การประเมินผลกระทบทางสุขภาพจากอาคารสูงในเมืองเชียงใหม่

Abstract

การประเมินผลกระทบด้านสุขภาพจากอาคารสูงในเมืองเชียงใหม่ การวิจัยศึกษาใน 4 มิติคือ สุขภาพกาย จิต สังคม และจิตวิญญาณ ทั้งด้านบวกและลบ โดยใช้รูปแบบการวิจัยแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research) ชนิดประเมินแบบเร็ว (Rapid Appraisal) และการสำรวจ (Survey) กิจกรรมประกอบด้วย การจัดเวที 2 ครั้ง ได้แก่ เวทีนักวิชาการและเวทีภาคประชาชน เพื่อร่วมแสดงความคิดเห็นและเสนอแนะตัวชี้วัดในการประเมิน หลังจากได้แบบสอบถามแล้วได้ทำการประเมินในกลุ่มตัวอย่างทั้งสิ้น 2,744 คน ทั้งที่อยู่ในอาคาร รอบอาคารและประชาชนทั่วไป จากการทบทวนเอกสารและงานวิจัยที่ผ่านมาแสดงให้เห็นว่าการสร้างอาคารสูงที่ผ่านมาในเมืองเชียงใหม่ยังขาดการวางแผนและจัดการที่เหมาะสม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการวางวิสัยทัศน์ของเมืองว่าควรจะมีการพัฒนาไปในทิศทางใด ส่วนใหญ่มักจะขึ้นกับนโยบายของผู้บริหารโดยขาดการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนเป็นผลให้การพัฒนาเมืองเชียงใหม่ไม่มีทิศทางที่แน่ชัด ผลการศึกษาในแต่ละมิติของสุขภาพพบว่าในด้านสุขภาพกายผู้ที่อยู่รอบอาคารและประชาชนทั่วไปมีปัญหาด้านสุขภาพต่างๆ สูงกว่าผู้ที่อยู่ในอาคาร แสดงให้เห็นว่าปัญหาสุขภาพกายเหล่านี้อาจจะมีสาเหตุทางอ้อมจากอาคารสูง เช่น ปรากฏการณ์โดมความร้อนในเขตเมืองซึ่งก่อให้เกิดสารมลพิษทางอากาศหลายชนิดที่เป็นอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจ นอกจากนี้ภาวะความดันโลหิตสูงและโรคหัวใจอาจเป็นผลมาจากความเครียดอันเนื่องจากปัญหาสุขภาพจิตและสังคม ในด้านการประเมินผลกระทบด้านสุขภาพจิต สังคม และจิตวิญญาณ พบว่า ผู้ที่อยู่รอบอาคารและประชาชนทั่วไปมีปัญหาด้านสุขภาพต่างๆ สูงกว่าผู้ที่อยู่ในอาคาร เช่นเดียวกัน การวิเคราะห์ผลกระทบแยกตามปัจจัยต่างๆ พบว่ากลุ่มที่มีอายุมากและอาศัยอยู่ในเมืองเชียงใหม่มานานมีแนวโน้มที่จะได้รับผลกระทบด้านสุขภาพมากกว่า ข้อเสนอแนะจากการวิจัยในครั้งนี้คือให้ระงับใบอนุญาตก่อสร้างอาคารสูงที่ยังไม่ได้ก่อสร้างทั้งหมดในเขตเทศบาลและ อบต.ข้างเคียงทบทวนความสูงของอาคารโดยใช้บริบทเฉพาะของเมืองเชียงใหม่ ไม่ใช่ใช้ พรบ. การก่อสร้างซึ่งครอบคลุมทั่วประเทศ (ในเชียงใหม่ไม่ควรเกิน 4 ชั้น) มีการพิจารณากำหนดควบคุมอาคารสูงมากขึ้น โดยมีพื้นที่ฉนวนโดยรอบอีกชั้นหนึ่ง พิจารณากำหนดพื้นที่ที่อนุญาตให้สร้างอาคารสูงได้ โดยอยู่ในบริเวณที่จะไม่ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศโดมความร้อน และการอนุรักษ์เมืองประวัติศาสตร์ มีการแก้ไขกฎกระทรวงบังคับใช้ผังเมืองรวม ให้การใช้ที่ดินในแต่ละเขตคำนึงถึงมิติความสูงและยกเลิกการใช้ระบบร้อยละของพื้นที่อย่างในปัจจุบัน