บทคัดย่อ
ปัจจุบันทั่วโลกมีจำนวนประชากรสูงอายุเพิ่มขึ้นและมีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ประเทศไทยก็เช่นกันปี
2012 มีประชากรสูงอายุ 11% , ปี 2050 เพิ่มเป็น 30% การที่มนุษย์มีอายุยืนยาวมากขึ้นนั้นอาจเป็นการบ่งชี้
ถึงความก้าวหน้าทางการแพทย์ แต่สิ่งที่ตามมาด้วยคือสภาวะเสื่อมของเซลล์ประสาท และการเสื่อมของสมอง ทำ
ให้เกิดความเสื่อมทางด้านสติปัญญา ความจำ ความเครียดและการมีเหตุผล ภาวะสมองเสื่อมเป็นโรคที่พบใน
ผู้สูงอายุ เป็นเวลานานนับศตวรรณที่มนุษย์ได้พยายามที่จะทำให้ตัวเองฉลาดขึ้นหรือยาทำให้สมองดี แต่ก็ไม่
ประสบความสำเร็จ ทั้งนี้เนื่องจากก่อนที่จะได้ตัวยา จำเป็นที่จะต้องทราบเข้าใจกลไกที่เกิดชราภาพ สมองเสื่อม
เกิดขึ้นได้อย่างไร ความชราภาพเกิดจากพันธุกรรมเป็นตัวกำหนด และความชราภาพเกิดจากความไม่สมดุลย์
หรือความล้มเหลวจากการปรับตัว พันธุกรรมเช่นยีนเกี่ยวกับความยั่งยืน ยีนควบคุมนาฬิกาชีวภาพ ระบบ
ภูมิคุ้มกัน เป็นต้น ส่วนความไม่สมดุลย์ เช่น การเกิดอนุมูลอิสระไมโทคอนเดรีย การทำลายดีเอ็นเอ การเกิด
โปรตีน-เปปไทด์ที่ผิดปกติ การปรับการสร้างพลังของเซลล์ และเซลล์ประสาทผิดปกติ การรักษาความสมดุลย์
ของอินซูลินผิดปกติ ตลอดจนความผิดปกติของเซลล์ต้นกำเนิดของเซลล์โดยเฉพาะอย่างยิ่งเซลล์ประสาท เมลา
โทนินเป็นสารที่ได้รับความสนใจมาก เนื่องจากสารนี้ออกฤทธิ์ในการทำลายอนุมูลอิสระได้ดีมาก มีงานวิจัยศึกษา
ค้นคว้ามาก เมลาโทนินเป็นสารที่สร้างโดยต่อมไพเนียล ซึ่งอยู่ใจกลางภายในสมอง ต่อมไพเนียลจะสร้างเมลา
โทนินมากตอนกลางคืน และสร้างมากในวัยเด็ก และน้อยลงเมื่ออายุมากขึ้น ช่วงวัยชราจะมีเมลาโทนินน้อยมาก
ซึ่งตรงกับช่วงที่เกิดความเสื่อมของร่างกายส่วนต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสมองเสื่อม เมลาโทนินมีบทบาทสำคัญ
ในการกำจัดอนุมูลอิสระ ที่เป็นสาเหตุที่สำคัญของการชราภาพและสมองเสื่อม เมลาโทนินสามารถยับยั้งการตาย
ของเซลล์ประสาทโดปามีน ยับยั้งการสร้างโปรตีนที่ผิดปกติได้เช่น -synuclein ซึ่งเป็นโปรตีนเกิดขึ้นในสมอง
เสื่อมพาร์กินสัน เมลาโทนินสามารถยับยั้งการเกิด neuroinflammation ทำให้นำไปสู่การศึกษาในกรณีของ
โรคอัลไซเมอร์ นอกจากนี้เมลาโทนินยังสามารถกระตุ้นการเพิ่มจำนวนและการเจริญเติบโตของเซลล์ต้นกำเนิด
ระบบประสาท (neural stem cell) ในบริเวณ hippocampus ซึ่งเป็นสมองส่วนที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับความจำ
การเรียนรู้ ข้อมูลเหล่านี้จะเป็นแนวทางด้านการแพทย์ในการรักษาโรคต่างๆ และภาวะเสื่อมทางสมองต่อไป