ความสามารถของตัวย่อของอาการเตือนในการทำนายการเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลันและประสิทธิภาพของการให้ความรู้เรื่องอาการเตือนผ่านตัวย่อต่อระดับความรู้และผลลัพธ์ทางคลินิก

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างตัวย่อช่วยจำอาการเตือนของภาวะหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลัน พร้อมทดสอบคุณสมบัติและประสิทธิภาพของตัวย่อช่วยจำทางคลินิก โดยเปรียบเทียบสัดส่วนของอาสาสมัครที่สามารถระบุอาการเตือนของภาวะหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลันและการปฏิบัติตัวโดยเรียกรถพยาบาลมาโรงพยาบาลได้ถูกต้อง ระหว่างกลุ่มที่ได้รับ “การให้ความรู้แบบใหม่ โดยใช้ตัวย่อช่วยจำ” กับกลุ่มที่ได้รับ “วิธีการให้ความรู้แบบเดิมผ่านใบปลิว” วิธีการศึกษา : การศึกษาระยะที่ 1 ทำการพัฒนาเครื่องมือตัวย่อช่วยจำจากการศึกษาแบบย้อนหลังในเวชระเบียนในอาสาสมัครที่มาตรวจที่ห้องฉุกเฉินของโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งด้วยอาการที่สงสัยภาวะหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลัน จากนั้นนำไปทดสอบประสิทธิภาพ ในการศึกษาระยะที่ 2 โดยการศึกษาแบบทดลองเปรียบเทียบกับวิธีการให้ความรู้แบบเดิม ในกลุ่มประชากรที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นภาวะหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลันที่อาศัยอยู่ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ่ ผลการศึกษา : ตัวย่อช่วยจำที่สร้างและมีคุณสมบัติที่ดีที่สุด คือ "RUSH ChesT" (แปลว่า ถ้าคุณมีอาการ referred pain (R), unexplained sweating (U), shortness of breath (S) หรือ heart fluttering (H) ร่วมกับอาการ chest pain คุณควรรีบไปโรงพยาบาลทันที Timely (T)) มีค่าอัตราต่อรองในการวินิจฉัย = 7.81 (5.93–10.44) และความไว = 0.81 (0.77–0.85) ได้รับการเผยแพร่ในวารสารนานาชาติ และมีการแปลเป็นภาษาไทยว่า “ใจเจ็บ สั่นใจ ร้าวแถวไหล่ เหงื่อไหล หายใจเหนื่อย คุณควรรีบไปโรงพยาบาลทันที” ซึ่งได้นำไปทดสอบประสิทธิภาพเทียบกับวิธีการให้ความรู้แบบเดิมโดยใช้ใบปลิว พบว่า หลังเข้าร่วมโครงการทันทีและเมื่อติดตาม 6 เดือน อาสาสมัครมีคะแนนเฉลี่ยความรู้อาการเตือนภาวะหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลันเพิ่มขึ้น และมีค่ามัธยฐานของแผนระยะเวลาก่อนมาโรงพยาบาลหลังจากเริ่มมีอาการเตือนลดลงเมื่อเทียบกับก่อนเข้าร่วมโครงการอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยผลไม่แตกต่างกันระหว่างกลุ่มที่ได้รับความรู้แบบเก่าและกลุ่มที่ได้รับความรู้แบบใหม่ สำหรับแผนวิธีการเดินทางมาโรงพยาบาลเมื่อเกิดอาการเตือนของภาวะหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลัน พบว่า อาสาสมัครกลุ่มที่ได้รับความรู้ผ่านตัวย่อมีสัดส่วนของคนที่วางแผนจะมาโรงพยาบาลด้วยบริการการแพทย์ฉุกเฉิน (Emergency medical services, EMS) สูงกว่ากลุ่มที่ได้รับความรู้แบบเก่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ทั้งในช่วงหลังจากได้รับความรู้ทันทีและเมื่อติดตามไป 6 เดือน สรุป : คุณสมบัติในการวินิจฉัยของเครื่องตัวย่อช่วยจำที่สร้างขึ้นอยู่ในเกณฑ์ดี แต่การนำมาทดสอบประสิทธิภาพในประชาชนกลุ่มเสี่ยงภาวะหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลันพบว่า การให้ความรู้แบบใหม่โดยใช้ตัวย่อช่วยจำช่วยทำให้ผู้ป่วยรู้ว่าเมื่อเกิดอาการเตือนของภาวะหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลันควรมาโรงพยาบาลโดยเรียกรถพยาบาลได้ดีกว่า แต่ไม่ได้ช่วยให้ผู้ป่วยจดจำอาการเตือนของโรคได้ดีกว่าวิธีการให้ความรู้แบบเดิมผ่านใบปลิว และการได้รับความรู้ทั้งสองแบบทำให้ผู้ป่วยตระหนักว่าต้องรีบมาโรงพยาบาลไม่แตกต่างกัน ข้อเสนอแนะ : เพื่อทำให้ผลการรักษาภาวะหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลันดีขึ้น ควรหาวิธีให้ความรู้ที่สามารถช่วยให้ผู้ป่วยสามารถจดจำอาการเตือนของภาวะหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลันดีขึ้น เช่น การสร้างตัวย่อช่วยจำที่จดจำได้ง่าย