สุขภาพปฐมภูมิ บริการปฐมภูมิ จากปรัชญาสู่ปฏิบัติการสุขภาพมิติใหม่

Abstract

แม้ว่าระบบการดูแลสุขภาพปฐมภูมิ หรือ Primary Care จะถูกกล่าวถึงและนำไปปฏิบัติเป็นส่วนหนึ่งของการปฏิรูประบบบริการสุขภาพเพื่อสร้างหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้ามาได้ระยะหนึ่งแล้ว แต่แนวคิดเรื่องการดูแลสุขภาพปฐมภูมิก็ยังขาดการทำความเข้าใจให้ลึกซึ้ง และบ่อยครั้งที่แนวคิดดังกล่าวถูกนิยามอย่างขาดความละเอียดอ่อน เช่น การนิยามว่าการดูแลสุขภาพปฐมภูมิเป็นการรักษาพยาบาลเบื้องต้น หรือการเน้นบทบาทการเป็นบริการด่านหน้าที่ทำหน้าที่คัดกรองผู้ป่วย ในขณะที่แนวคิดสำคัญของการดูแลสุขภาพปฐมภูมิไม่ว่าจะเป็นเรื่องการใช้ชุมชนเป็นฐาน (Community-based) การดูแลสุขภาพแบบองค์รวม (Holistic Care) การดูแลที่ต่อเนื่องและผสมผสาน (Integrates and Continuity of Care) รวมทั้งการทำงานเชิงรุก กลับไม่ได้มีการทำความเข้าใจให้ลุ่มลึกและไม่สามารถแปลเป็นแนวทางการปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม หนังสือเล่มนี้เป็นการนำเสนอแนวคิดเรื่องการดูแลสุขภาพปฐมภูมิอย่างเป็นระบบ โดยเน้นการทำความเข้าใจแนวคิด พัฒนาการและบริบททางประวัติศาสตร์ สถานการณ์ปัจจุบันที่ทำให้การดูแลสุขภาพปฐมภูมิมีความสำคัญ และนำเสนอปรัชญาแนวคิดที่เป็นรากฐานระบบการดูแลสุขภาพปฐมภูมิ นอกจากปรัชญาและวิธีคิดซึ่งมีความสำคัญในการทำความเข้าใจจุดเด่นอันเป็นเอกลักษณ์ของการดูแลสุขภาพปฐมภูมิแล้ว ยังได้นำเสนอแนวทางการปฏิบัติและเครื่องมือการทำงานที่จะช่วยให้การดูแลสุขภาพปฐมภูมิทั้งในส่วนของการให้บริการสุขภาพ การทำงานสุขภาพชุมชน ตลอดจนการประสานระบบบริการระดับต่างๆ เป็นอย่างสอดคล้องกับปรัชญาแนวคิดและมีประสิทธิภาพ