บทคัดย่อ
ในการสร้างหลักประกันสุขภาพของประเทศไทยเพื่อให้ประชาชนเข้าถึงการบริการสุขภาพ มีวิวัฒนาการมาโดยลําดับ ซึ่งพบว่ามีทั้งความสําเร็จ ความก้าวหน้าและปัญหาอุปสรรคที่กล่าวถึงในวงกว้างทั้งในแวดวงวิชาการและแวดวงประชาคม หลายประเด็นมีรายละเอียดในระดับการปฏิบัติที่ชัดเจน ขณะที่อีกหลายๆ ประเด็นต้องการนําไปขยายผลหรือจัดทํารายละเอียดต่อก่อนนําไปปฏิบัติ เนื่องจากการสร้างหลักประกันสุขภาพเป็นเรื่องที่ซับซ้อน และยังได้รับผลกระทบจากปัจจัยทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างต่อเนื่อง สํานักงานวิจัยเพื่อการพัฒนาหลักประกันสุขภาพไทย (สวปก.) ซึ่งเป็นองค์กรภายใต้การกํากับของสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุขก่อตั้งขึ้นเพื่อเป็นหน่วยงานวิจัยที่มุ่งมั่นในการสร้างองค์ความรู้เพื่อพัฒนาระบบหลักประกันสุขภาพสําหรับประเทศ จึงให้ความสําคัญกับการวิจัยเกี่ยวกับ “เป้าประสงค์แนวคิด และนโยบายหลักประกันสุขภาพของประเทศไทย” โดยมีคําถามหลักที่สําคัญคือ ทิศทางของเป้าประสงค์แนวคิดและนโยบายที่มีความเหมาะสม สอดคล้องกับสังคมไทย ภายใต้บริบทความเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ การเมือง สังคมและวัฒนธรรมของไทย และอิทธิพลของความเปลี่ยนแปลงของสังคมโลกควรเป็นอย่างไรนโยบายที่สะท้อนการนําไปสู่การบรรลุเป้าประสงค์ของภาพอนาคตการจัดหลักประกันสุขภาพ และเป้าประสงค์ของระบบสุขภาพควรจะเป็นอย่างไร แนวทางการสํารวจหาเป้าประสงค์ (Goals) ของระบบหลักประกันสุขภาพจึงเป็นวัตถุประสงค์หลักของโครงการการศึกษาภาพอนาคตของหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าในครั้งนี้โดยศึกษาบนพื้นฐานของเป้าประสงค์ (Goals) ของหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าที่ได้รับการทบทวนใหม่ให้สอดคล้องกับปัจจัยผลักดันระบบที่สําคัญ (Key system drivers) และปัจจัยความไม่แน่นอน (Uncertainties) อันจะเกิดขึ้นในอนาคต ซึ่งจะใช้เป็นแนวทางในการจัดทําแผนที่นําทาง (Roadmap) สู่หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าตามภาพอนาคตที่เป็นไปได้ตามเป้าประสงค์ในระยะ 5-10 ปี เป็นกลไกเฝ้าระวังและกําหนดเหตุการณ์เพื่อเป็นจุดตัดสินใจระหว่างการดําเนินการตามเส้นทาง (Decision check point) ป้องกันภาพอนาคตที่ไม่พึงประสงค์และสนับสนุนให้เกิดภาพที่พึงประสงค์โดยวิธีการศึกษาแบบ Foresight study ผ่านกระบวนการเดลฟาย (Real Time Delphi) และการสร้างภาพอนาคต (Scenario building)การสํารวจความคิดเห็นของผู้มีส่วนร่วมกับการสร้างระบบหลักประกันสุขภาพของประเทศไทยโดยผ่านกระบวนการ Real Time Delphi จึงเป็นการศึกษาเพื่อหาเป้าประสงค์ (Goal) ของหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าของประเทศไทยในเบื้องต้น รวมทั้งประเมินอิทธิพลของปัจจัยผลักดันระบบที่สําคัญ (Key system drivers ; KSD) และปัจจัยความไม่แน่นอน (Uncertainties : UF) ที่จะมีต่อเป้าประสงค์ของการสร้างระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ซึ่งผลที่ได้จากการสํารวจด้วยกระบวนการ Real Time Delphi นี้จะนําไปใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการจัดทําภาพอนาคตต่อไป
