บทคัดย่อ
โครงการวิจัยความพึงพอใจของประชาชนในการรับบริการในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ที่ถ่ายโอนไปสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) เป็นโครงการวิจัยที่ติดตามประเมินผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นหลังการถ่ายโอน รพ.สต. ไปยัง อบจ. โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบผลงานการบริการ ความคาดหวังต่อบริการ ผลลัพธ์บริการที่ได้รับจริง ความพึงพอใจของประชาชนต่อบริการ ผลลัพธ์ทางสุขภาพจากการบริการตามตัวชี้วัดของ รพ.สต. ที่ถ่ายโอนไปสังกัด อบจ. และ รพ.สต. สังกัดกระทรวงสาธารณสุข รวมถึงเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของผลงานการบริการ ความคาดหวังต่อบริการ ผลลัพธ์บริการที่ได้รับจริง ผลลัพธ์ทางสุขภาพจากการบริการตามตัวชี้วัด ความพึงพอใจของประชาชนต่อบริการ กับประเภทของ รพ.สต. สังกัด อบจ. และรพ.สต. สังกัดกระทรวงสาธารณสุข ในกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 10,435 คน ในพื้นที่ 16 จังหวัด ผลการวิเคราะห์ข้อมูล พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีความคาดหวังต่อบริการอยู่ในระดับสูง (n =3185, 30.52%) รับรู้ระดับผลงานการบริการของ รพ. สต. อยู่ในระดับดี (n = 4138, 39.44%) ผลลัพธ์บริการที่ได้รับจริงอยู่ในระดับสูงกว่าความคาดหวัง (n = 3166, 30.34%) และมีความพึงพอใจต่อบริการอยู่ในระดับพึงพอใจมาก (n = 5603, 53.69%) ความคาดหวังต่อบริการของ รพ.สต. ทั้งสองสังกัดมีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (U = 9045733.5, Z = -8.373, p < .001) โดย รพ.สต. ที่ถ่ายโอนไปสังกัด อบจ. มีค่าเฉลี่ยความคาดหวังต่อบริการ (M = 5081.00) ต่ำกว่า รพ.สต. สังกัดกระทรวงสาธารณสุข (M = 5635.96) ด้านผลงานการบริการ พบว่าผลงานการบริการของ รพ.สต. ทั้งสองสังกัดมีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดย รพ.สต. ที่ถ่ายโอนไปสังกัด อบจ. มีค่าเฉลี่ยผลงานการบริการ (M = 5090.73) ต่ำกว่า รพ.สต. สังกัดกระทรวงสาธารณสุข (M = 5606.29), U = 9,122,151.5, Z = -7.904, p < .001) ผลการเปรียบเทียบระหว่างผลลัพธ์บริการที่ได้รับจริงและความพึงพอใจต่อบริการของ รพ.สต. ที่ถ่ายโอนให้แก่ อบจ. และที่ยังคงสังกัดกระทรวงสาธารณสุข พบว่า ไม่มีความแตกต่าง เมื่อพิจารณาตามกลุ่ม ร้อยละการถ่ายโอนของ รพ.สต. ที่ถ่ายโอนไปสังกัด อบจ. ความคาดหวัง การรับรู้ผลงาน ผลลัพธ์บริการที่ได้รับจริง และความพึงพอใจต่อบริการ ระหว่างกลุ่มพื้นที่ที่มีการถ่ายโอนครบ ร้อยละ 100 กลุ่มที่มีการถ่ายโอน ร้อยละ 50-99 และกลุ่มที่มีการถ่ายโอนน้อยกว่า ร้อยละ 50 มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ (p < 0.001) เมื่อพิจารณาตามจังหวัดของ รพ.สต. ที่ถ่ายโอนไปสังกัด อบจ. ความคาดหวัง การรับรู้ผลงาน ผลลัพธ์บริการที่ได้รับจริง และความพึงพอใจต่อบริการระหว่างจังหวัดแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ การเปรียบเทียบผลลัพธ์ทางสุขภาพจากการบริการตามตัวชี้วัดกับความพึงพอใจของประชาชนต่อบริการของ รพ.สต. ทั้งสองสังกัด พบว่ามีเพียงตัวชี้วัดร้อยละหญิงตั้งครรภ์ที่มารับบริการในหน่วยบริการได้รับยาเม็ดที่มีส่วนประกอบของไอโอดีนกับความพึงพอใจบริการคลินิกฝากครรภ์ และร้อยละของทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม ที่ผลลัพธ์ทางสุขภาพจากการบริการตามตัวชี้วัดกับความพึงพอใจของประชาชนต่อบริการมีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ตัวชี้วัดด้านสุขภาพและบริการที่มีสัมพันธ์เชิงบวกกับ รพ.สต. สังกัดกระทรวงสาธารณสุข คือ ร้อยละของประชากร 35 ปีขึ้นไปได้รับการคัดกรองโรคความดันโลหิตสูง และร้อยละของทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม ส่วนตัวชี้วัดด้านสุขภาพและบริการที่มีสัมพันธ์เชิงลบกับ รพ.สต. สังกัด อบจ. คือ ความครอบคลุมการได้รับวัคซีนแต่ละชนิดครบตามเกณฑ์ในเด็กอายุครบ 2 ปี ร้อยละของผู้ป่วยนอกได้รับบริการการแพทย์แผนไทย อัตราการคัดกรองมะเร็งเต้านม การคัดกรองผู้สูงอายุ 9 ด้าน ความครอบคลุมการได้รับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ในหญิงตั้งครรภ์ ดังนั้น เพื่อให้การถ่ายโอน รพ.สต. ไปสังกัดอบจ. สามารถตอบสนองความต้องการด้านสุขภาพของประชาชนได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวอาจส่งผลกระทบต่อคุณภาพบริการสุขภาพและระดับความพึงพอใจของประชาชนในบางด้าน แนวทางการบริหารจัดการคุณภาพโดยรวมเป็นแนวทางที่สามารถนำมาใช้ในการพัฒนาระบบบริการสุขภาพของ รพ.สต. ที่ถ่ายโอนไปสังกัด อบจ. ให้สามารถดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
