Therefore, this study was aimed at projecting the role, function and activity of community pharmacies
from the viewpoint of community pharmacy experts, both from the private and government sectors.
The Delphi method was used by sending questionnaires to experts twice. Seventeen experts completed
the questionnaires twice. Levels of agreement were calculated as in the median, mode and
interquartile ranges. The results showed that the experts agreed that it was possible to have community
pharmacies play a role in treatment, health promotion and disease prevention in a community. The medians
of agreement levels were between 4 and 5 out of 5 on the Likert scale and the interquartile ranges were
narrow. With regard to the treatment role, a community pharmacy would have functions and activities in
dispensing drugs for common illnesses, refilling prescriptions for chronic diseases, and providing patients
with counseling. Regarding the health promotion and disease prevention role, a community pharmacy
would have functions and activities in screening for risk of chronic diseases, referring a high-risk
patient to physicians, promoting appropriate drug use, providing advice regarding nutrition and exercise,
campaigning for smoking cessation and reducing alcohol consumption, and coordinating with local
authorities to promote community health.
