บทคัดย่อ
การถ่ายโอนภารกิจของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัดส่งผลกระทบต่อบทบาทหน้าที่ของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดและสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทที่พึงประสงค์ของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดและสำนักงานสาธารณสุขอำเภอในการอภิบาลระบบสุขภาพในระดับจังหวัด และอำเภอที่มีการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลไปองค์การบริหารส่วนจังหวัด รวมทั้งการสังเคราะห์ข้อเสนอเชิงนโยบาย การศึกษานี้ “โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล” หมายความรวมถึง สถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสาน รวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยแบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้างและการอภิปรายกลุ่ม กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้บริหารของกระทรวงสาธารณสุข ผู้มีอำนาจในการจัดการด้านนโยบายของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด นายอำเภอ สาธารณสุขอำเภอ และผู้ที่ปฏิบัติงาน ณ สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ ในพื้นที่ 8 จังหวัดที่เป็นตัวแทนแต่ละภาค รวบรวมข้อมูลเชิงปริมาณด้วยแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนา สังเคราะห์ข้อเสนอเชิงนโยบายจากการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณและข้อมูลเชิงคุณภาพ และประชุมสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญ ผลการศึกษา พบว่าบทบาทของทั้งสองส่วนราชการมีการปฏิบัติงานตามอำนาจหน้าที่ในขอบเขตรับผิดชอบเหมือนเดิม แต่ต้องปรับบทบาทและรูปแบบวิธีการปฏิบัติงานใหม่เพื่อแก้ปัญหาจากผลกระทบของการถ่ายโอน 1) ระยะเปลี่ยนผ่านสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดดำเนินการตามบทบาทหน้าที่เดิม และดำเนินการตามพระราชบัญญัติระบบสุขภาพปฐมภูมิ พ.ศ. 2562 รวมทั้งเป็นพี่เลี้ยงของสำนักงานสาธารณสุขอำเภอเพื่อเตรียมความพร้อมและส่งเสริมสมรรถนะให้สำนักงานสาธารณสุขอำเภอเป็นสำนักวิชาการ ส่วนสำนักงานสาธารณสุขอำเภอต้องมีการปรับบทบาทหน้าที่ตามที่กำหนดในกฎกระทรวง 2) ระยะถ่ายโอนสมบูรณ์ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมีอำนาจหน้าที่เดิมตามกฎกระทรวง แต่ควรมีการปรับเพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนบทบาทของสำนักงานสาธารณสุขอำเภอที่จะยกระดับเป็นสำนักวิชาการ และเป็นผู้ประเมินในการประเมินมาตรฐานคุณภาพบริการสุขภาพปฐมภูมิของทุกภาคส่วนและการพัฒนางานคุ้มครองผู้บริโภค สำนักงานสาธารณสุขอำเภอจะต้องพัฒนาสมรรถนะในการให้คำปรึกษาและให้ข้อมูลสารสนเทศเชิงประจักษ์ มุ่งเน้นการเป็นผู้ประเมินฯ ทุกภาคส่วนในเขตพื้นที่อำเภอ และพัฒนาระบบการคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพ
บทคัดย่อ
The transfer of sub-district health promoting hospitals to provincial administrative organizations alters the roles of provincial health office and district health office. This study aimed to investigate optimal roles of provincial and district health offices after the transfer and synthesize policy suggestions. Mixed methods were used. The qualitative data were gathered through semi-structured interviews and focus groups. The participants from 8 provinces, representing each region, covered experts, administrators of Ministry of Public Health, policy makers, chiefs of provincial and district health offices, and district chiefs officers. The quantitative data were collected using questionnaire. The data were analyzed with descriptive statistics. Policy suggestions were synthesized from the analysis of qualitative and quantitative data, and connoisseur meeting. The findings revealed that the roles of both offices remained the same as before with some new operations to solve the consequences of the transfer. 1) In transition phase: the provincial health offices operated as the prior roles following the 2019 Primary Care System Act, and advised district health offices for readiness preparation transitioning the district health offices’ competencies to be the academic offices. However, the roles of district health office by the ministerial regulations should be modified. 2) At completion phase; the provincial health offices operated as the prior roles with some role changes according to the modified roles of the district health offices. These modified roles involved upgrading the district health offices to be the academic offices with enhanced regulator’s competencies, and quality accreditation of primary care settings. The district health offices’ modified roles included consultants and the evidence-based information providers, regulators of primary care service quality and improving health consumer protection system.
