รายงานสถานะสุขภาพคนไทย: การวิเคราะห์ข้อมูลจากการสำรวจอนามัยและสวัสดิการ พ ศ 2546

Abstract

ในพ.ศ. 2546 สำนักงานสถิติแห่งชาติและสำนักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศได้สร้างคำถามที่ใช้ประเมิณสถานะสุขภาพ 9 ข้อ เป็นคำถามที่ประเมิณสุขภาพกาย 4 มิติ ( การเคลื่อนไหว, การดูแลตนเอง, การทำกิจกรรมปกติ, การเจ็บป่วย ไม่สบาย) สุขภาพใจ 3 มิติ ( ความวิตกกังวล, การมีสมาธิจดจำ, การเข้าสังคม) และภาพรวมของสุขภาพ 2 คำถาม ( เปรียบเทียบกับปีที่แล้ว, กับคนอื่นที่คล้ายคลึงกัน ) ให้ชื่อว่า 9-THAI ( 9-item Thai Health status Assessment Instrument ) การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อรายงานสถานะสุขภาพของคนไทย และการประเมินความตรงโดยใช้กลุ่มที่ทราบค่าอยู่ก่อนแล้วของ 9-THAI การประเมินสถานะสุขภาพของคนไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป จำนวน 37,202 คน จากข้อมุลในปี 2546 ซึ่งสุ่มจากทุกจังหวัด ทั้งในและนอกเขตเทศบาล โดยสุ่มตัวอย่างแบบเชิงชั้นสองขั้นตอน ( stratified two stage sampling) พบว่า ผู้ที่อาศัยอยู่ในภาคเหนือ, นอกเขตเทศบาล, มีรายได้อยู่ในกลุ่มยากจนที่สุด หรือมีบัตรทอง 30 บาท เป็นผู้ที่มีปัญหาสถานะสุขภาพ โดยมีร้อยละของปัญหาในด้านกายและใจ 7 มิติ สูงกว่า และมีคะแนนสุขภาพกายและใจ ต่ำกว่าผู้ที่อยู่ในภาคอื่น, ในเขตเทศบาล, มีรายได้ในกลุ่มที่รวยกว่าหรือมีสวัสดิการรักษาพยาบาลแบบอื่นๆ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อทดสอบโดยสถิติ chi-square, t-test ANOVA ตามความเหมาะสม ดังนั้น การกำหนดนโยบายทางสาธารณสุขควรให้ความสนใจกับกลุ่มดังกล่าวมากยิ่งขึ้น นอกจากนี้ ในผู้ที่มีภาวะสุขภาพทรุดลง ได้แก่ ผู้ที่ป่วย, เคยพักรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาลหรือมีโรคเรื้อรัง มีร้อยละของปัญหาในด้านกายและใจ 7 มิติ สูงกว่า และมีคะแนนสุขภาพกายและใจ ต่ำกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ( P < 0.001 ) เป็นไปตามที่ตั้งสมมติฐานไว้ จึงสนับสนุนความตรงของ 9-THAI ในการนำไปประยุกต์ใช้ต่อไป