บทคัดย่อ
The satisfaction of clients with services provided by Tambon Health Promoting
Hospitals (THPs) transferred to the Provincial Administrative Organizations (PAOs) research
project aimed to follow up and evaluate the outcomes after the transfer of these hospitals.
The objectives of the research were to compare service performance, service expectations,
disconfirmation, service satisfaction, health outcomes based on indicators of the THPs
transferred to PAOs and the ones under the Ministry of Public Health (MoPH). The study also
investigated the relationships between service performance, expectations, disconfirmation,
health outcomes, and service satisfaction, according to the type of THPs under the PAOs and
the MoPH in a sample group of 10,435 people across 16 provinces.
The data analysis revealed that the majority of the sample had high service
expectations (n = 3,185, 30.52%) and perceived service performance as good (n = 4,168,
39.94%). Approximately one-third of participants reported positive disconfirmation (n = 3,166,
30.34%). Half of the participants rated service satisfaction at a high level (n = 5,603, 53.69%).
There was a statistically significant difference in service expectations between the two types
of hospitals (U = 9,045,733.5, Z = -8.373, p < .001), with expectations being lower for THPs
transferred to PAOs (M = 5,081.00) compared to those under the MoPH (M = 5,635.96).
In terms of service performance, the two groups also showed a statistically significant
difference, with performance being lower in THPs transferred to PAOs (M = 5,090.73) compared
to those under the MoPH (M = 5,606.29, U = 9,122,151.5, Z = -7.904, p < .001). When
comparing disconfirmation and service satisfaction, no significant differences were found
between THPs transferred to PAOs and those under the MoPH. When considering the transfer
percentage groups of THPs that were transferred to the jurisdiction of PAOs, significant
differences in expectations, perceived performance, disconfirmation, and service satisfaction
were observed among the areas with 100% transfer areas with 50–99% transfer and areas with
less than 50% transfer (p < .001). Regarding health outcomes, the comparison between THPs
transferred to PAOs and those under the MoPH revealed that only two indicators showed
significant differences including the percentage of pregnant women receiving iodine-containing
tablets and the percentage of infants with a low birth weight (less than 2,500 grams). In the
MoPH group, positive correlations were found between health outcomes and service
indicators, specifically in hypertension screening in the population aged 35 and above and the
low-birth-weight infant indicator. In contrast, negative correlations were observed in the PAO
group, including the vaccination rate in children under 2 years of age, outpatient traditional
medicine services, breast cancer screening, nine- aspect elderly screening, and influenza
vaccination in pregnant women. The refore, to improve the effectiveness of the THPs
transferred to PAOs in meeting public health needs, these changes may impact on the quality
of healthcare services and service satisfaction in some areas. A comprehensive quality
management approach is suggested to enhance the health service system in THPs transferred
to PAOs, ensuring effective and sustainable operations.
