บทคัดย่อ
ประเทศไทยได้มีนโยบายในการเพิ่มสิทธิประโยชน์ในหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า สำหรับการตรวจคัดกรองการได้ยินในทารกแรกเกิดทุกราย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2565 เพื่อมุ่งหวังในการค้นหาเด็กที่มีความพิการทางการได้ยินตั้งแต่อายุยังน้อย ซึ่งปัญหาของการสูญเสียการได้ยินจะส่งผลกระทบต่อพัฒนาการทางภาษาและการพูด พัฒนาการทางด้านอารมณ์และการเรียนรู้ หากเด็กได้รับการตรวจพบความผิดปกติได้โดยเร็วจะทำให้เพิ่มโอกาสในการรักษาและฟื้นฟูสมรรถภาพการได้ยิน ทำให้เด็กมีโอกาสที่จะพัฒนาภาษาและการพูดได้ใกล้เคียงหรือเทียบเท่าเด็กปกติ แต่เนื่องจากในปัจจุบันการคัดกรองการได้ยินยังไม่สามารถดำเนินการได้ในโรงพยาบาลของรัฐทุกแห่ง จึงจำเป็นต้องมีการส่งต่อเด็กไปรับการตรวจคัดกรองยังโรงพยาบาลใกล้เคียงหรือโรงพยาบาลในเครือข่าย หรือหากโรงพยาบาลนั้น ๆ มีการตรวจคัดกรองการได้ยินได้ แต่หากพบว่าผลตรวจคัดกรองการได้ยินไม่ผ่าน จะต้องมีการส่งต่อเพื่อไปรับการตรวจวินิจฉัยยังโรงพยาบาลแม่ข่ายในเขตสุขภาพนั้น ๆ โดยการส่งต่อไปรับการตรวจยังโรงพยาบาลปลายทาง พบว่าเด็กเหล่านั้นอาจไม่สามารถเข้าถึงการบริการในโรงพยาบาลที่มีศักยภาพสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีของการตรวจวินิจฉัย ส่วนหนึ่งเกิดจากการขาดระบบการนัดหมายที่มีประสิทธิภาพเพียงพอ ทำให้ผู้ปกครองต้องพาเด็กมาหลายครั้งถึงจะได้รับการตรวจ การขาดการเชื่อมโยงของข้อมูลระหว่างโรงพยาบาลในเครือข่ายทั้งที่อยู่ในสังกัดเดียวกัน หรือนอกสังกัด ทำให้เด็กที่มีเข้าสู่การตรวจวินิจฉัยได้ล่าช้า และเป็นภาระของผู้ปกครองที่ต้องเดินทางไปโรงพยาบาลหลายครั้ง จึงไม่สามารถนำไปสู่การติดตามดัชนีคุณภาพของระบบตรวจคัดกรองการได้ยินที่มีประสิทธิภาพ การพัฒนาระบบฐานข้อมูลการคัดกรองการได้ยินในทารกแรกเกิดแบบครอบคลุมที่นำมาใช้ในการศึกษาวิจัยในครั้งนี้ ได้มีการปรับปรุงระบบฐานข้อมูลในหลาย ๆ ด้าน ให้สอดคล้องกับการใช้งาน โดยระบบสามารถเชื่อมต่อข้อมูลระหว่างหน่วยบริการปฐมภูมิและหน่วยบริการทุติยภูมิหรือตติยภูมิที่มีความพร้อมในการตรวจวินิจฉัยและรักษาฟื้นฟูสมรรถภาพ รวมถึงระบบการนัดหมายล่วงหน้าเพื่อการตรวจวินิจฉัยของโรงพยาบาลในเครือข่าย น่าจะช่วยเพิ่มจำนวนเด็กที่เข้าถึงบริการ ตรวจวินิจฉัย รักษาและฟื้นฟูสมรรถภาพตั้งแต่แรกเริ่ม โดยระบบที่พัฒนาและโดดเด่นคือ ระบบการส่งต่อผู้ป่วย และการนัดหมายเพื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยยังโรงพยาบาลแม่ข่ายทั้งในสังกัดและนอกสังกัด ระบบการส่งต่อจะมีการแจ้งและติดตามสถานะ ผู้ป่วยใกล้วันนัดหมาย และเลยกำหนดนัดหมาย โดยสามารถตรวจสอบได้ทั้งจากโรงพยาบาลต้นทางที่ส่ง และโรงพยาบาลปลายทางที่รับ หากผู้ป่วยไม่มาตามนัดหมาย โรงพยาบาลปลายทางสามารถติดต่อไปยังโรงพยาบาลต้นทางหรือที่ส่ง เพื่อให้บุคลากรสาธารณสุขในพื้นที่เดียวกับผู้ป่วยช่วยติดตามผู้ป่วยได้ ในขณะที่ระบบการนัดหมายการตรวจ มีการจัดการตารางนัดหมายเพื่อส่งต่อระหว่างโรงพยาบาลเครือข่าย โดยสามารถมองเห็นจำนวนผู้ป่วยทั้งหมดที่สามารถนัดได้ในวันและเวลาที่โรงพยาบาลเครือข่ายสามารถให้บริการได้อย่างเป็นปัจจุบัน และกรณีมีการเปลี่ยนแปลงตารางนัดหมายที่โรงพยาบาลปลายทาง สามารถแจ้งกลับโรงพยาบาลต้นทาง เพื่อติดต่อประสานงานกับผู้ป่วยล่วงหน้า ทำให้ลดภาระของผู้ป่วยและไม่เสียเวลาในการเดินทางเพื่อมารับบริการ จากระบบฐานข้อมูลที่ได้ออกแบบและพัฒนาปรับปรุงทำให้ทารกแรกเกิดในโครงการนี้ ได้รับการตรวจวินิจฉัยเฉลี่ยอายุ 4.71 เดือน จากจำนวนเด็กทารกแรกเกิดที่ได้รับการตรวจคัดกรองการได้ยินทั้งสิ้น 22,692 ราย และจากจำนวนเด็กที่พบความผิดปกติชนิดการสูญเสียการได้ยินแบบประสาทหูเสีย (bilateral sensorineural hearing loss) ที่ไม่สามารถรักษาให้การได้ยินดีขึ้นเป็นปกติได้ จำนวน 9 ราย ได้รับการใส่เครื่องช่วยฟังและเข้าสู่กระบวนการฟื้นฟูสมรรถภาพทางการได้ยินแล้ว จำนวน 2 ราย 2 รายอยู่ระหว่างการดำเนินการเปลี่ยนสิทธิเป็นบัตรทองผู้พิการ ท 74 ที่เหลือ 5 รายอยู่ระหว่างคิวนัดประเมินเครื่องช่วยฟัง ดังนั้น หากมีการนำระบบฐานข้อมูลการตรวจคัดกรองการได้ยิน ไปใช้ในการบันทึกผลการตรวจคัดกรองการได้ยินในทุกเขตสุขภาพ จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของการตรวจคัดกรองการได้ยินในทารกแรกเกิดแบบครอบคลุม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในปัจจุบันยังไม่มีการบันทึกข้อมูลผลการตรวจคัดกรองที่มีระบบฐานข้อมูลที่มีประสิทธิภาพที่ดี มีเพียงการบันทึกใน google form หรือ google sheet ที่ไม่มีรายละเอียดของการตรวจนอกจากจำนวนเด็กที่ได้รับการตรวจคัดกรองและจำนวนเด็กที่ตรวจคัดกรองได้ผลไม่ผ่านเท่านั้น
บทคัดย่อ
In 2022, Thai government added Newborn hearing screening to the national healthcare
benefit package for early detection and rehabilitation in child with congenital hearing
problems. Hearing loss has a great impact on a child's and parent’s quality of life if it’s not
been detected and rehabilitated since the early years. Currently, the main challenges are the
insufficiency of equipment and human resources in every public hospital. The newborns in
some hospitals needed to be transferred for hearing screening at the node hospital in the
same health district and if the tests were referred then they will be appointed for hearing
diagnostic tests in the center hospitals. Missing patients occur along the process due to the
variety of the appointment systems for each hospital and the unlink of data between
hospitals. Therefore, the efficiency of newborn hearing screening program in Thailand is
difficult to evaluate.
The UNHS system that has been developed in this project was designed to be the
universal platform for hospitals to share the same data set and appointment function made
to be the connector between hospitals. The system also can show the status of patients for
healthcare providers and users to track the individual’s hearing test process.
There are 22,692 newborns registered in this system with the average age for hearing
diagnosis at 4.71 months old. There are 9 cases of bilateral sensorineural hearing loss and 2
of them received hearing aids for aural rehabilitation and 2 of them are on process for disabled
person ID card registration and the rest are on process for hearing aid fitting.
With the proper and user-friendly registration system, the universal newborn hearing
screening in Thailand could be more effective and practical especially with the use of online
forms, data should be more complete and up to date in the universal system for all hospitals.
