ตัวชี้วัดการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของประเทศไทย

Abstract

การใช้ยาไม่สมเหตุผลเป็นปัญหาสำคัญของประเทศโดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้ยาเกินความจำเป็น การใช้ยาปฏิชีวนะที่ไม่คำนึงถึงเชื้อดื้อยา การใช้ยาราคาแพงนอกบัญชียาหลัก การใช้ยาที่มีความเสี่ยงต่อความไม่ปลอดภัย การใช้ยาโดยบุคลากรทางการแพทย์และประชาชนใช้ยาด้วยตนเองที่ยังขาดข้อมูลที่เพียงพอในการตัดสินใจ ถึงแม้ว่าขณะนี้จะมีการประเมินคุณภาพการให้บริการสาธารณสุขอย่างกว้างขวางและมีมาตรฐานโดยหน่วยงานของกระทรวงสาธารณสุข หน่วยงานรับรองคุณภาพ สำนักงานหลักประกันสุขภาพและกองทุนต่าง ๆ แต่การประเมินคุณภาพการสั่งยาและผลที่เกิดขึ้นตามมาในด้านความสมเหตุผลในการใช้ยังจำกัดอยู่เฉพาะด้านความปลอดภัยในการใช้ยา และส่วนใหญ่ใช้เพื่อการตรวจสอบกำกับดูแลมากกว่าเป้าหมายเพื่อกระตุ้นการพัฒนาคุณภาพการใช้ยาให้สมเหตุผล การประเมินและติดตามสถานการณ์การสั่งยาที่ไม่เหมาะสมเป็นขั้นตอนที่สำคัญและจำเป็นในการส่งเสริมให้เกิดการใช้ยาอย่างสมเหตุผล ที่ควรทำก่อนการดำเนินการและติดตามผลการแก้ปัญหาการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลเป็นระยะ ๆ จึงมีความจำเป็นต้องมีตัวชี้วัดการใช้ยาอย่างสมเหตุผลที่มีความเฉพาะเจาะจงต่อการใช้ยาอย่างสมเหตุผล สะท้อนปัญหาการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลในปัจจุบัน มีความถูกต้องทางวิชาการ ที่เป็นที่ยอมรับและเป็นไปได้ในใช้จริง ผู้วิจัยจึงพัฒนาตัวชี้วัดการใช้ยาอย่างสมเหตุผลชุดนี้ขึ้น เพื่อให้สอดคล้องกับนโยบายแห่งชาติด้านยา พ.ศ.2554 และยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบยาแห่งชาติ พ.ศ.2555-2559