การพัฒนาระบบการดูแลและฟื้นฟูสมรรถภาพในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองอย่างต่อเนื่องโดยความร่วมมือของผู้ป่วยและญาติ

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางในการพัฒนาระบบการดูแลและฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โดยการศึกษาข้อมูลพื้นฐานและวิเคราะห์สถานการณ์เพื่อการพัฒนารูปแบบการให้ความร่วมมือของผู้ป่วย ครอบครัวหรือญาติในการดูแลและฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วยอย่างต่อเนื่อง ซึ่งอาศัยรูปแบบของการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (action research) และศึกษากลุ่มตัวอย่างในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถาม แบบประเมิน Barthel Index(BI) แนวทางในการสัมภาษณ์และประเด็นในการทำสนทนากลุ่ม การเก็บรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลแยกเป็น 2 ประเภท คือข้อมูลเชิงปริมาณและข้อมูลเชิงคุณภาพ ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มตัวอย่าง 20 คน เป็นชายมากกว่าหญิง อายุเฉลี่ยเท่ากับ 65 ปี ส่วนใหญ่มีอาชีพเกษตรกรและมีที่อยู่นอกเขตอำเภอเมือง ส่วนใหญ่ไม่มีปัญหาเรื่องผู้ดูแล ผู้ดูแลเป็นหญิงมากกว่าชาย ค่า BI เฉลี่ยก่อนถูกจำหน่ายกลับเท่ากับ 4.8 ค่า BI เฉลี่ยเมื่อกลับมาติดตามผลการรักษาภายหลังถูกจำหน่าย 3 เดือน เท่ากับ 12.2 สำหรับข้อมูลเชิงคุณภาพที่ได้ พบว่าปัญหาของการดูแลและฟื้นฟูสมรรถภาพแบ่งเป็น 4 กลุ่มคือ ปัญหาเรื่องระบบ ปัญหาจากการขาดบุคลากร ปัญหาเรื่องการประสานงานและปัญหาด้านผู้ป่วย ญาติ หรือผู้ดูแล จากการศึกษาแสดงให้เห็นว่ารูปแบบของการบริการผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองค่อนข้างเหมาะสมกับสถานการณ์ แต่ยังต้องมีการพัฒนาด้านการประสานงานและขั้นตอนการบริการให้มีความชัดเจนและเป็นระบบมากขึ้นโดยความร่วมมือของทีมสหวิชาชีพที่เกี่ยวข้อง นอกจากนี้ ควรจะได้นำญาติหรือผู้ดูแลเข้ามามีส่วนร่วมในการรักษาและฟื้นฟูสมรรถภาพตั้งแต่แรกเริ่มจนกระทั่งถูกจำหน่ายกลับอย่างต่อเนื่องจึงจะทำให้ผู้ป่วยเพิ่มความสามารถในการช่วยเหลือตนเองให้ดีขึ้น