บทคัดย่อ
เชื้อ Acinetobacter baumannii (A. baumannii) เป็นแบคทีเรียแกรมลบที่เป็นสาเหตุสำคัญของโรคติดเชื้อในโรงพยาบาล (nosocomial infection) การติดเชื้อ A. baumannii ในโรงพยาบาลเป็นปัญหาสำคัญทั่วโลกรวมทั้งในประเทศไทย เนื่องจากเชื้อชนิดนี้มีการพัฒนาตนเองให้มีการดื้อยาต้านจุลชีพได้หลากหลายกลไกทำให้เกิดเชื้อ A. baumannii ที่ดื้อยาหลายชนิด (multi-drugs resistant A. baumannii) หากผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อนี้ พบว่า ผู้ป่วยมีอัตราการตายที่สูงทั้งในกลุ่มผู้ป่วยผู้ใหญ่และเด็กรวมถึงทารกแรกเกิด การแพร่กระจายของเชื้อ A. baumannii ในโรงพยาบาลเกิดขึ้นผ่านการสัมผัส (Contact transmission) ซึ่งเป็นการสัมผัสโดยตรง (direct contact) ผ่านมือของบุคลากรทางการแพทย์หรือสัมผัสทางอ้อมผ่านการสัมผัสเชื้อที่อยู่ตามสิ่งแวดล้อมต่างๆ ในหอผู้ป่วย การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษารูปแบบการแพร่กระจายของเชื้อ Acinetobacter baumannii ในหอผู้ป่วยเด็กและทารกแรกเกิดวิกฤตของโรงพยาบาลทุ่งสง โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช และโรงพยาบาลท่าศาลา โดยการเก็บสิ่งส่งตรวจ แยกเป็น 1) จุดสัมผัสของผู้ป่วยแต่ละราย ประกอบด้วย เตียงหรือตู้ให้ความอบอุ่นของผู้ป่วย เตียงหรือตู้ให้ความอบอุ่นที่อยู่ใกล้ชิด จอมอนิเตอร์ มือ เสื้อผ้าของผู้ปฏิบัติงานและชุดให้สารน้ำ 2) จุดสัมผัสร่วมในหอผู้ป่วย ประกอบด้วย แฟ้มบันทึกการรักษา โต๊ะทำงานภายในหอผู้ป่วย ลูกบิดประตู คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์ อ่างล้างมือและอ่างอาบน้ำ เพื่อนำไปเพาะแยกเชื้อ บ่งชี้เชื้อสายพันธุ์ A. baumannii และทดสอบความไวของเชื้อ ซึ่งได้เก็บข้อมูลตั้งแต่เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2564–กันยายน พ.ศ. 2565 พบว่า ในช่วงระยะเวลา 12 เดือน มีผู้ป่วยที่มีผลเพาะเชื้อยืนยันเชื้อ A. baumannii ทั้งหมดจำนวน 27 ราย โดยเป็นผู้ป่วยจากหอผู้ป่วยทารกวิกฤตของโรงพยาบาลทุ่งสง จำนวน 15 ราย ผู้ป่วยจากหอผู้ป่วยทารกวิกฤตของโรงพยาบาลมหาราช จำนวน 5 ราย และผู้ป่วยจากหอผู้ป่วยเด็กวิกฤตของโรงพยาบาลมหาราช จำนวน 7 ราย จากการวิเคราะห์เชื้อ ผลจากทั้งสองโรงพยาบาล พบว่า บริเวณจุดสัมผัสของผู้ป่วยแต่ละรายพบการปนเปื้อนของเชื้อดื้อยา A. baumannii มากที่สุด ได้แก่ บริเวณเตียงของผู้ป่วย (29.63%) และเตียงข้างเคียง (29.63%) โดยพบมากถึง 8 ราย จากผู้ป่วยที่มีการยืนยันเชื้อทั้งหมดจำนวน 27 ราย บริเวณที่พบการปนเปื้อนของเชื้อรองลงมา คือ เสื้อผ้าของผู้ปฏิบัติงาน (22.22%) ชุดให้สารน้ำ (14.81%) จอมอนิเตอร์ (11.11%) และมือของผู้ปฏิบัติงาน (11.11%) สำหรับจุดสัมผัสร่วมในหอผู้ป่วย พบว่า บริเวณอ่างอาบน้ำ (25.93%) พบเชื้อมากที่สุด 8 ราย ลำดับถัดมาเป็นแฟ้มผู้ป่วย (18.52%) และโต๊ะทำงานภายในหอผู้ป่วย (18.52%) โดยพบเชื้อ 5 ราย ส่วนบริเวณอ่างล้างมือ (14.81%) คอมพิวเตอร์ (11.11%) และลูกบิดประตู (3.70%) พบการกระจายของเชื้อลดลงตามลำดับ ในขณะที่บริเวณโทรศัพท์ ไม่พบเชื้อ A. baumannii จากทั้งสองโรงพยาบาล
บทคัดย่อ
Acinetobacter baumannii (A. baumannii) is a gram-negative bacterium that is the leading cause of nosocomial infections. This organism usually develops antimicrobial resistance, resulting in multi-drugs resistant A. baumannii. Adult and pediatric patients, including neonates with A. baumannii infections have a high mortality rate. The spread of A. baumannii in hospitals occurs through contact transmission, which could be direct contact with the hands of healthcare professionals, or indirect contact through contacts with the bacteria in various environments in the ward. This study aims to study the pattern of A. baumannii transmission in the Pediatric and Neonatal Intensive Care Unit of Thung Song Hospital, Maharaj Nakhon Si Thammarat Hospital and Tha Sala Hospital. Specimens were collected in 1) each patient's touch points, consisting of a bed or a cabinet of A. baumannii infected patients, an adjacent bed or cabinet, healthcare providers' hands and clothing. 2) Common touch points in the ward consisted of treatment record files, work desks in the ward, doorknobs, computers, telephones, sinks and bathtubs. The specimens were collected from October 2021 – September 2022. During the 12-month period, there were 27 patients with confirmed cultures of A. baumannii, of which 15 were from the infant intensive care unit of Thung Song Hospital, 5 patients from the pediatric intensive care unit of Maharaj Hospital and 7 patients from the pediatric intensive care unit of Maharaj Hospital. The results from both hospitals showed that the most contaminated areas of A. baumannii were each patient's bed (29.63%) and adjacent beds (29.63%). The other contaminated areas in the ward were healthcare providers' clothing (22.22%), infusion set (14.81%), monitor (11.11%) and healthcare providers' hands (11.11%). Regarding common touch points, the bathtub area (25.93%) was the most contaminated, followed by the patient's file (18.52%) and the desk in the ward (18.52%).
