การทำนายการเกิดภาวะครรภ์เป็นพิษในกลุ่มสตรีตั้งครรภ์อายุมากกว่า 35 ปี โดยการตรวจดอพเลอร์หลอดเลือดแดงยูเทอรีนร่วมกับ การวัดระดับของ fms-like tyrosine kinase (sflt-1) , placental growth factor ( PlGF) และ pregnancy- associated plasma protein-A (PAPP-A)

Abstract

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาประสิทธิผลของการใช้ดอพเลอร์อัลตราซาวน์ ตรวจการไหลเวียนเลือดของหลอดเลือดแดงยูเทอรีน ร่วมกับการตรวจวัดระดับของ sflt-1( Soluble fms-like tyrosine kinase-1 ) PlGF (Placenta growth factor) และPAPP-A (pregnancy-associated plasma protein A) ในพลาสมา เพื่อช่วยทำนายความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะครรภ์เป็นพิษในกลุ่มสตรีตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดภาวะนี้ได้แก่ สตรีตั้งครรภ์อายุมากกว่า 35 ปี วัสดุและวิธีการ ได้ทำการศึกษาโดย เก็บข้อมูลในสตรีตั้งครรภ์ที่มีอายุมากกว่า 35 ปีขึ้นไป ที่มาฝากครรภ์ที่แผนกสูตินรีเวช โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ ในช่วงอายุครรภ์ 18 - 24 สัปดาห์ ทำการบันทึกข้อมูลพื้นฐานของผู้ป่วย ได้แก่ อายุ จำนวนการตั้งครรภ์ อายุครรภ์ และประวัติการตั้งครรภ์ในอดีต ปัจจัยพื้นฐานของความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะครรภ์พิษ และเก็บเลือดเพื่อวัดระดับของ sflt-1, PlGF และ PAPP-A พร้อมส่งตรวจดอพเลอร์อัลตราซาวน์ เพื่อดูการไหลเวียนเลือดของหลอดเลือดแดงยูเทอรีนทั้งสองข้างและทำการบันทึกไว้ในแบบบันทึกข้อมูล ติดตามผลลัพธ์ของการตั้งครรภ์ และภาวะครรภ์เป็นพิษที่เกิดขึ้น นำข้อมูลมาวิเคราะห์ทางสถิติเพื่อหาโอกาสการทำนายภาวะครรภ์เป็นพิษ ผลการศึกษา ได้สตรีตั้งครรภ์เข้าร่วมจำนวนทั้งสิ้น 296 ราย สามารถติดตามและมีข้อมูลเพียงพอต่อการวิเคราะห์ 276 ราย โดยมีสตรีตั้งครรภ์ร้อยละ 5.43 หรือ 15 รายเกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ และสตรีตั้งครรภ์ร้อยละ 94.57 หรือ จำนวน 261 ราย ไม่พบมีภาวะครรภ์เป็นพิษ เมื่อเปรียบเทียบ อายุเฉลี่ย น้ำหนัก ดัชนีมวลกาย จำนวนบุตร ประวัติความเสี่ยงต่อภาวะครรภ์เป็นพิษของทั้งสองกลุ่มพบว่า ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยอายุครรภ์ที่วัดการไหลเวียนเลือดของหลอดเลือดแดงยูเทอรีน และอายุครรภ์ที่คลอด รวมทั้งน้ำหนักทารกแรกคลอด ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเช่นกัน อัตราส่วนความผิดปกติของการไหลเวียนเลือดของหลอดเลือดแดงยูเทอรีนในกลุ่มสตรีตั้งครรภ์ที่เกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ พบร้อยละ 26.67 ( 4/15 ราย ) สูงกว่าในกลุ่มสตรีตั้งครรภ์ที่ไม่เกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ ที่พบร้อยละ 16.48 ( 43/261 ราย ) แต่ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.31) ค่าเฉลี่ยของอัตราส่วน sflt-1 ต่อ PlGF ในกลุ่มสตรีตั้งครรภ์ที่เกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ สูงกว่า สตรีตั้งครรภ์ที่ไม่เกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ แต่ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (8.60 + 4.79 , 8.09 + 5.24, p = 0. 71) และค่า Multiple of median (MOM) ของ PAPP-A ในกลุ่มสตรีตั้งครรภ์ที่เกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ น้อยกว่า กลุ่มสตรีตั้งครรภ์ที่ไม่เกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ แต่ไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อนำปัจจัยทั้งสามมาคำนวณประเมินเข้ารูปแบบทางสถิติเพื่อการทำนายภาวะครรภ์เป็นพิษ พบว่าปัจจัยความผิดปกติของการไหลเวียนของหลอดเลือดแดงยูเทอรีน เพิ่มโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ 1.78 เท่า ปัจจัยการมีอัตราส่วน ของ sflt-1 ต่อ PlGF ที่มากกว่า 14 เพิ่มโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ 2.54 เท่า และ ปัจจัยการมีค่า MOM ของ PAPP-A น้อยกว่า 0.5 เพิ่มโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ 2.5 เท่าตามลำดับ โดยมีค่าการทำนายภาวะครรภ์เป็นพิษรวมของทั้งสามปัจจัยที่ร้อยละ 64.62 แต่ไม่พบว่ามีนัยสำคัญทางสถิติ สรุป การใช้ปัจจัยดังกล่าวร่วมกันยังไม่สามารถนำมาใช้ทำนายโอกาสภาวะครรภ์เป็นพิษได้ อย่างไรก็ตามอุบัติการณ์ของโรคในการศึกษาครั้งนี้ต่ำกว่าที่คาดไว้ ดังนั้นการใช้กลุ่มตัวอย่างที่มากขึ้นอย่างเพียงพอจึงจะช่วยยืนยันประโยชน์ของการใช้ปัจจัยในการทำนายโรคได้