บทคัดย่อ
การศึกษาเชิงคุณภาพเรื่องนี้มีเป้าหมายเพื่อวิเคราะห์สถานการณ์ระบบบริการส่งเสริมสุขภาพสตรีวัยกลางคนที่ปรากฏอยู่ในสถานบริการสุขภาพทั้งในแง่มุมของแนวคิด วิธีการจัดการ การรับรู้ของสตรี ตลอดจนความสำเร็จและอุปสรรค ผู้ให้ข้อมูลหลักเป็นสตรีอายุ 40-59 ปี จำนวน 57 คน ทั้งในเมืองและในชนบท ที่มารับบริการส่งเสริมสุขภาพที่สถานบริการ 4 แห่ง ในจังหวัดขอนแก่น และผู้ให้บริการสุขภาพ จำนวน 15 คน เก็บข้อมูลด้วยวิธีการสังเกตอย่างไม่มีส่วนร่วม การสนทนากลุ่ม และการสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา ได้ข้อค้นพบเป็นประเด็นหลักที่สำคัญ ดังนี้ บริการส่งเสริมสุขภาพในสถานบริการสุขภาพเป็นที่เชื่อถือและศรัทธาของสตรีผู้รับบริการแต่ต้องพึ่งพาผู้ให้บริการ และมีทางเลือกน้อย ภาวะสุขภาพตามความหมายและการรับรู้ของสตรีวัยกลางคนครอบคลุมทั้งสภาวะทางกาย จิต และสังคม แต่บริการสุขภาพที่เป็นอยู่มิได้ครอบคลุมต่อการรับรู้นั้น สตรีที่มีการศึกษาสูง และอยู่ในเมืองมีพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพตนเองชัดเจนกว่าสตรีที่มีการศึกษาน้อยและอยู่ในชนบท สตรีวัยกลางคนได้รับข้อมูลสุขภาพหลากหลายจากหลายแห่ง หลากความเห็นจนคนหลายคนเกิดความสับสนจากข้อมูลที่ขัดแย้งกัน บริการส่งเสริมสุขภาพสตรีวัยกลางคนควรขยายออกสู่ชุมชน และให้ชุมชนมีส่วนร่วมจัดบริการ จากผลการศึกษาจึงมีข้อเสนอแนะให้ปรับบริการที่มีอยู่ให้มีความหลากหลาย มีทางเลือกง่ายต่อการเข้าถึงและให้สตรีผู้รับบริการมีส่วนร่วมในการจัดบริการ
บทคัดย่อ
Development of Alternative Health Systems to Promote the Health of Middle-Aged Women: A Case Study of Health Services in Isaan This qualitative study aims to explore a situation of health promotion services for middle-aged women provide by various health institutions on the aspects of concepts, management, women’s perception and obstacles and success of the services. Key informants were 57 women, aged 40-59 years living in urban and rural areas and were customers of four health institution in Khon Kaen province. In addition, focus group discussions and interviews. Content analysis was used to analyse the data. Major themes were covered as follows.Women did trust all health promotion services but few alternative services were available and they had to depend on health providers. The meaning of health perceived by middle-aged women included physical, mental, and social aspects but existing health services did not cover all these dimensions.Educated women living in an urban areas showed more health promotion behavior compared with low educated women living in rural areas.Middle-aged women gained a lot of health information from various sources and they got confused about the information The services should be expanded and involve community participation. It is suggested that any alternative health practices should be available in existing services. The services should be accessible and women included in organizing the services. Keywords: alternative health, health promotion, middle-aged women, health institution, Issan
