การสำรวจความคิดเห็น และความนิยมต่อรายการ ชีวิตที่ออกแบบได้: Design for Life

Abstract

รายการชีวิตที่ออกแบบได้ : Design for Life” นี้เป็นรายการสารคดีเกี่ยวกับระบบสุขภาพในสังคมไทย ผลิตโดยสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) ออกอากาศทุกวันศุกร์ เวลา 11.30-12.00 น. ทางสถานีโทรทัศน์ทีวีไทย (Thai PBS) รวมทั้งสิ้น 47 ตอน ซึ่งมีผู้ติดตามชมรายการ ขอข้อมูลรายการเพิ่มเติมและแสดงความคิดเห็นต่อเนื้อหาและรูปแบบของรายการ การวิจัยนี้มุ่งศึกษาความคิดเห็นและความนิยมที่มีต่อรายการอย่างลึกซึ้ง เพื่อการปรับปรุงการผลิตรายการในระยะต่อไป การวิจัยนี้มีวิธีการศึกษา 3 วิธีการ ได้แก่ 1) การศึกษาความนิยมต่อรายการจากการสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ ซึ่งสุ่มกลุ่มตัวอย่างจำนวน 400 คนจากทุกภูมิภาคอย่างมีสัดส่วน 2) การศึกษาความคิดเห็นและข้อเสนอแนะจากแบบสอบถาม จากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 40 คนหรือคิดเป็นร้อยละ 80 จากผู้ที่ติดต่อมายังรายการ และ 3) การศึกษาความเข้าใจในเนื้อหารายการจากการสนทนากลุ่ม จำนวน 4 กลุ่ม ตามเนื้อหาของรายการ กลุ่มละ 7 คน ผลการศึกษาด้านความนิยมพบว่า มีจำนวนผู้ที่รู้จักรายการฯ ร้อยละ 8 ของกลุ่มตัวอย่างทั้งหมด ซึ่งมีเพียงร้อยละ 3 ที่ได้รับชมรายการ ส่วนมากเป็นเพศหญิง เป็นผู้ที่แต่งงานและมีบุตรแล้ว จบการศึกษาระดับปริญญาตรี อายุมากกว่า 50 ปี เป็นเจ้าของกิจการ ธุรกิจส่วนตัว มีรายได้ระหว่าง 5,000 – 15,000 บาทต่อเดือน และเปิดรับสื่อโทรทัศน์เป็นประจำ สะดวกที่จะรับชมรายการนี้ที่บ้านในวันและเวลาที่ออกอากาศ กลุ่มผู้ชมรู้จักรายการจากการเปิดโทรทัศน์แล้วได้เห็นรายการ จึงสนใจชมแต่ไม่ได้ติดตามเป็นประจำ โดยรับชมรายการอื่นสลับไปด้วย รวมทั้งไม่ทราบว่าผู้ผลิตรายการนั้นเป็นใคร ด้านเนื้อหารายการ กลุ่มตัวอย่างเห็นว่าเป็นรายการที่ให้ความรู้ สร้างความตระหนักเรื่องสุขภาพ ทำให้มีการศึกษาข้อมูลด้านสุขภาพเพิ่มเติม นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมด้านสุขภาพ รายการน่าสนใจ แปลกใหม่ น่าเชื่อถือ เกี่ยวข้องกับผู้ชมและผู้ที่รู้จักใกล้ชิด รูปแบบรายการมีความเหมาะสม แต่สถานีโทรทัศน์ เวลา และความยาวของรายการยังไม่เหมาะสม ด้านความเข้าใจต่อเนื้อหารายการ กลุ่มตัวอย่างทั้งหมดเข้าใจเนื้อหาภาพรวมของรายการ ยกเว้นเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับระบบสุขภาพ ที่ยังรู้สึกว่าเป็นเรื่องไกลตัวและเข้าใจยาก แนวทางในการปรับปรุงรายการฯ แบ่งเป็น 3 ประเด็นคือ 1) การสร้างกระแสให้เกิดการรับรู้เรื่องระบบสุขภาพและรู้จักสวรส. ควรเปลี่ยนสถานีโทรทัศน์และเปลี่ยนเวลาออกอากาศ เพื่อให้รายการเข้าถึงผู้ชมมากขึ้น ควรจัดประเด็นเนื้อหาให้ตรงกับความสนใจของสังคม และควรเพิ่มช่องทางการประชาสัมพันธ์รายการทางสื่อสิ่งพิมพ์และอินเตอร์เน็ตให้มากขึ้น 2) การจุดประกายความคิดให้ผู้ชมตระหนักและคิดต่อความคิดผู้ชม ควรปรับปรุงรูปแบบรายการให้น่าติดตามตั้งแต่ต้นจนจบ และมีพิธีกรสรุปประเด็นและชวนคิด 3) การรายงานเรื่องราวของระบบสุขภาพสู่สาธารณชน ควรกำหนดและวิเคราะห์กลุ่มเป้าหมายให้ชัดเจน ย่อยเนื้อหาให้เข้าใจง่าย และลดความเครียดของเนื้อหา