แนวโน้มอุบัติการณ์โรคหลอดเลือดสมองโป่งพอง อัตราการรอดชีพหลังรับการรักษาด้วยวิธีผ่าตัดหนีบหลอดเลือดโป่งพองและวิธีอุดหลอดเลือดโป่งพองด้วยขดลวดในประเทศไทย และการวิเคราะห์ต้นทุน-ประสิทธิผล

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสถานการณ์ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองโป่งพองและการเข้าถึงการรักษา และผลลัพธ์ในผู้ป่วยที่ได้รับหัตถการ clipping หรือ coiling รวมทั้ง 2) ศึกษาว่าอุปกรณ์ขดลวดสำหรับ coiling ควรบรรจุอยู่ในชุดสิทธิประโยชน์สำหรับผู้ป่วยสิทธิหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าหรือไม่ ผลการศึกษาพบว่า ในประเทศไทยจำนวนผู้ป่วยที่ได้รับ coiling มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในระยะหลัง (พ.ศ.2555-2561) สำหรับผู้ป่วยสิทธิหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้านั้น อัตราการเพิ่มขึ้นของการทำ clipping ยังสูงกว่า coiling มาก แม้ว่าหัตถการ coiling จะได้รับความนิยมในต่างประเทศ การศึกษาครั้งนี้พบว่าผู้ป่วยที่ได้รับ clipping ในระยะหลังปี พ.ศ. 2555 มีอัตราการรอดชีพที่ดีขึ้นเมื่อเปรียบเทียบกับช่วงปีก่อนหน้า จึงยังไม่สามารถตอบโจทย์สมมติฐานที่ว่า ผู้ป่วยที่ได้รับ clipping น่าจะเป็นผู้ป่วยที่มีอาการหนักและมีโอกาสเสียชีวิตสูงกว่า coiling หรือเป็นผู้ป่วยที่ไม่สามารถรับ coiling ได้ ผู้ป่วยที่ได้รับหัตถการ clipping จาก รพ.มหาวิทยาลัย จะมีอัตราการรอดชีพสูงกว่าผู้ป่วยที่ได้รับหัตถการจาก รพ.ศูนย์/ รพ.นอกสังกัดกระทรวงสาธารณสุข และผู้ป่วยที่ได้รับหัตถการจาก รพ.ที่ทำหัตถการมากกว่า 30 รายต่อปี จะมีอัตราการรอดชีพสูงกว่า รพ. ที่มีการทำหัตถการจำนวนน้อยราย นอกจากนี้การเข้าถึงบริการการรักษา และผลลัพธ์การรักษามีความแตกต่างกันระหว่างเขตสุขภาพ ดังนั้น ควรมีการร่วมมือกันในระดับเขต ในการจัดระบบส่งต่อผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองโป่งพอง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษา รวมทั้งต้องเพิ่มการผลิตแพทย์ที่สามารถทำหัตถการ coiling ได้โดยเฉพาะในระดับ รพ.มหาวิทยาลัย ผลการศึกษาในส่วนต้นทุนประสิทธิผลที่อาศัยแบบจำลองมาร์คอฟ พบว่า เมื่อเทียบกับ clipping หัตถการ coiling สามารถประหยัดค่าใช้จ่าย (cost saving) ได้ ดังนั้นจึงควรพิจารณาบรรจุขดลวด (coil) ในชุดสิทธิประโยชน์สำหรับผู้ป่วยสิทธิหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า