บทคัดย่อ
การศึกษาเพื่อพัฒนาโปรแกรมการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดกรณีพิเศษ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและพัฒนาโปรแกรมการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดกรณีพิเศษ และจัดทำคู่มือการปฏิบัติงานฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดกรณีพิเศษ เป็นการศึกษาวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action research)ในรูปแบบ R&D (Research & Development) และมีการผสมผสานวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการหลายแบบ ได้แก่ การศึกษาค้นคว้า จากเอกสาร (documentary review) การสังเกตและการจดบันทึกภาคสนาม (observation and field notes) และการจัดสนทนากลุ่ม (focus group discussion) ซึ่งจากการเก็บรวบรวมข้อมูลที่ได้จากกลุ่มตัวอย่างที่เป็นผู้เข้ารับการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด ที่อยู่ระหว่างการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด ณ โรงเรียนวิวัฒน์พลเมืองกองทัพเรือแบบพิเศษ จำนวน 36 คน และการติดตามผลการทดลองใช้โปรแกรม ตลอดจนการประชุมระดมสมองร่วมกับนักวิชาการ ผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้ปฏิบัติในพื้นที่ และผู้เกี่ยวข้องที่มีประสบการณ์ตรงในด้านการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดแบบควบคุมตัว สามารถสรุปผลการศึกษาวิจัยได้ดังต่อไปนี้
1. โปรแกรมการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดกรณีพิเศษ ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องจนสามารรถนำไปใช้ปฏิบัติงานได้จริง และสอดคล้องกับบริบทของโรงเรียนวิวัฒน์พลเมืองกองทัพเรือแบบพิเศษ ภายใต้กรอบปัญหาด้านบุคลากร ด้านสถานที่ ด้านองค์ความรู้ ด้านโปรแกรม และด้านการบริหารจัดการภายใน ประกอบด้วยองค์ประกอบหลัก 3 ส่วนได้แก่ กระบวนการชุมชนบำบัด ศาสนบำบัด และระเบียบวินัยทางทหาร โดยการแบ่งฟื้นฟูออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่ ระยะแรกรับ ระยะฟื้นฟูสมรรถภาพ และระยะเตรียมกลับคืนสู่สังคม
2. มีการจัดทำคู่มือปฏิบัติงานฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดกรณีพิเศษ ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 ส่วน ดังนี้
2.1 คู่มือการปฏิบัติงานฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดกรณีพิเศษ ประกอบด้วยแนวคิดเกี่ยวกับการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดในรูปแบบชุมชนบำบัด ปรัชญาของการอยู่ร่วมกัน สายการบังคับบัญชา เครื่องมือของบ้าน และแนวทางการจัดกิจกรรมกลุ่มที่มีการดำเนินการเป็นกรณีพิเศษ
2.2 คู่มือการจัดกิจกรรมกลุ่ม (เหมือน) หมายถึง กิจกรรมกลุ่มที่มีการดำเนินการเหมือนกันในแต่ละระยะการฟื้นฟู เช่น กลุ่มประชุมเช้า กลุ่มสัมมนา เป็นต้น
2.3 คู่มือการจัดกิจกรรมกลุ่ม (ต่าง) หมายถึง กิจกรรมกลุ่มที่มีการดำเนินการแตกต่างในแต่ละระยะของการฟื้นฟู เช่น กลุ่มปฐมนิเทศ กลุ่มจูงใจ ซึ่งจะมีเฉพาะในระยะแรกรับเท่านั้น
