การประเมินนโยบายกองทุนหลักประกันสุขภาพในระดับท้องถิ่น เขตสุขภาพที่ 11 เพื่อสนับสนุนการดำเนินนโยบายในระยะถัดไป

Abstract

นโยบายทางด้านสุขภาพในประเทศไทย ได้ใช้แนวคิดในการกระจายอำนาจลงสู่ท้องถิ่นตามที่ระบุอยู่ใน พ.ร.บ. หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 มาตรา 47 และ พ.ร.บ. กระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น พ.ศ.2542 โดยเน้นส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน ดังนั้น จึงได้มีการจัดตั้งกองทุนหลักประกันสุขภาพระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ (กองทุนฯ) โดยสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ร่วมกับกระทรวงสาธารณสุขและกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย ในปี พ.ศ. 2545 กองทุนฯ มีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมการจัดบริการสาธารณสุข โดยสนับสนุนและส่งเสริมให้กลุ่มหรือองค์กรประชาชนดำเนินกิจกรรมด้านสาธารณสุขในพื้นที่ตามความพร้อม ความเหมาะสมและความต้องการของประชาชน เน้นด้านการสร้างเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การฟื้นฟูสภาพและการรักษาพยาบาลระดับปฐมภูมิเชิงรุก งานวิจัยชิ้นนี้ได้ดำเนินการวิจัยในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 11 ใช้ระเบียบวิธีวิจัยทั้งเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ ในขั้นต้นจะทำการวิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิผลการดำเนินงานกองทุนจาก สปสช. เขต 11 ขั้นตอนต่อไป คือ การสัมภาษณ์เชิงลึกโดยมีกลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ของสปสช. เขต 11 ที่มีหน้าที่ดูแลงานด้านกองทุนฯ จำนวน 4 คน หลังจากนั้นทีมวิจัยลงพื้นที่เพื่อสัมภาษณ์เชิงลึกคณะกรรมการกองทุนฯ จำนวน 10 พื้นที่ พื้นที่ละ 6 ราย คือ ตัวแทนกรรมการจาก อปท. ตัวแทนกรรมการจากภาคประชาชนและตัวแทนกรรมการจากหน่วยงานสาธารณสุขในพื้นที่และตัวแทน 3 ฝ่ายดังกล่าวที่ไม่ได้เป็นกรรมการกองทุน รวมทั้งสิ้น 60 คน (สัมภาษณ์ได้จริง 57 คน) การเลือกพื้นที่ตัวอย่างได้สุ่มเลือกกองทุนฯ ในเขตพื้นที่ภาคใต้ตอนบนชายฝั่งทะเลตะวันออก จำนวน 5 แห่ง และชายฝั่งทะเลตะวันตก จำนวน 5 แห่ง รวม 10 แห่ง ซึ่งใน 10 แห่งนี้ เป็นกองทุนที่มีการดำเนินงาน performance ดี 5 แห่ง และ performance ไม่ดี 5 แห่ง และมีการเก็บข้อมูลเชิงสำรวจจากประชาชนในพื้นที่ที่ถูกสุ่มเป็นพื้นที่ตัวอย่างพื้นที่ละ 35 คน รวม 10 พื้นที่ ได้กลุ่มตัวอย่างสำหรับการเก็บข้อมูลเชิงสำรวจ ทั้งสิ้น 350 คน การเลือกกลุ่มตัวอย่างใช้วิธีสุ่มจากทะเบียนราษฎร์ รายชื่อประชากรที่อายุ 18 ปีขึ้นไป ที่ไม่ได้ทำงานให้กับ อปท. หน่วยงานฝ่ายปกครองในพื้นที่ หรือหน่วยงานสาธารณสุขในพื้นที่ หลังมีการเก็บและวิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้นแล้วทีมวิจัยได้จัดประชุมคืนผลการวิจัยขั้นต้นให้แก่ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน 2561 มีการนำเสนอผลการวิจัยเบื้องต้นให้แก่ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งจาก สปสช. ภาคประชาชน อปท. หน่วยงานสาธารณสุขและสวรส. ซึ่งมีการนำเสนอผลการวิจัยและเปิดให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่เชิญเข้าร่วมการประชุมให้ความเห็นเพิ่มเติม ซึ่งได้ให้ข้อมูลที่เป็นผลการวิจัยเพิ่มเติมและข้อเสนอแนะในแง่มุมต่างๆ ซึ่งส่วนหนึ่งถูกนำมารวบรวมและสังเคราะห์เป็นข้อเสนอแนะของงานวิจัยชิ้นนี้