บทคัดย่อ
อาชีพสัตวแพทย์เป็นอาชีพหลักที่ให้บริการด้านสุขภาพสัตว์ บริการทางด้านสัตวแพทย์นั้น ไม่เพียงแต่จะส่งผลต่อความเป็นอยู่ของสัตว์เท่านั้น แต่ยังส่งผลต่อสุขภาพของมนุษย์ ผ่านบทบาทที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยของอาหารและการควบคุมโรคสัตว์สู่คน วัตถุประสงค์ของการศึกษานี้คือเพื่อวิเคราะห์อุปสงค์และอุปทานของกำลังคนทางสัตวแพทย์ในประเทศไทยโดยใช้ข้อมูลย้อนหลัง และเพื่อคาดการณ์กำลังคนทางสัตวแพทย์ในอีก 10 ปีข้างหน้า ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2558-2568 การวิเคราะห์สมการถดถอยอย่างง่ายได้นำมาใช้เพื่อวิเคราะห์อุปสงค์ของกำลังคนทางสัตวแพทย์ที่ทำงานกับปศุสัตว์ในส่วนของเอกชน โดยใช้ข้อมูลสัตวแพทย์ควบคุมฟาร์มสัตว์ปีกและสุกร และสัตวแพทย์ที่ทำงานกับสัตว์เลี้ยงเป็นเพื่อน ในคลินิกและโรงพยาบาลสัตว์ โดยใช้ข้อมูลสัตวแพทย์ที่เป็นสมาชิกสมาคมผู้ประกอบการบำบัดโรคสัตว์แห่งประเทศไทย (The Veterinary Practitioner Association of Thailand) ส่วนอุปสงค์ของกำลังคนทางสัตวแพทย์ในหน่วยงานราชการนั้น คำนวณจากข้อมูลความต้องการสัตวแพทย์ในหน่วยงานราชการต่างๆ ที่รวบรวมได้ ส่วนอุปทานของกำลังคนทางสัตวแพทย์โดยรวม วิเคราะห์โดยใช้วิธีสร้างสมการถดถอยอย่างง่าย ร่วมกับการวิเคราะห์ข้อมูลการได้งานทำของสัตวแพทยศาสตรบัณฑิตจากคณะสัตวแพทยศาสตร์ 6 สถาบันในประเทศไทย ผลการวิเคราะห์อุปสงค์ของกำลังคนทางสัตวแพทย์ในกลุ่มงานต่างๆพบว่า จำนวนสัตวแพทย์ควบคุมฟาร์มสัตว์ปีก สัตวแพทย์ควบคุมฟาร์มสุกร และสัตวแพทย์ที่เป็นสมาชิก VPAT มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจำนวน 123.75 ± 5.13 คน/ปี 122.52 ± 6.33 คน/ปี และ 453.20 ± 29.16 คน/ปี ตามลำดับ และอุปทานของสัตวแพทย์โดยรวม พบว่า มีการเพิ่มขึ้นประมาณ 431 คน/ปี โดยส่วนใหญ่เป็นสัตวแพทย์ที่ทำงานกับสัตว์เลี้ยงเป็นเพื่อนในคลินิกและโรงพยาบาลสัตว์ (ร้อยละ 49.86) ตามด้วยสัตวแพทย์ที่ทำงานกับปศุสัตว์ในส่วนของเอกชน (ร้อยละ 21.95) และสัตวแพทย์ในหน่วยงานราชการ (ร้อยละ 10.23) ตามลำดับ กำลังคนทางสัตวแพทย์ในประเทศไทยยังคงขาดแคลน การวางแผนกำลังคนในอาชีพนี้จึงมีความสำคัญและเป็นเรื่องเร่งด่วนอย่างยิ่ง
บทคัดย่อ
Veterinarians have been recognized as the major profession providing services for animal health. Veterinary services do not affect only the animal health well-being, but also human health through the roles in food security and control of zoonotic diseases. Objectives of the present study were to analyze demand and supply of veterinary workforce in Thailand, using retrospective data and to project veterinary workforce in the next 10 years from 2015-2025. Simple linear regression analyses were used to analyze demands for veterinarians working with livestock in private sectors using data of poultry and swine farm veterinarians, and veterinarians working with companion animals in hospitals and clinics using data of members of the Veterinary Practitioner Association of Thailand (VPAT). Demand for veterinarians in government sectors was calculated directly from available data. Overall supply for veterinary workforce was analyzed using simple linear regression analysis, together with the analysis of employment status of veterinary graduates from 6 veterinary schools in Thailand. Results from analysis of demand for veterinary workforce showed that numbers of poultry farm veterinarians, swine farm veterinarians and VPAT members were increased by 123.75 ± 5.13 person/year, 122.52 ± 6.33 person/year and 453.20 ± 29.16 person/year, respectively. Overall supply for veterinarians was increased by 431 person/year. Most veterinarians work with companion animals in hospitals and clinics (49.86%), followed by veterinarians working with livestock in private sectors (21.95%) and veterinarians in government sectors (10.23%). Veterinary workforce in Thailand is still in shortage. Policy of workforce planning for veterinary profession is urgently necessary.
