บทคัดย่อ
โรคหลอดเลือดหัวใจเป็นสาเหตุการตายที่สำคัญและพบบ่อยในกลุ่มผู้ป่วยเบาหวานชนิดไม่พึ่งอินสุลิน เป้าหมายการศึกษานี้คือทำการค้นหาปัจจัยเสี่ยงสำคัญและประเมินโอกาสเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจในกลุ่มผู้ป่วยเบาหวานชนิดไม่พึ่งอินสุลิน ที่มารับบริการที่โรงพยาบาลสังคม จังหวัดหนองคาย ในช่วงเดือนมิถุนายน-กันยายน 2550 จำนวน 309 ราย และไม่มีประวัติโรคหลอดเลือดหัวใจ ข้อมูลได้จากการซักประวัติ การตรวจร่างกาย และแฟ้มบันทึกการรักษาผู้ป่วย รวมทั้งผลการตรวจวิเคราะห์ปริมาณโฆเลสทอรอลรวม โฆเลสเทอรอลความแน่นสูง (HDL-C) การศึกษาดำเนินตามแบบ INTERHEART study ที่อ้างอิง NCEP ATP III (National Educational Program and Adult Treatment Panel III) ประเมินความเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจใน 10 ปี สถิติที่ใช้วิเคราะห์คือการทดสอบไฆสแควร์ และการทดสอบที ผู้ป่วยที่ศึกษามีอายุ 33-75 ปี อายุเฉลี่ย 55 ± 22 ปี ร้อยละ 3.6 สูบบุหรี่ ร้อยละ 92.2 มีแรงดันเลือดสูงหรือได้รับยาลดแรงดันเลือด ร้อยละ 46.9 มีโฆเลสเทอรอลในเลือดมากกว่า 200 มก.ดล. และร้อยละ 37.2 มี HDL-C น้อยกว่า 40 มก.ดล. ผลการประเมินโอกาสเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจใน 10 ปี พบกลุ่มผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงยิ่ง (I) ร้อยละ 6.8 (ชายร้อยละ 25.3 หญิงร้อยละ 1.6 : ค่าพี < 0.001) และความเสี่ยงสูง (II) ร้อยละ 21.4 (ชายร้อยละ 58.2 หญิงร้อยละ 11.2 : ค่าพี < 0.001) ซึ่งมีโอกาสเสี่ยงมากกว่าร้อยละ 20 และ 10-20 ตามลำดับ ในขณะที่ผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงปานกลาง (III) ร้อยละ 71.8 (ชายร้อยละ 16.4 หญิงร้อยละ 87.2 : ค่าพี < 0.001) มีโอกาสเสียงน้อยกว่าร้อยละ 10 ที่ระดับความเสี่ยงมากกว่าร้อยละ 20 และร้อยละ 10-20 มีผู้ป่วยชายมากกว่าหญิงอย่างมีนัยสำคัญ ในขณะที่ผู้ป่วยหญิงมีโอกาสเสี่ยงน้อยกว่าร้อยละ 10 มีจำนวนมากกว่าผู้ป่วยชายอย่างมีนัยสำคัญ ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าปัจจัยสำคัญที่ทำให้โอกาสเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจสูงขึ้นและมีความเตกต่างกันระหว่างเพศ ได้แก่ เบาหวาน ดังนั้น การประเมินโอกาสการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน ซึ่งช่วยบ่งชี้ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญทำให้สามารถทำการลดหรือขจัดปัจจัยเสี่ยง ช่วยลดอัตราการตายและความพิการจากโรคได้ ถึงแม้จะมีความแตกต่างในปัจจัยเสี่ยงและโอกาสเสี่ยงระหว่างผู้ป่วยชายและหญิงก็ตาม ความเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจควรจะได้รับประเมินในผู้ป่วยเบาหวานทุกราย
บทคัดย่อ
Diabetes is an important risk factor for the development of coronary heart disease
(CHD). Recent studies have found that the rise in the mortality rate of diabetes mellitus type 2 patients was due to coronary heart disease. This study was conducted in June
through September 2007, with the intention to evaluate CHD risk in diabetes patients
attending Sangkhom Hospital, Nongkhai Province. Data were collected by interview, blood
sampling and retrieval from medical records. The participants were 309 patients with
type 2 diabetes, aged 33 to 75 years (mean 55 ± 22 years), and without cardiovascular
diseases. The 10-year probability was estimated by using the INTERHEART Study modified
from NCEP ATP III (National Educational Program and Adult Treatment Panel III).
Student t-test and chi-square test were used to determine the differences between men
and women patients regarding risk factors, and to predict the probability of CHD. Most
patients (92.2%) smoked; 46.9 percent were hypertensive or were taking antihypertensives;
37.2 percent had total blood cholesterol (CHOL) higher than 200 mg/dl and a high density
lipoprotein cholesterol (HDL-C) level of less than 40 mg/dl. Evaluation by the heart
risk score (based on a model using basic risk factors, i.e., age, smoking, CHOL, HDL-C,
systolic blood pressure), 6.8 percent of the patients (25.3% men and 1.6% women; p <
0.001) had a predicted 10-year probability of more than 20 percent at very high risk (I)
and 21.4 percent of the patients (58.2% men and 11.2% women; p < 0.001) had a predicted
10-year probability of 10-20 percent at high risk (II); whereas 71.8 percent of the patients
(16.4% men and 87.2% women; p < 0.001) had a predicted 10-year probability of less than
10 percent at moderate risk (III). The predicted 10-year probability of 10-20 percent and
over 20 percent of the diabetic men was significantly higher than that of diabetic women,
whereas the predicted 10-year probability of less than 10 percent of the diabetic women
was significantly higher than that of diabetic men. The prevalence of risk factors related
to high risk of CHD was different in diabetes patients. Thus, estimates of probability of
CHD are necessary for all persons with diabetes, indicating the risk factors to be corrected
in order to prevent mortality and morbidity. Despite differences in individual risk
factors and predicted probability between men and women, the estimated risk for CHD
should be calculated for all persons with diabetes mellitus.
