ประสิทธิภาพของควอลัมเซนซิงโมเลกุลจากเชื้อราเพื่อการยับยั้งการเจริญของเชื้อราก่อโรคติดเชื้อรากลุ่ม Scedosporium spp. ที่พบบ่อยในประเทศไทย (ปีที่ 1)

Abstract

เชื้อ Scedosporium spp. จัดเป็นกลุ่มเชื้อราก่อโรคในคนกลุ่ม Non-aspergillus spp. ที่เริ่มมีรายงานการติดเชื้อและก่อให้เกิดการเสียชีวิตเพิ่มมากขึ้นทั้งในกลุ่มผู้ป่วยที่มีระบบภูมิคุ้มกันปกติและภูมิคุ้มกันบกพร่อง ยิ่งไปกว่านั้นเชื้อรากลุ่มนี้ถือว่าเป็นกลุ่มเชื้อราที่มีการดื้อยาต้านเชื้อรามาตรฐานหลายชนิด เป็นเหตุที่ต้องใช้ยาที่มีราคาแพงและให้ผลข้างเคียงต่อผู้ป่วยค่อนข้างมาก ปัจจุบันมีการพยายามพัฒนาหาสารมาร่วมการรักษาเพิ่มมากขึ้นหลายชนิดเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษา หนึ่งในนั้นคือสารกลุ่มควอลัมเซนซิงโมเลกุล ซึ่งสารกลุ่มนี้เป็นสารที่สร้างจากเชื้อราและมีบทบาทลดการเจริญของเชื้อราโดยเฉพาะกลุ่มดื้อยา หนึ่งในสารที่มีการศึกษาบทบาทในเชื้อราเพิ่มมากขึ้นคือสารชนิด Tryptophol งานวิจัยนี้ได้ทำการศึกษาบทบาทของ Tryptophol ต่อการยับยั้งเชื้อราที่พบได้บ่อยในประเทศไทย คือ Scedosporium apiospermum, S.boydii, S,aurantiacum และ Lomentospora prolificans ผลการทดลองพบว่า สาร Tryptophol ที่มีค่า MIC50 ที่ 4 mM สามารถยับยั้งเชื้อ Scedosporium spp. ได้ทั้ง 4 ชนิด และพบว่ามีค่า MFC ที่ 8 mM โดยที่ความเข้มขั้นที่ 8 mM นั้นพบว่าสามารถกระตุ้นเซลล์ THP-1 และ Jurkat cells ที่ 3 และ 6 ชั่วโมงตามลำดับ ในการสร้างไซโตไคน์ชนิดที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของ M1 ซึ่งมีบทบาทในการกำจัดจุลชีพ คือ IL-6 (2, 2.2 เท่า) รวมถึงกลุ่มที่เกี่ยวข้องกับ T-helper cells คือ IL-17 (4.2, 1.9 เท่า) และ IL-23 (3.8, 2.1เท่า) และกลุ่มที่เกี่ยวข้องกับการขยายขนาดของ Eumycetoma คือ IL-1β (1.7, 2.7 เท่า), IL-12 (3.2, 3.2 เท่า), IL-37 (3.0, 2.6 เท่า) และ IL-35 (2.7, 1.9 เท่า) นอกจากนี้ยังไม่ก่อให้เกิดภาวะ Apoptosis ในเซลล์เป้าหมายทั้งไฟโบรบลาสต์และแมคโครฟาจ แต่กลับกระตุ้นให้เกิดการตายของเชื้อราเมื่อตรวจด้วยวิธี Ethidium bromide / Acridine orange ซึ่งสอดคล้องกับการแสดงออกของ CARD-9 และ BCL-2 ที่ลดลง 2.67 เท่าและเพิ่มขึ้น 1.99 เท่าตามลำดับ เมื่อได้ผลทางห้องปฏิบัติการ ทีมผู้วิจัยจึงเริ่มทำการทดลองต่อเนื่องในการพัฒนาต้นแบบการกระตุ้นให้เกิด Eumycetoma ในหนูทดลองที่กระตุ้นให้เกิดภาวะ Neutropenia ด้วย Cyclophosphamide ที่ 150 mg/kg พบว่าสามารถกระตุ้นให้เกิดก้อน Eumycetoma ที่บริเวณหลังหนูได้ตั้งแต่กระตุ้นด้วยเชื้อ Scedosporium spp. ที่ 1x106 โคนิเดียที่บริเวณแผ่นหลังได้ตั้งแต่ 3 วันหลังฉีดเชื้อใต้ผิวหนัง (Intradermal injection) และทีมได้เริ่มพัฒนาผลิตภัณฑ์ต้นแบบชนิดอิมัลเจลจนได้เนื้อครีมที่เหมาะสมเพื่อนำไปพัฒนาให้มีสารสำคัญหลักคือ Tryptophol และทดสอบประสิทธิภาพในการลดการติดเชื้อ รวมถึงลดขนาดของก้อนในหนูทดลอง นอกเหนือจากหนูทดลอง ทีมผู้วิจัยได้ขยายงานวิจัยสู่การพัฒนาการทดลองในสัตว์ไม่มีกระดูกชนิดหนอนตัวกลม Caenorhabditis elegans (C. elegans) พบว่าผลเบื้องต้นต่อการทดสอบความรุนแรงของเชื้อด้วย Life span ของหนอน รวมถึงประสิทธิภาพเบื้องต้นของ Tryptophol ต่อเชื้อ Scedosporium spp ทั้ง 4 ชนิดเปรียบเทียบกับในหนูทดลองพบว่าให้ผลไปในทางเดียวกัน ด้วยเหตุดังกล่าว ทีมผู้วิจัยจึงเห็นว่า หนอนตัวกลม C. elegans จัดเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ดีสำหรับนักวิจัยด้านจุลชีววิทยา พยาธิวิทยาและเภสัชวิทยาที่น่าสนใจและทำการศึกษาวิจัยต่อยอดต่อไป