บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์โครงการ เพื่อติดตามเฝ้าระวังอาการที่เกิดจากพิษกัญชาที่พบในผู้ป่วยห้องฉุกเฉินในโรงพยาบาลรัฐ ทั้งอาการที่เกิดจากพิษกัญชาที่เกิดจากการใช้กัญชาเพื่อวัตถุประสงค์ทางการแพทย์และการใช้เพื่อวัตถุประสงค์อื่น ระเบียบวิธีวิจัยโดยย่อ ทำการเฝ้าระวังผู้ป่วยที่มารับบริการที่ห้องฉุกเฉินที่มีประวัติการใช้กัญชาหรือพบว่ามีอาการที่เกิดจากพิษกัญชา (cannabis intoxication) ในโรงพยาบาลรัฐจำนวน 4 แห่ง ได้แก่ โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ จ.เชียงใหม่ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จ.ขอนแก่น โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ จ.ปทุมธานี และโรงพยาบาลสงขลานครินทร์ จ.สงขลา ระยะเวลาเฝ้าระวังทั้งหมด 12 เดือน วันที่ 16 กันยายน 2566 ถึง วันที่ 15 กันยายน 2567 ข้อค้นพบสำคัญ จากการดำเนินการเก็บข้อมูลระยะเวลา 12 เดือน มีจำนวนอาสาสมัครทั้งหมด 51 ราย พบว่าอาสาสมัครที่มาตรวจที่ห้องฉุกเฉินจากอาการที่เกิดจากพิษกัญชาเป็นเพศชายมากกว่าเพศหญิง โดยเป็นเพศชาย 35 ราย (ร้อยละ 68.63) มีอายุเฉลี่ย 30.04 ปี จากจำนวนอาสาสมัคร 40 รายที่ได้รับการตรวจปัสสาวะหาสาร Tetrahydrocannabinol (THC) พบผลบวก 38 ราย (ร้อยละ 95 ของผู้ที่ได้รับการตรวจ) อาสาสมัครส่วนใหญ่ไม่มีโรคประจำตัว อาการทางกายพบได้ในอาสาสมัครเกือบทุกราย โดยอาการใจสั่นและปากแห้งเป็นอาการที่พบได้บ่อยที่สุด พบมากกว่าร้อยละ 50 ของอาสาสมัคร อาการเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน และง่วงซึมพบได้บ่อยรองลงมา (ร้อยละ 30-50 ของอาสาสมัคร) อาการทางจิตพบได้ร้อยละ 33 ได้แก่ อารมณ์ผิดปกติ กลัว แพนิค การรับรู้ที่ผิดปกติ และอาการโรคจิต (psychosis) อาการส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้นไม่รุนแรง ผู้ป่วยเกือบทั้งหมดถูกจำหน่ายกลับบ้านจากห้องฉุกเฉิน มีผู้ป่วยเพียง 2 ราย (ร้อยละ 3.92) ที่ได้รับการนอนโรงพยาบาลเพื่อรักษาต่อในหอผู้ป่วย อาสาสมัคร 43 ราย (ร้อยละ 84.31 ของอาสาสมัคร) ให้ประวัติการใช้กัญชา โดยอาสาสมัครที่มีประวัติใช้กัญชาส่วนใหญ่สูบกัญชา (ร้อยละ 52.94) อาสาสมัคร 20 ราย (ร้อยละ 39.22) รับประทานอาหารหรือขนมที่ผสมกัญชา (คุกกี้ เยลลี่ และบราวนี่) อาสาสมัคร 5 ราย (ร้อยละ 9.80) ใช้น้ำมันกัญชา และอาสาสมัคร 2 ราย (ร้อยละ 3.92) ใช้กัญชาในรูปแบบของยาสมุนไพรหรือยาเม็ด วัตถุประสงค์ที่ใช้ได้แก่ เพื่อความบันเทิง 20 ราย (ร้อยละ 39.22) ช่วยการนอนหลับ 10 ราย (ร้อยละ 19.61) ช่วยให้อารมณ์ดี 10 ราย (ร้อยละ 19.61) ใช้โดยไม่ทราบว่ามีกัญชา 5 ราย (ร้อยละ 9.80) ทดลองใช้ 4 ราย (ร้อยละ 7.84) บรรเทาปวด 1 ราย (ร้อยละ 1.96) บำรุงสุขภาพ 1 ราย (ร้อยละ 1.96) และไม่ทราบวัตถุประสงค์ 6 ราย (ร้อยละ 11.76)อาสาสมัคร 25 ราย (ร้อยละ 49.02) ได้รับการตรวจระดับสาร THC, Cannabidiol (CBD) และ 11-hydroxy-Δ⁹-tetrahydrocannabinol (11-OH-THC) ใน plasma พบว่า ตรวจพบ THC ใน plasma อาสาสมัครทุกราย ระดับ THC เฉลี่ย 1.810 ng/ml โดยระดับ THC ต่ำสุด 0.198 ng/ml และสูงสุด 10.473 ng/ml ตรวจพบ CBD ใน plasma 