บทคัดย่อ
ต้นทุนทางตรงที่ไม่เกี่ยวกับการแพทย์เป็นสิ่งที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ในการเข้ารับการรักษาพยาบาล แต่การศึกษาเกี่ยวกับขนาดของภาระทางการเงินของครัวเรือนเกี่ยวกับต้นทุนนี้ยังมีน้อยอยู่ การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินต้นทุนทางตรงที่ไม่เกี่ยวกับการแพทย์ของผู้ป่วยนอกที่มารับบริการที่โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานีและหน่วยบริการปฐมภูมิ 4 แห่งในเขตอำเภอเมือง จังหวัดสุราษฎร์ธานี และเปรียบเทียบต้นทุนทางตรงที่ไม่เกี่ยวกับการแพทย์ระหว่างสถานพยาบาลและภูมิลำเนาของผู้ป่วย
ผู้วิจัยสัมภาษณ์ผู้ป่วยหรือผู้ดูแลผู้ป่วยที่แผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานีจำนวน 200 คน และที่หน่วยบริการปฐมภูมิ 4 แห่งในเขตอำเภอเมือง สุราษฎร์ธานี จำนวน 147 คน ตั้งแต่วันที่ 24 ตุลาคม ถึง 21 ธันวาคม พ.ศ.2555 การวิเคราะห์ใช้ข้อมูลต้นทุนของปี พ.ศ.2555 เป็นปีฐาน การศึกษาใช้สถิติ t-test และ ANOVA ในการเปรียบเทียบต้นทุนระหว่างสถานพยาบาลและระหว่างภูมิลำเนาของผู้ป่วย โดยใช้ระดับนัยสำคัญทางสถิติเท่ากับ 0.05
การศึกษาพบต้นทุนทางตรงที่ไม่เกี่ยวกับการแพทย์เฉลี่ยของหน่วยบริการปฐมภูมิเท่ากับ 76.7 บาท ซึ่งน้อยกว่าต้นทุนทางตรงที่ไม่เกี่ยวกับการแพทย์ของผู้ป่วยนอกที่โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี ซึ่งเท่ากับ 585.6 บาท เมื่อพิจารณาต้นทุนของผู้ป่วยนอกที่มารับการรักษาที่โรงพยาบาลตามภูมิลำเนาของผู้ป่วย พบว่าต้นทุนของผู้ป่วยที่มีลำเนาอยู่ในอำเภอเมืองเท่ากับ 248.3 ต่างอำเภอในจังหวัดสุราษฎร์ธานีเท่ากับ 774.8 และนอกจังหวัดสุราษฎร์ธานีเท่ากับ 1,719.4 บาท การเปรียบเทียบต้นทุนตามภูมิลำเนาพบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
การศึกษานี้ประเมินต้นทุนที่เกิดต่อครัวเรือนในการที่ผู้ป่วยมารับบริการที่แผนกผู้ป่วยนอก โดยเน้นต้นทุนที่อาจเป็นอุปสรรคต่อการเข้าถึงบริการ ข้อมูลนี้จึงอาจนำมาใช้ประกอบการพัฒนาระบบสุขภาพ ทั้งด้านการรักษาและการส่งต่อ เพื่อลดภาระต้นทุนของผู้ป่วยต่อไป
บทคัดย่อ
While direct non-medical costs (DNMc) are inevitable for healthcare seekers, little is known about the magnitude of the economic burden on the household. The study aims to estimate the DNMc of outpatients
at Suratthani hospital and four primary care units (PCUs) in Suratthani’s municipal area. In addition,
the DNMc of patients were compared across different health centers as well as the patients’ household
areas.
We interviewed 200 patients/caretakers at the out-patient department at Suratthani hospital and
147 patients/caretakers at 4 PCUs in the municipal area from 24 October to 21 December 2012. All cost
data were collected and calculated using 2012 as the base year. Statistical analysis, including t-test and
ANOVA, was performed to compare the DNMc between subgroups, with a statistical significance level of
0.05.
The average DNMc of patients at PCUs, 76.7 baht, were significantly lower than those incurred by
patients at the hospital, 585.6 baht. Within this latter group, the DNMc of those who lived in the municipal
area, outside the municipal area, in Suratthani, and outside Suratthani were 248.3, 774.8 and 1,719.4 baht,
respectively, with statistically significant differences.
The study quantifies the household cost for out-patients, demonstrating potential economic barriers
faced by health care seekers. Information from this study can be used when designing a treatment and
referral system that seeks to minimize the financial burden on the patient.
