บทคัดย่อ
สารสนเทศภูมิศาสตร์ของทรัพยากรสุขภาพ มีความสำคัญต่อการวางแผนการจัดสรรทรัพยากรสุขภาพ เพื่อการให้บริการที่ทั่วถึง ครอบคลุมพื้นที่ต่างๆทั่วประเทศ โดยข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์ทรัพยากรสุขภาพ จะบ่งบอกถึงที่ตั้งของสถานพยาบาล ว่ากระจายอยู่ในตำแหน่งใดบนแผนที่ประเทศไทย ช่วยในการประเมินการเข้าถึงบริการในเชิงภูมิศาสตร์ สะท้อนความหนาแน่นของสถานพยาบาลในระดับต่างๆ เมื่อเทียบกับความหนาแน่นของประชากร บ่งชี้เส้นทางการส่งต่อของสถานพยาบาลจากสถานบริการระดับปฐมภูมิ ไปยังโรงพยาบาลระดับทุติยภูมิและระดับตติยภูมิ ตามลำดับ ทำให้เข้าใจระยะทางของการส่งต่อจากสถานพยาบาลระดับหนึ่งไปยังระดับที่สูงขึ้น และการมีข้อมูลทรัพยากรสุขภาพ ได้แก่ ข้อมูลกำลังคนด้านสุขภาพ และเครื่องมือแพทย์ที่มีอยู่ในสถานพยาบาลแต่ละแห่ง จะช่วยให้ทราบการกระจายของทรัพยากรแต่ละประเภท ใช้ประกอบการวางแผนการลงทุนและการจัดสรรทรัพยากรให้มีความทั่วถึง สอดคล้องกับความจำเป็นด้านสุขภาพของประชาชนในพื้นที่ นอกจากนี้ข้อมูลสถานพยาบาลที่แสดงพิกัดที่ตั้งของสถานพยาบาล จะช่วยให้ทราบถึงตำแหน่งของสถานพยาบาลบนแผนที่ ช่วยในการกำหนดเส้นทางในการเข้าถึงสถานพยาบาลแต่ละแห่ง สำหรับประชาชนแล้วจะช่วยให้ทราบว่ามีสถานพยาบาลใดบ้างที่มีประเภทของบริการและทรัพยากรสุขภาพที่ต้องการรับบริการอยู่ในละแวกใกล้เคียง เป็นการให้บริการข้อมูลกับประชาชน
ระบบข้อมูลทรัพยากรสุขภาพในปัจจุบันที่มีการดำเนินการมาอย่างยาวนาน และมีข้อมูลที่ครอบคลุมสถานบริการสุขภาพทุกประเภท ทุกระดับและทุกสังกัด ก็คือระบบข้อมูลการสำรวจทรัพยากรสุขภาพ ซึ่งกระทรวงสาธารณสุข ทำการสำรวจโดยการส่งแบบสอบถามให้สถานบริการสุขภาพบันทึกข้อมูล โดยได้มีการออกแบบให้มีการบันทึกลงในอินเทอร์เน็ต โดยข้อมูลที่มีการบันทึก ได้แก่ ข้อมูลจำนวนบุคลากรแต่ละประเภท จำนวนแพทย์สาขาเฉพาะทาง จำนวนเตียง จำนวนเครื่องมือแพทย์ราคาแพง จำนวนผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ระบบข้อมูลนี้ยังประสบปัญหาด้านความครอบคลุมของข้อมูล โดยเฉพาะสถานบริการเอกชน และสถานพยาบาลในกรุงเทพฯ รวมทั้งปัญหาคุณภาพของข้อมูล และการเข้าถึงข้อมูลเพื่อการใช้ประโยชน์ของสถานพยาบาลและของประชาชนทั่วไป และยังไม่สามารถแสดงข้อมูลที่มีการบันทึกควบคู่กับการแสดงข้อมูลพิกัดที่ตั้งของสถานพยาบาลได้โดยทันที
สำนักงานพัฒนาระบบข้อมูลข่าวสารสุขภาพ ได้ร่วมกับกระทรวงสาธารณสุขในการจัดทำข้อมูลพิกัดสถานพยาบาล โดยการรวบรวมข้อมูลตำแหน่งพิกัดที่ตั้งของสถานพยาบาลทั้งรัฐและเอกชนทั่วประเทศ โดยการบันทึกข้อมูลลงบนอินเทอร์เน็ต และเตรียมการแสดงผลข้อมูลและเชื่อมโยงข้อมูลพิกัดกับข้อมูลทรัพยากรสุขภาพเพื่อแสดงผลบนอินเทอร์เน็ต โดยสำนักงานพัฒนาระบบข้อมูลข่าวสารสุขภาพได้พัฒนาโปรแกรมต้นแบบในการแสดงข้อมูลพิกัดสถานพยาบาลและข้อมูลทรัพยากรสุขภาพบนแผนที่ขึ้น
ดังนั้น การพัฒนาโครงการนี้จึงเป็นการดำเนินงานที่ต่อเนื่องและต่อยอดการพัฒนาระบบข้อมูลทรัพยากรสุขภาพของประเทศ โดยการพัฒนาโปรแกรมแสดงข้อมูลพิกัดสถานพยาบาล และทรัพยากรสุขภาพของแต่ละสถานพยาบาล เพื่อสะท้อนการกระจายของสถานพยาบาลและทรัพยากรสุขภาพ ร่วมกับการพัฒนาระบบนำเข้าข้อมูลที่ให้สถานพยาบาลสามารถบันทึกข้อมูลของสถานพยาบาลได้โดยตรงบนอินเทอร์เน็ต พร้อมข้อมูลพิกัดโดยสถานพยาบาลสามารถบันทึกข้อมูลทั่วไป ข้อมูลทรัพยากรสุขภาพที่มีอยู่ ข้อมูลประเภทของบริการที่ให้ ข้อมูลผลงานการให้บริการ และข้อมูลผลงานของสถานพยาบาลที่ต้องการเผยแพร่ เป็นการให้ข้อมูลกับผู้บริหาร ผู้ให้บริการด้วยกันเอง และผู้รับบริการ ทำให้ผู้ใช้ข้อมูลทราบข้อมูลของสถานพยาบาลแต่ละแห่งได้อย่างครบถ้วน เป็นประโยชน์ต่อการวางแผนทรัพยากร การส่งต่อผู้ป่วย การสนับสนุนทรัพยากรระหว่างสถานพยาบาล และการเลือกใช้บริการ โดยระบบนี้ จะช่วยให้มีการบันทึกข้อมูลที่เป็นปัจจุบันของสถานพยาบาลแต่ละแห่ง และจะได้ข้อมูลจำนวนทรัพยากรสุขภาพแต่ละประเภทในภาพรวมระดับจังหวัด ภาคและประเทศ จึงนับเป็นระบบการสำรวจทรัพยากรสุขภาพในรูปแบบใหม่ ที่จะเป็นประโยชน์ในหลายแง่มุม
