ปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์ต่อการเปลี่ยนแปลงเป็นมะเร็งในเนื้องอกสมองชนิดแอสโตไซโตมา

Abstract

เนื้องอกสมองชนิดแอสโตไซโตมา (Astrocytoma) สามารถพบการเปลี่ยนแปลงเป็นมะเร็ง (Malignant transformation: MT) พบได้ร้อยละ 9-23 ซึ่งการเกิดการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวส่งผลต่อการพยากรณ์โรคของผู้ป่วยแย่ลง และในปัจจุบันยังขาดหลักฐานเชิงประจักษ์ในเรื่องของปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการเกิด malignant transformation ดังนั้นการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ 1. ทราบถึงปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงเป็นมะเร็งของเนื้องอกสมองชนิดแอสโตไซโตมา 2. ทราบถึงการพยากรณ์โรคเนื้องอกสมองชนิดแอสโตไซโตมาตามลักษณะของดัชนีทางชีวภาพ ระเบียบวิธีวิจัย ศึกษาย้อนหลังแบบ Retrospective cohort ในผู้ป่วยเนื้องอกสมองแอสโตไซโตมา ชนิด low-grade astrocytoma ที่เข้ารับการรักษาภายในโรงพยาบาล ขั้นตอนการดำเนินงานวิจัยสามารถแบ่งได้เป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่ 1. การตรวจหา candidate gene ในชิ้นเนื้อ fresh frozen 2. การตรวจหาการกลายพันธุ์ของ candidate gene จากชิ้นเนื้อ formalin-fixed paraffin-embedded และ fresh frozen tissue 3. การวิเคราะห์หาปัจจัยที่สัมพันธ์กับการกลายเป็นมะเร็ง และ 4. การพัฒนาสร้างโนโมแกรม ผลการศึกษา การตรวจหา candidate gene จากการตรวจ whole genome sequencing สมมติฐานว่าการกลายพันธุ์ของยีน IDH น่าจะมีส่วนเกี่ยวข้องกับกระบวนการ MT จากนั้นจึงทำการตรวจหาการกลายพันธุ์ของ IDH 1 และ IDH 2 จากผู้ป่วย จำนวน 90 ราย พบการกลายพันธุ์ของ IDH 1 พบได้ร้อยละ 12.2 และเป็นการกลายพันธุ์แบบ R132H ทั้งหมด ขณะที่ร้อยละ 10 พบการกลายพันธุ์ของ IDH 2 โดยเป็นการกลายพันธุ์แบบ R172K ทั้งหมด จากนั้นทำการวิเคราะห์ Survival analysis พบว่า การเกิด MT สัมพันธ์กับพยากรณ์ระยะเวลารอดชีพที่สั้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (log-rank test, p=0.006) และผลการวิเคราะห์หาปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิด MT โดยวิธี multivariable analysis พบว่า ปัจจัยที่เกี่ยวข้องประกอบด้วย midline shift of more than 1 cm, extent of resection และ IDH 1 mutation จากนั้นทำการสร้างโนโมแกรมสำหรับทำนายโอกาสการเกิด MT พบว่า โนโมแกรมมีความสามารถในการทำนายในระดับ excellent สรุป การเกิด MT ส่งผลต่อพยากรณ์โรคในผู้ป่วยเนื้องอกสมองชนิดแอสโตไซโตมาโดยตรง ดังนั้น มาตราการเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิดในผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยงจึงมีความสำคัญในการติดตามการรักษา