สังเคราะห์ประสบการณ์ ความรู้ ครอบครัวเข้มแข็ง ชุมชนเข้มแข็งเพื่อการพัฒนาระบบดูแลประชากร โดยหน่วยบริการปฐมภูมิ

Abstract

ครอบครัวนับเป็นหน่วยย่อยที่สุดในชุมชน แต่เป็นหน่วยสำคัญที่สุดในการบ่มเพาะมนุษย์เข้าสู่สังคม ดังนั้นหากครอบครัวเข้มแข็ง ทุกๆ คนหรือสมาชิกทุกคนในครอบครัวเข้มแข็ง มีพลัง มีปัญญา มีทักษะในการดำเนินชีวิต ก็จะสามารถฝ่าฟันสิ่งเร้าเชิงลบออกไปได้ ทุกวันนี้สื่อเข้ามามีผลกระทบต่อชีวิตของคนทุกช่วงวัย ทั้งผลกระทบเชิงบวกที่ทำให้เกิดการสื่อสารที่กระชับฉับไว มีประสิทธิภาพ มีลักษณะเคลื่อนไหว 3 มิติ แม้อยู่ที่ใดก็สื่อสารกันได้ ในขณะเดียวกันผลกระทบเชิงลบทำให้ผู้ใช้สื่อลุ่มหลงทุ่มเทเวลาไปกับสื่อต่างๆ ทั้งการแชท การเล่นเกมส์ การติดตามข้อมูลข่าวสารตลอดเวลา ราวกับว่าในโลกนี้มีเพียงตัวเองกับเครื่องมือสื่อสารเหล่านั้น ไม่สนใจต่อกันแม้ในครอบครัวเดียวกัน นั่งดูรายการโทรทัศน์ก็ต่างคนต่างดู นั่งแชท นั่งโทรศัพท์ไปด้วย ความรัก ความสนใจ ความเอาใจใส่ใต่ถามทุกข์ สุข ต่อกันหายไป การแสดงออกตามบทบาทพ่อ แม่ ลูก นั่งรับประทานอาหารร่วมกันน้อยลงไป เด็กจึงเติบโตท่ามกลางพี่เลี้ยง ร้านเกมส์ หน้าจอโทรทัศน์ และพบเห็นความรุนแรงทั้งในบ้านและนอกบ้านจนชินและเป็นนิสัยในที่สุด การพัฒนารระบบดูแลประชากร โดยหน่วยบริการปฐมภูมิ ภาระกิจหลักพื้นฐาน คือ การบริการแบบผสมผสานให้แก่ประชาชนทุกกลุ่มอายุ ทั้งในสถานบริการ ที่บ้าน และชุมชน งานบริการดูแลเป็นกลุ่มประชากรม ทั้งตามวัยและตามประเด็นปัญหาเฉพาะของพื้นที่ รวมทั้งการจัดการเพื่อเสริมศักยภาพการเรียนรู้ของชุมชน สำหรับหน่วยบริการปฐมภูมิแล้ว โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) จัดเป็นบริการด่านหน้าที่มีความใกล้ชิดกับคนในชุมชนมากที่สุด และทั้งยังเป็นกลไกที่สำคัญที่จะเสริมสร้างความแข็งแกร่งของครอบครัวในชุมชน เมื่อครอบครัวเข้มแข็ง ชุมชนก็เข้มแข็ง การที่ชุมชนเข้มแข็งนั้นต้องอาศัยพลังของแกนนำในชุมชน ที่ต้องมีภาวะแห่งผู้นำที่แท้ (Authentic Leadership) กล่าวคือ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ มีความกล้าตัดสินใจภายใต้การพิจารณาเหตุปัจจัยรอบด้าน มีกระบวนทัศน์ในการทำงานแบบเน้นการมีส่วนร่วมของกรรมการชุมชน และระมัดระวังผลกระทบต่อคนและสิ่งแวดล้อมในชุมชน คณะทำงานทำงานด้วยความตั้งใจและเห็นเป็นหนึ่งเดียว (Unity) มีการสร้างเสริมพลัง (Empowerment) ให้เกิดแก่ทุกคนในชุมชน มีการสื่อสารแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทั้งภายในและภายนอกชุมชนและเชื่อมโยงกับชุมชนอื่นๆ เป็นเครือข่ายเพื่อเสริมการทำงานซึ่งกันและกัน ขยายผลงานออกไปในสังคมวงกว้าง เพื่อเป็นที่ประจักษ์แก่องค์กรและหน่วยงานต่างๆ ให้สนใจและต้องการที่จะมามีส่วนร่วมในการทำงาน ทั้งในส่วนของการหนุนเสริมทรัพยากรในด้านต่างๆ และการร่วมจับมือกันเพื่อทำงานแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น นับเป็นการทำงานแก้ไขปัญหาในเชิงบูรณาการที่แท้จริงซึ่งนำไปสูความยั่งยืนของสังคมต่อไป