โคโรน่าไวรัสสายพันธุ์ใหม่ (โควิด-19): องค์ความรู้ด้านงานวิจัยไวรัสวิทยา การศึกษาข้อมูลด้านการตรวจวินิจฉัย การรักษา และการพัฒนาวัคซีน

Abstract

เนื่องจากปลายเดือนธันวาคม พ.ศ. 2562 เกิดการระบาดของเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 ซึ่งเป็นโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ใหม่ ก่อให้เกิดการติดเชื้อครั้งแรกที่เมืองอู่ฮั่น ประเทศจีน การระบาดของเชื้อไวรัสชนิดนี้ก่อให้เกิดโรคต่อระบบทางเดินหายใจ เรียกว่า “COVID-19” และโรคนี้มีอัตราป่วยและอัตราตายสูงขึ้นมากในประเทศจีน ภายในเวลาไม่กี่สัปดาห์หลังจากพบผู้ป่วยรายแรก เชื้อไวรัสดังกล่าวได้แพร่กระจายไปยังประเทศต่างๆ ในทุกทวีปทั่วโลก รวมทั้งประเทศไทย ถึงแม้ว่าประเทศไทยมีมาตรการทางสาธารณสุขที่เข้มแข็งจนสามารถลดปริมาณการติดเชื้อ จนทำให้ไม่มีผู้ติดเชื้อต่อวันเป็นระยะเวลาหลายเดือนได้ แต่ทางสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) ได้เล็งเห็นว่าประเทศไทยจำเป็นที่จะต้องมีทิศทางการวิจัยด้าน COVID-19 ที่ชัดเจน เพื่อให้เกิดความคุ้มค่าต่อการให้ทุนวิจัย จึงมีโครงการให้กลุ่มผู้วิจัยทำการทบทวนวรรณกรรมในส่วนสำคัญที่จะช่วยให้ สวรส. เข้าใจถึงภาพรวมและใช้เป็นข้อมูลเบื้องต้นประกอบการวางแผนนโยบายการให้ทุนวิจัยด้าน COVID-19 ต่อไปในอนาคต ผลสรุปจากโครงการ กลุ่มผู้วิจัยได้ทำการทบทวนวรรณกรรมในด้านความรู้ทั่วไปของเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 ซึ่งเป็นเชื้อสาเหตุให้เกิดโรค COVID-19 โดยแบ่งการทบทวนวรรณกรรมออกเป็น 5 บท ซึ่งบทที่ 1 จะกล่าวถึง ชีววิทยาพื้นฐานของเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 ทั้งด้านอนุกรมวิธาน โครงสร้างของเชื้อไวรัส โครงสร้างของจีโนม โปรตีนสำคัญของไวรัส วงจรชีวิตของเชื้อไวรัสและวิวัฒนาการของไวรัส บทที่ 2 จะกล่าวถึงการตรวจวินิจฉัยเชื้อด้วยชุดตรวจแบบต่างๆ ผู้วิจัยได้แจกแจงประเด็นสำคัญของชุดตรวจแบบต่างๆ ข้อจำกัดการใช้งานชุดตรวจวินิจฉัยและการแปลผล บทที่ 3 เป็นเรื่องการพัฒนายาต้านไวรัส SARS-CoV-2 ทั้ง 5 กลุ่มที่มีใช้อยู่ในปัจจุบัน ทั้งแบบให้ฤทธิ์ต้านเอนไซม์ อาร์เอ็นเอดีเพนเด้นท์อาร์เอ็นเอพอลิเมอร์เรส (RNA dependent RNA polymerase, RdRp) แบบให้ฤทธิ์ต้านเอนไซม์โปรติเอส (protease inhibitor) แบบให้ฤทธิ์ต้านการหลอมรวมกันระหว่าง envelope ของไวรัสกับเยื่อหุ้มเซลล์ของเจ้าบ้าน (host) แบบให้ฤทธิ์ต้านการจับกันระหว่างไวรัสและตัวรับบินผิวเซลล์เจ้าบ้าน และแบบให้ฤทธิ์ยับยั้งกระตุ้นการจับของอินเตอร์ลิวคิน-6 (IL-6 receptor) บทที่ 4 เป็นเรื่องปฏิสัมพันธ์ระหว่างไวรัส SARS-CoV-2 กับโฮสต์และการป้องกันโรค โดยเนื้อหาหลักของบทนี้จะเน้นไปที่ระบบภูมิคุ้มกันที่ตอบสนองต่อการติดเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 และบทที่ 5 จะเป็นประเด็นและความเห็นของนักวิจัยที่ทำงานวิจัยเกี่ยวกับโรค COVID-19 ในช่วงเวลาที่มีการระบาด กลุ่มผู้วิจัยเชื่อว่าข้อมูลที่ได้ทบทวนวรรณกรรมนี้จะเป็นข้อมูลเสริมให้ สวรส. นำไปใช้ในการวางนโยบายในการให้ทุนด้าน COVID-19 ของประเทศได้