24 ราย (ร้อยละ 96 ของอาสาสมัครที่ได้รับการตรวจเลือด) ระดับ CBD เฉลี่ย 0.358 ng/ml โดย 13 ราย (ร้อยละ 54 ของอาสาสมัครที่ตรวจพบ CBD ในพลาสมา) มีระดับ CBD < 0.1 ng/ml และสูงสุด 5.073 ng/ml และมีการตรวจพบ 11-OH-THC ใน plasma ในอาสาสมัครทุกราย โดยมีระดับ 11-OHTHC ใน plasma เฉลี่ย 1.600 ng/ml โดยระดับ THC ต่ำสุด 0.072 ng/ml และสูงสุด 6.985 ng/ml อาสาสมัคร 20 ราย (ร้อยละ 39.22) ได้รับการตรวจระดับ 11-nor-9-carboxy-Δ⁹-tetrahydrocannabinol (COOH-THC) ในปัสสาวะ โดยตรวจพบ COOH-THC 19 ราย (ร้อยละ 95 ของตัวอย่างปัสสาวะ) ระดับ COOH-THC เฉลี่ย 196.330 ng/ml (สูงสุด 1318.098 ng/ml) ทั้งนี้ระดับ COOH-THC ในปัสสาวะไม่สัมพันธ์โดยตรงกับระดับสาร THC ใน plasma เนื่องจากการขับ COOH-THC ออกทางปัสสาวะมีหลายปัจจัยที่เกี่ยวข้อง โดยปัจจัยหนึ่งที่สำคัญคือการใช้ THC เป็นประจำ จะส่งผลให้มีระดับ COOH-THC ในปัสสาวะได้สูงกว่าและตรวจพบ COOH-THC ในระยะเวลาที่ยาวนานกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับการใช้ THC เพียงครั้งเดียว มีการใช้ยาหรือสารอื่นร่วมกับการใช้กัญชาในอาสาสมัคร 21 ราย (ร้อยละ 41.17 ของอาสาสมัคร) โดยสารที่ใช้ร่วมมากที่สุดคือแอลกอฮอล์ พบ 12 ราย (ร้อยละ 23.53) รองลงมา ได้แก่ กระท่อม 4 ราย (ร้อยละ 7.84) ยา tramadol 3 ราย (ร้อยละ 5.88) methamphetamine 1 ราย (ร้อยละ 1.98) ยากลุ่ม opioid 1 ราย (ร้อยละ 1.98) และยานอนหลับ 1 ราย (ร้อยละ 1.98) ความเห็นของทีมผู้วิจัย ช่วงแรกที่มีการปลดล็อกกัญชามีผู้ป่วยมาที่ห้องฉุกเฉินจากอาการที่เกิดจากพิษกัญชามากกว่าช่วงที่ทำการเก็บข้อมูลวิจัย ผู้วิจัยมีความเห็นว่าเกิดจากการมีผู้ใช้หน้าใหม่จำนวนมากในช่วงแรกที่ยังไม่คุ้นเคยกับการใช้กัญชา จึงมาพบแพทย์ที่ห้องฉุกเฉิน แต่ในขณะที่ทำการเก็บข้อมูลมีผู้ใช้หน้าใหม่ลดลงแล้ว เมื่อเกิดอาการผิดปกติจึงรับรู้ว่าอาการหายไปได้เอง ไม่รุนแรงถึงชีวิต และไม่มาตรวจที่ห้องฉุกเฉิน ทั้งนี้การใช้กัญชาส่วนใหญ่หลังปลดล็อกไม่ใช่การใช้เพื่อวัตถุประสงค์ทางการแพทย์ ส่วนหนึ่งเกิดจากการใช้โดยอุบัติเหตุ เช่น รับประทานขนมที่ไม่ทราบว่ามีส่วนผสมของกัญชา จึงควรมีการควบคุมให้มีการใช้กัญชาเฉพาะกัญชาทางการแพทย์ เพื่อลดผลกระทบต่อสังคม ทีมผู้วิจัยพบวsผู้ป่วยที่ห้องฉุกเฉินบางส่วนที่ใช้กัญชาเป็นกลุ่มเด็กและวัยรุ่น ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการใช้เพื่อสันทนาการ เนื่องจากกัญชาสามารถส่งผลกระทบต่อสมองในระยะยาวได้ในผู้ที่สมองยังไม่พัฒนาเต็มที่ จึงควรมีระบบการเฝ้าระวังรวมไปถึงการควบคุมการเข้าถึงกัญชาในเด็กและวัยรุ่นที่ดีขึ้นกว่าในปัจจุบัน ระบบสาธารณสุขควรมีการวางมาตรฐานในการเฝ้าระวังผลกระทบทางสังคมและสุขภาพจากกัญชา ผ่านการศึกษาวิจัยเพิ่มเติมภายใต้การคัดกรองแบบไม่ระบุตัวตนอาสาสมัครเพื่อลดการเกิดอคติเนื่องจากการปฏิเสธเข้าร่วมวิจัยและความกลัวผลกระทบด้านกฎหมาย
บทคัดย่อ
Objectives
To monitor cannabis intoxication in emergency departments in public hospital. The
monitor includes both intoxication from medical cannabis and cannabis use for other purposes.
