บทคัดย่อ
การศึกษานี้เป็นการวัดผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการจัดให้มีหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าที่มีต่อภาระค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพของประชาชน และการลดความยากจน โดยการศึกษาในส่วนที่เกี่ยวข้องกับความยากจน ได้ใช้วิธีวัดความยากจนของครัวเรือนไทยตามวิธีการใหม่ งานวิจัยส่วนนี้เป็นการดำเนินการต่อเนื่องจากงานของคณะผู้วิจัย (วิโรจน์ ณ ระนอง และคณะ 2547) ซึ่งแม้ว่าจะเป็นงานที่ได้รับการกล่าวอ้างถึงบ่อยครั้งในวงสาธารณะรวมทั้งจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง แต่การศึกษาดังกล่าวยังมีข้อจำกัดบางประการคือ ประการแรก การศึกษาดังกล่าวใช้ข้อมูลถึงเพียงปี 2545 ซึ่งเป็นช่วงที่ยังมีส่วนที่ overlap กับช่วงก่อนที่มีโครงการ 30 บาทและผลกระทบจากการดำเนินการของโครงการ 30 บาทในปีแรกเพียงปีเดียวก็อาจจะไม่เพียงพอที่จะนำมาสรุปเป็นผลของโครงการนี้ได้อย่างมีน้ำหนักเพียงพอ รวมทั้งผลอาจจะเปลี่ยนแปลงไปได้หลังจากที่โครงการได้ดำเนินการมานานขึ้น และทุกฝ่ายผ่านการปรับตัวกันมากขึ้น (ตัวอย่างเช่น เหตุผลประการหนึ่งที่ผู้ที่ไม่เห็นด้วยกับโครงการ 30 บาทฯ มักจะระบุว่าผลที่ก่อให้เกิดความพึงพอใจค่อนข้างสูงในระยะแรกเกิดจากสถานพยาบาลยังสามารถระดมเงินทุนสำรอง (เงินบำรุง) มาใช้ ซึ่งจะทำให้ผลดังกล่าวจะอยู่ได้ไม่นานและทัศนคติของประชาชนจะเปลี่ยนไปหลังจากที่โครงการผ่านไปได้ 2-3 ปี แต่ถ้าพิจารณาจากโพลล์ต่างๆ ที่ออกมาในระยะหลังก็จะเห็นได้ว่าความนิยมของโครงการยังไม่มีแนวโน้มที่จะตกลงอย่างที่ท่านเหล่านั้นคาดการณ์เอาไว้) ซึ่งการขยายขอบเขตของการศึกษาให้ครอบคลุมช่วงหลังจากที่มีการดำเนินโครงการ 30 บาทฯ ให้นานขึ้น จะช่วยให้สามารถตอบคำถามและข้อกังขาเหล่านี้ได้อย่างชัดเจนและด้วยความมั่นใจมากขึ้น
