บทคัดย่อ
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ (Health Literacy) คือ ระดับสมรรถนะของบุคคล ในการเข้าถึง เข้าใจ ประเมิน และปรับใช้ข้อมูลความรู้ และบริการสุขภาพได้อย่างเหมาะสม ซึ่งการศึกษาที่ผ่านมาระบุว่าเป็นปัจจัยที่สำคัญที่กำหนดสถานะสุขภาพ สำหรับประเทศไทยยังไม่มีแบบสำรวจที่ประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพในภาพรวมของประเทศ การศึกษานี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแบบสำรวจความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชากรไทย อายุ 15 ปีขึ้นไป เพื่อใช้สะท้อนสถานการณ์ความรอบรู้ด้านสุขภาพของประเทศ และเขตสุขภาพ การศึกษานี้ใช้การสำรวจภาคตัดขวาง โดยกำหนดกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงใน 6 จังหวัด ได้แก่ เชียงใหม่ นครสวรรค์ นครราชสีมา ชลบุรี กรุงเทพ และนครศรีธรรมราช เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์รายบุคคลกับประชาชน จำนวน 722 คน และสนทนากลุ่ม โดยสร้างข้อคำถามจากกรอบแนวคิดของกรมอนามัยที่ประยุกต์มาจากแนวคิดของ Nutbeam และการสำรวจความรอบรู้ด้านสุขภาพของยุโรป และผ่านการพิจารณาความยากง่ายด้านภาษาจากผู้เชี่ยวชาญ และกลุ่มตัวอย่างจำนวน 35 คน ก่อนนำไปทดสอบกับกลุ่มตัวอย่างในจังหวัดที่กำหนด คุณภาพของแบบสำรวจฯ ถูกยืนยันด้วยความเที่ยงภายในจากค่าสถิติ Cronbach’s alpha และความถูกต้องเชิงโครงสร้างจากการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน (Confirmatory factor analysis) แบบสำรวจฯ มีจำนวน 87 ข้อ ซึ่งได้รับการทดสอบว่ามีความเที่ยงในระดับดี ในทุกองค์ประกอบของความรอบรู้ด้านสุขภาพ (Cronbach’s alpha = 0.88 การเข้าถึง, 0.86 การเข้าใจ, 0.90 การทบทวน ซักถาม และ 0.79 การตัดสินใจ) มีความถูกต้องเชิงโครงสร้างระดับดี ดังนั้น แบบสำรวจความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับประชากรไทย อายุ 15 ปี ขึ้นไป เป็นเครื่องมือวัดที่มีคุณภาพระดับดี และสามารถสะท้อนสถานการณ์ความรอบรู้ด้านสุขภาพระดับเขตสุขภาพ และประเทศได้
บทคัดย่อ
Health Literacy refers to individual competences to access, understand, appraise and apply health information and services to make appropriate health decisions. Studies show that health literacy has crucial influence on one’s health status. For Thailand, there is no a standard tool to assess health literacy at the regional and national level. The present study aimed to develop and validate a Thai health literacy questionnaire for Thai people aged 15 years and above for assessing health literacy at the regional and national level. A cross sectional design was employed to collect data with a developed questionnaire in six provinces. The provinces were Chiang Mai, Nakornsawan, Nakornratchasima, Bangkok, Chonburi and Nakornsrithammarat. The questionnaire was drafted based on Nutbeam’s and European Health Literacy survey framework. It was pre-tested for plain language with experts and 35 general people. For the validation, the questionnaire was administered through face to face interviews. Focus groups were conducted for qualitative analysis. The internal consistency reliability was confirmed by the Cronbach’s alpha. The construct validity was confirmed by the confirmatory factor analysis. Correlations between health literacy scores and health outcomes were also explored. There were 722 people participating in the study. The Cronbach’s alpha was .88 for access, .86 for understanding, .90 for asking and .79 for deciding. All the Cronbach’s alphas are above .70 which indicates a satisfactory internal consistency reliability for the whole questionnaire. The confirmatory factor analysis also shows a good construct validity. Health literacy scores also correlated significantly with health outcomes which included having a chronic disease and metabolic syndrome. Those health outcomes were more prevalent among people with lower health literacy. The Thai Health Literacy Questionnaire (THL-Q) is thus appropriate to assess health literacy at the regional and national level.
