บทคัดย่อ
แม้ว่าปัญหาเรื่องภาวะที่ไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาในโรงพยาบาล จะเกิดขึ้นมานานแล้ว แต่ปัจจุบันสังคมไทยมีความตื่นตัวในเรื่องนี้กันมากขึ้น เพราะเริ่มมีการฟ้องศาลเพื่อให้มีการชดเชยความเสียหายและสื่อมวลชนก็เผยแพร่ข่าวนี้กันอย่างกว้างขวาง ปัญหานี้ได้สร้างความหวาดระแวงระหว่างผู้ป่วยกับแพทย์จนทําให้ความสัมพันธ์ระหว่างสองฝ่ายเลวร้ายลงมาก จนมีความตระหนกกันว่า อาจจะนําไปสู่ปัญหาอื่นๆ เหมือนกับที่กําลังเกิดขึ้นในประเทศสหรัฐอเมริกา ที่แพทย์จะต้องเสียเงินค่าเบี้ยประกันจํานวนมหาศาล และให้บริการที่เกินจําเป็นหรือปฏิเสธการให้บริการ เพื่อปกป้องตนเอง เกิดผลเสียย้อนมากระทบถึงผู้ป่วยอีกทีเพราะได้รับบริการที่ไม่เหมาะสม หรือต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มมากขึ้น จนมีแรงจูงใจที่จะฟ้องมากยิ่งขึ้น นับว่าเป็นวงจรอุบาศว์ที่หลายฝ่ายควรหาทางหยุดยั้ง มีความพยายามที่จะเสนอให้มีการสร้างทางเลือกแบบใหม่ๆ ในการจัดการกับเรื่องนี้ เช่น การป้องกันโรคให้ได้ผลเพื่อลดจํานวนผู้ป่วย การพัฒนาคุณภาพบริการเพื่อลดปัญหาความผิดพลาดเสียหายจากการรักษาพยาบาล และการสร้างระบบการชดเชยผู้เสียหายจากการรักษาพยาบาลที่เกิดขึ้น โดยไม่ต้องหาผู้รับผิด ฯลฯ แม้พระราชบัญญัติประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2545 จะมีบทบัญญัติที่ให้สิทธิแก่ผู้ที่ได้รับความเสียหายอันเกิดจากการดูแลรักษา มีสิทธิได้รับเงินช่วยเหลือจากกองทุนเพื่อเยียวยาความเสียหายเบื้องต้น และกองทุนมีสิทธิไล่เบี้ยเอากับผู้กระทําผิดได้ แต่ก็นับว่าเป็นเพียงจุดเริ่มต้นที่ยังต้องมีการพัฒนาไปอีกมาก ถ้าคํานึงถึงการสร้างระบบการชดเชยที่ดี จึงมีความจําเป็นที่จะต้องมีการศึกษาวิจัยเรื่องนี้อย่างกว้างขวางและลึกซึ้ง เพื่อช่วยทําให้มองเห็นทางออกที่เป็นประโยชน์สูงสุดกับทุกฝ่ายและต่อสังคมโดยรวม การศึกษาในครั้งนี้มุ่งเน้นที่การศึกษาวิจัยเพื่อทําให้เข้าใจธรรมชาติของกระบวนการวินิจฉัยภาวะไม่พึงประสงค์ซึ่งคาดว่าจะทําให้เห็นแนวทางการพัฒนาเครื่องมือและกระบวนการที่มีคุณสมบัติเหมาะสม ตลอดจนสามารถนําไปประยุกต์ใช้ในสถานการณ์ต่างๆ ได้หวังว่าจะเป็นงานที่กระตุ้นให้ฝ่ายต่างๆ เข้ามามีส่วนร่วมในการเสนอข้อคิดเห็นและร่วมพัฒนาระบบนี้ในเมืองไทยให้ดียิ่งขึ้นและเป็นธรรมกับทุกฝ่ายต่อไป
บทคัดย่อ
Rationale: Increasing numbers of law suit cases against medical practitioners signal the whole Thai society to pay more attention to the problem. This study focuses on studying the nature of medical reviews as tools for monitoring and assessing the problems of adverse events (AEs) occurred in hospitals. Objectives: The study aims at 1. Evaluating inter-rater reliability of medical record reviews in detecting AEs. 2. Evaluating changes of inter-rater reliability of medical record reviews when more financial incentives are proposed to the reviewers. 3. Evaluating usefulness of medical record reviews in terms of types of quality issues identified and applicability to the decision making on patient compensation. Methods: the study is divided into 2 phases. Phase I : 279 medical records were independently reviewed by 23 auditors. Each record was examined by 3 auditors using a standardized review form. Agreements on the occurrence of AEs were assessed using Kappa statistic (κ). Phase II : Lessons learned from the first phase were used in modifying the review form and processes of medical reviews. 50 medical records were independently reviews by 13 auditors. Early in the process, 7 of the auditors were informed that they will be given 50 – 100 % extra fees if the agreement of assessing the AEs among them was high. The rest 6 auditors were informed the same message later after they had finished reviewing the first 25 records. Agreements on the occurrence of AEs were assessed using Kappa statistic (κ). Statistical differences between kappa were tested using Mann Whitney U Test. 95 % confidence interval of kappa was also calculated. Content analysis of opened questions was done to categorize the reasons for making AEs diagnosis given by the auditors. Modeling from the Norwegian system of patient compensation, the author had tested whether the results of the medical reviews can be used for the compensation decision. Results: Phase I: Agreement on determining AEs occurrence was fair (weighted κ = 0.34, 95%CI= 0.22-0.45). Agreement on determining AEs preventability was fair (weighted κ = 0.27, 95%CI= 0.16 to 0.39). Phase II: For Agreement on determining AEs occurrence was fair (κ = 0.27, 95% CI:0.24 ถึง 0.30). Agreement on determining AEs preventability was also fair (κ = 0.22, 95% CI:0.19 ถึง 0.25). Informing auditors that they would be given extra fees had no positive effect on the agreement on determining AEs occurrence and preventability (p-value > 0.05). Reasons for determining AEs occurrence and preventability have revealed a numbers of common quality related problems, for example, missed diagnosis, delayed intubation, inappropriate antibiotic, inadequate treatment, overloaded fluid, overdosed Insulin, Propanolol in the bronchospastic, inadequate electrolyte monitoring, one-lung intubation etc. 42 % of the patients were considered to have rights for compensations according to the criteria used by the Norwegian patient compensation system. Conclusions and Discussions: The reliability of medical record review to detect AEs seems to be influenced by the rate of the event occurrence as well as the variability among reviewers. Whereas, financial incentive has no effect. The use of multiple reviewers to detect AE will produce unstable rates of AE occurrence, but is a reasonable and beneficial tools to search for wide ranges of quality related problems. Reasons for AE occurrence and preventability given by reviewers can serve well as a basis for making decision on patient compensation using the Norwegian criteria. The tool developed by this study is recommended to be modified and used as a tool for voluntary AE reporting and quality improvement process.
