บทคัดย่อ
ร้านยาที่ได้รับการตรวจประเมินและรับรองเป็นร้านยาคุณภาพจากสภาเภสัชกรรมเป็นร้านยาที่ให้บริการตามมาตรฐานวิชาชีพเภสัชกรรมและมีศักยภาพที่จะร่วมให้บริการแก่ประชาชนในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติได้ แต่ปัจจุบันร้านยาคุณภาพยังไม่ได้อยู่ในระบบดังกล่าว งานวิจัยนี้มีขึ้นเพื่อศึกษาความคิดเห็นของผู้ใช้บริการร้านยาคุณภาพต่อกิจกรรมที่ร้านยาคุณภาพจะจัดให้บริการ หากเข้าร่วมให้บริการในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ระเบียบวิธีศึกษา ตอนที่ 1 เป็นการสำรวจความคิดเห็นของผู้ใช้บริการร้านยาคุณภาพในขอนแก่น โดยสุ่มแบบสะดวกจากผู้ที่มาใช้บริการร้อยละ 2 เพื่อตอบแบบสอบถามแสดงระดับการเห็นด้วย-ไม่เห็นด้วย 4 ระดับต่อกิจกรรมที่เป็นงานเภสัชกรรมที่ควรจะมีในระดับบริการปฐมภูมิหากร้านยาคุณภาพเป็นส่วนหนึ่งในระบบหลักประกันฯ วิเคราะห์ข้อมูลเป็นร้อยละ และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลคุณลักษณะของผู้ตอบกับระดับความคิดเห็นด้วยสถิติ Chi square และ Multiple logistic regression ตอนที่ 2 เป็นการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ใช้บริการอีก 36 ราย ในประเด็นขอบข่ายกิจกรรมการให้บริการ การได้ประโยชน์และข้อเสียหากร้านยาเข้าร่วมเครือข่ายบริการ และประเด็นค่าบริการ ข้อมูลถูกวิเคราะห์เป็นสาระสำคัญของการให้สัมภาษณ์ ผลการศึกษา จากแบบสอบถามที่วิเคราะห์ข้อมูลได้ 298 ชุด มีมากกว่าร้อยละ 80 ของผู้ตอบแบบสอบถาม ตอบว่าเห็นด้วยและจะมาใช้บริการ 7 ใน 11 กิจกรรมที่ร้านยาคุณภาพจะจัดให้บริการ ส่วนกิจกรรมเรื่องให้เภสัชกรคอยติดตามผลจากการใช้ยาในผู้ป่วยโรคเรื้อรัง เรื่องการให้ผู้รับบริการมาลงทะเบียนกับร้านยา เรื่องการให้ร้านยาจัดทำและเก็บประวัติการเจ็บป่วย และเรื่องการเยี่ยมบ้านโดยเภสัชกร มีผู้ตอบว่าเห็นด้วยและจะมาใช้บริการร้อยละ 78, 69, 62 และ 44 ตามลำดับ การสัมภาษณ์ในตอนที่ 2 ของการศึกษา ได้สาระสำคัญว่าผู้ใช้บริการคาดหวังบริการจากเภสัชกรที่จะก่อให้เกิดความสะดวกสบายและความรวดเร็ว รวมทั้งคาดหวังจะได้รับบริการของเภสัชกรชุมชนที่เพิ่มเติมจากเดิม วิจารณ์ ผลการศึกษาสอดรับกับความเห็นของผู้บริหารและของผู้เชี่ยวชาญด้านเภสัชกรรมชุมชนที่ศึกษาก่อนหน้านี้ในเรื่องการให้ร้านยาคุณภาพร่วมให้บริการปฐมภูมิภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ทั้งนี้ กิจกรรมที่จะจัดให้บริการจะต้องสอดคล้องเหมาะสมกับความต้องการของผู้รับบริการและสอดคล้องกับบริบทของระบบด้วย
บทคัดย่อ
The Pharmacy Council of Thailand has set a system of accrediting pharmacies
on standard professional practices. Pharmacists in accredited pharmacies are capable of providing professional services to people under the universal health coverage scheme (UCS). Community pharmacies
in Thailand are, at present, not included in the UCS. Consumers’ opinions on integrating pharmacy
services to the UCS are useful for the model design in the future and are the objectives of this study.
Methodology: This study was composed of 2 parts. In part 1, two percents of clients from accredited
pharmacies in Khon Kaen province were conveniently sampled to answer 4 levels of agreement questionnaires
regarding a proposal if accredited pharmacies were incorporated in the UCS. Opinions to overall
and each proposed activity were analysed into percentages, Chi square test and multiple logistic regression.
In part 2, in-depth interview was conducted in another 36 clients regarding scope of pharmacy services,
advantages-disadvantages, and service charge, if accredited pharmacies were incorporated in the
UCS. Data were analysed by content analysis. Results: From 298 analysable questionnaires, more than
80% of the respondents replied that they agreed and would come for the services in 7 out of 11 proposed
activities. Agreement and intention to come for the services of the rest activities were: 78% for pharmacist
monitoring drug treatment in chronic patients, 69% for patient registering with accredited pharmacies,
62% for pharmacist recording patients’ profiles, and 44% for pharmacist doing home visit. In-depth interview
revealed that the consumers expected to receive quick and convenient pharmacy services which
were real problems of the existing system. They also mentioned about the extended roles of community
pharmacies. Discussion: Clients’ opinions were in accordance with the opinions from the high rank administrators
and from the experts in previous studies about incorporating accredited pharmacies into the
UCS. However, the proposed pharmacy activities needed to be justified to the consumers’ requirements
and in accordance with the existing system.
