การจัดตั้งระบบเฝ้าระวังกลุ่มโรคพิการแต่กำเนิดชนิดหลอดประสาทไม่ปิด

Abstract

กลุ่มโรคพิการแต่กำเนิดชนิดหลอดประสาทไม่ปิด (Neural Tube Defects, NTDs) เป็นกลุ่มพิการแต่กำเนิดซึ่งมีความรุนแรงมากและทำให้เกิดการพิการตลอดชีวิตได้ การเสริมกรดโฟลิกในอาหารเป็นวิธีการหนึ่งซึ่งอาจป้องกันโรคนี้ได้ จึงเกิดคำถามว่าประเทศไทยจำเป็นต้องมีนโยบายการเสริมกรดโฟลิกในอาหารหรือไม่ เนื่องจากการตัดสินใจการเสริมกรดโฟลิกในอาหารขึ้นกับข้อมูลอุบัติการณ์ของโรค ดังนั้นจึงควรมีข้อมูลการสำรวจที่มีความละเอียดมากกว่างานวิจัยที่เคยทำในอดีต ทางผู้วิจัยจึงศึกษาวิเคราะห์การกระจายตัวของผู้ป่วย NTDs ตามพื้นที่และเวลา และทำการจัดตั้งระบบเฝ้าระวังกลุ่มโรค NTDs เพื่อติดตามแนวโน้มของอุบัติการณ์ในประเทศไทย วัตถุประสงค์ของการวิจัย เพื่อวิเคราะห์การกระจายตัวของประชากรผู้ป่วยกลุ่มโรค NTDs ตามพื้นที่และเวลา และเพื่อจัดตั้งระบบติดตามอุบัติการณ์ผู้ป่วยกลุ่มโรค NTDs โดยดำเนินการวิจัยในรูปแบบ Retrospective Reviews อาศัยการวิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิ คือ ข้อมูลการรายงานโรคในระบบฐานข้อมูล 43 แฟ้มของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) และนำข้อมูลการวินิจฉัยโรคด้วย ICD-10 เกี่ยวข้องกับกลุ่มโรค NTDs มาใช้วิเคราะห์เชิงพื้นที่ในระดับอำเภอและรายปี และแสดงผลในรูปแบบของแผนที่ และวิเคราะห์การกระจุกตัวด้วยสถิติ Moran’s I ผลการวิจัยจากข้อมูลผู้ป่วยใน พบว่า กลุ่มโรคพิการแต่กำเนิดชนิดหลอดประสาทไม่ปิด (Neural Tube Defects, NTDs) ประเทศไทยในปี พ.ศ. 2557 - 2561 มีผู้ป่วยในจำนวนทั้งสิ้นรวม 11,296 ราย พบมากที่สุดคือ Congenital Hydrocephalus จำนวน 4,531 ราย รองลงมาคือ Spina Bifida จำนวน 2,655 ราย Microcephaly จำนวน 2,638 ราย Encephalocele จำนวน 979 ราย Other Congenital Malformations of Spinal Cord จำนวน 269 ราย และ Anencephaly and Similar Malformations จำนวน 224 ราย จังหวัดที่พบผู้ป่วยเป็นอันดับแรก คือ กรุงเทพมหานครในเขตราษฎร์บูรณะ และจากการวิเคราะห์รายปี พบว่าจำนวนผู้ป่วยกลุ่ม NTDs ไม่ได้มีการเปลี่ยนแปลงเพิ่มขึ้นหรือลดลงอย่างมีนัยสำคัญ หากคิดเป็นจำนวนเฉลี่ยต่อปี จะมีผู้ป่วยทั้งสิ้น 2,259 คนต่อปี และเมื่อเทียบกับจำนวนการเกิดมีชีวิตจากสำนักงานสถิติแห่งชาติในปี พ.ศ. 2558 คือ 736,352 ราย จะคิดเป็นอุบัติการณ์ 30.67 คนต่อประชากร 10,000 คน จากการวิเคราะห์ด้วยสัมประสิทธิ์ Spatial Autocorrelation ไม่พบการกระจุกตัวของผู้ป่วย นอกจากกลุ่ม Other Congenital Malformation of Spinal Cord ในปี พ.ศ. 2557 ที่ผู้ป่วยส่วนใหญ่อยู่ที่กรุงเทพและปริมณฑล สำหรับส่วนของการสร้างโปรแกรมมีผลสำเร็จดังแสดงตามคู่มือที่แนบ ข้อเสนอแนะ จากการวิเคราะห์พบว่า จำนวนผู้ป่วยรายปีกลุ่มโรค NTDs ของประเทศไทย มีจำนวนมากกว่าค่ามัธยฐานของประเทศในกลุ่มเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ดังนั้นการจัดทำทะเบียนโรคและติดตามโรคกลุ่มนี้จึงมีความจำเป็นและนโยบายรณรงค์ให้ฝากครรภ์ตั้งแต่อายุครรภ์น้อยอาจช่วยลดจำนวนผู้ป่วยเหล่านี้ได้