Methods
The surveillance was conducted in patients visiting emergency rooms with a history of
cannabis use or were found to have symptoms caused by cannabis. Four surveillance sites were
Maharaj Nakorn Chiang Mai Hospital (Chiang Mai), Thammasat Chalermprakiet Hosipital (Pathum
Thani), Srinakarin Hospital (Khon Kean) and Songklanagarindra Hospital (Songkhla). The total
surveillance period was 12 months from September 16, 2023 to September 15, 2024.
Key finding
Within 12-months surveillance, the total of 51 volunteers were included in the study.
There were more male than female. With 35 volunteers were male (68.63 %). The average age
were 30.04 years old. Urine THC tested positive in 38 cases of 40 cases tested (95%). Most
volunteers had no underlying medical conditions.
Physical symptoms were most prevalent in volunteers with cannabis intoxication.
Palpitation and mouth dryness were the most common symptoms (found in more than half of
the volunteers). Dizziness, nausea, vomiting and drowsiness were the next most common
symptom (ranging from 30-50%) Mental symptoms were found in 33% of volunteers including
dysphoria, fear, panic, Psychomotor impairment, and psychosis. Most volunteers had mild
symptoms. Only 2 volunteers (3.92%) were admitted for in-patient care.
Forty-three volunteers (84.31%) had history of cannabis use. About half of the volunteers
smoked cannabis (52.94%). Other cannabis products included cannabis-infused snacks in 20
volunteers (39.22%), cannabis oil in 5 volunteers (9.80%), and cannabis pill/ cannabis in a form
of herbal medicines in 1 volunteer (3.92%). The purposes of use were entertainment in 20
volunteers (39.22%), sleep aid in 10 volunteers (19.61%), mood improvement in 10 volunteers
(19.61%), unintentional use in 5 volunteers (9.80%), experimentation in 4 volunteers (7.84%),
pain relief in 1 volunteer (1.96%), health maintenance in 1 volunteer (1.96%), and unknown
purposes in 6 volunteers (11.76%). THC, CBD and 11-OH-THC levels were measured in plasma from 25 volunteers (49.02%).
THC was detected in all plasma samples, with an average concentration of 1.810 ng/ml. The
minimum THC level was 0.198 ng/ml, and the maximum was 10.473 ng/ml. CBD was detected in
24 plasma samples (96% of plasma samples), with an average concentration of 0.358 ng/ml. In
13 samples (54% of CBD-detected plasma), the CBD level was less than 0.1 ng/ml, and the
maximum CBD level was 5.073 ng/ml. 11-OH-THC were also detected in all plasma samples with
an average level of 1.600 ng/ml. The minimum 11-OH-THC level was 0.072 ng/ml, and the
maximum was 6.985 ng/ml.
Twenty urine samples were collected (39.22%). COOH-THC were detected in 19 urine
samples (95% of urine samples). The average level of COOH-THC was 196.330 ng/ml (maximum
1318.098 ng/ml). Urine COOH-THC levels did not show a direct correlation with plasma THC
levels, as multiple factors can influence the excretion of COOH-THC in urine. One important
factor is that regular use of THC results in higher concentrations and a longer duration of COOHTHC detection in urine compared to single use.
Co-use of other substances was found in 21 volunteers (41.17%). The most common coused substance was alcohol, found in 12 volunteers (23.53%). Other substances were Kratom in
4 volunteers (7.84%), tramadol in 3 volunteers (5.88%), methamphetamine in 1 volunteer
(1.98%), opioid in 1 volunteer (1.98%) and sleeping pill in 1 volunteer (1.98%).
Opinion of the research team
During the early period of cannabis legalization, there were more patients presenting to
the emergency department with cannabis intoxication compared to the period during which our
data were collected. In the opinion of the research team, this may be because new users were
not yet familiar with the symptoms associated with cannabis use. As the number of new users
declined, previous users became more aware of the effects of cannabis and understood that
these effects are typically not life-threatening. Some cases of cannabis intoxication were the
result of accidental ingestion. Regulations should be implemented to permit cannabis use only
for medical purposes in order to minimize negative societal impacts.
Our research team also found that some cannabis users were adolescents. Cannabis use
during adolescence can have long-lasting effects on brain development. Most adolescent
cannabis users used cannabis for recreational purposes. Therefore, stricter regulations and better
monitoring systems should be established to prevent cannabis access among adolescents.
Further studies on the health and social effects of cannabis use should be considered.
The research team suggests anonymized data collection to help ensure unbiased results, given
the high rate of participation denial and possible fears of legal consequences among potential
participants.
