บทคัดย่อ
ในปี 2562 รัฐบาลมีนโยบายโครงการนำร่องให้ผู้ป่วยรับยาที่ร้านขายยาเพื่อลดความแออัดในโรงพยาบาล การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลการดำเนินโครงการฯ ในจังหวัดมหาสารคาม วิธีการวิจัย: วิธีวิจัยแบบผสมผสาน ศึกษารูปแบบการจัดบริการจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้องการดำเนินโครงการ (n=14) ผลการดำเนินงานจากฐานข้อมูลของโรงพยาบาล และสัมภาษณ์ความพึงพอใจและความคิดเห็นของผู้ป่วยทั้งที่เข้าร่วม (n=11) และไม่เข้าร่วมโครงการฯ (n=10) ดำเนินการศึกษาระหว่างเดือน ตุลาคม 2562 – กันยายน 2563 ผลการวิจัย: โรงพยาบาลจังหวัดมหาสารคามจัดบริการรูปแบบที่ 1 และ 2 มีร้านขายยาเข้าร่วมโครงการ 13 ร้าน และมีการพัฒนาแอพพลิเคชั่นสำหรับการส่งต่อข้อมูลระหว่างโรงพยาบาลและร้านยา ระหว่างเดือนตุลาคม 2562 - พฤษภาคม 2564 มีผู้ป่วยเข้าร่วมโครงการทั้งหมด 832 คน ใน 14 กลุ่มโรค โรคที่มีจำนวนมากที่สุดคือ หอบหืด 529 คน (63.6%) รองลงมาคือ เบาหวาน 146 คน (17.5%) และต่อมลูกหมากโต 36 คน (4.3%) จำนวนผู้ป่วยที่รับยาที่ร้านยาคิดเป็น 1.58% ของผู้ป่วยทั้งหมด เหตุผลสำคัญที่ผู้ป่วยเข้าร่วมโครงการคือ ความสะดวกสบายไม่ต้องรอรับยานาน ผู้ป่วยมีความพึงพอใจมากที่สุดคือ เภสัชกรใช้คำพูดและมีกิริยามารยาทที่เหมาะสม เภสัชกรแต่งกายสุภาพเหมาะสม เภสัชกรจ่ายยาที่ถูกต้องกับตัวผู้ป่วยและการได้รับบริการตรวจร่างกาย เช่น วัดความดันโลหิตและวัดระดับน้ำตาลในเลือด ปัญหาอุปสรรคที่พบในช่วงแรกคือ จำนวนผู้ป่วยเข้าร่วมโครงการน้อยและปัญหาช่วงการแพร่ระบาดของ Covid-19 ทำให้มีการจัดส่งยาทางไปรษณีย์แทน การมีระบบติดตามกำกับและการทบทวนการทำงานเป็นประจำและต่อเนื่องทำให้มีการพัฒนาระบบงานได้อย่างเหมาะสม สรุปผลการวิจัย: ข้อค้นพบของการศึกษานี้แสดงให้เห็นถึงรูปแบบการจัดบริการ การกำหนดขั้นตอนและระบบการจัดบริการและส่งต่อข้อมูลผ่านแอพพลิเคชั่นทำให้ผู้ดำเนินโครงการทำงานได้ง่าย ส่งผลให้มีผู้เข้าร่วมโครงการจำนวนมากและความคิดเห็นต่อการจัดบริการในจังหวัดจะเป็นประโยชน์สำหรับการพัฒนาระบบและการพัฒนาข้อเสนอแนะเชิงนโยบายต่อไป
