การทบทวนกรอบความร่วมมือด้านสาธารณสุขระหว่างประเทศเพื่อการจัดการด้านสุขภาพสำหรับกลุ่มแรงงานต่างด้าวและประชากรข้ามชาติ

Abstract

การศึกษาวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเอกสาร (Documentary research) ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและทบทวนเนื้อหาสาระของเอกสารกรอบความร่วมมือระหว่างประเทศในระดับโลก ระดับภูมิภาคและระดับอนุภูมิภาคที่มีประเด็นและแนวคิดเกี่ยวกับการจัดการเรื่องการย้ายถิ่นฐาน และการดูแลสุขภาพของผู้ย้ายถิ่นฐาน ซึ่งรวมถึงแรงงานและประชากรข้ามชาติ รวมทั้งการพัฒนาความร่วมมือด้านสาธารณสุขระหว่างประเทศไทยกับประเทศในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง ซึ่งเป็นประเทศต้นทางของแรงงานและประชากรข้ามชาติ ซึ่งได้แก่ ประเทศกัมพูชา ลาวและเมียนมา รวมทั้งกลไกการดำเนินงาน การประสานงานและติดตามประเมินผลภายใต้กรอบความร่วมมือดังกล่าว ผลของการศึกษา พบว่า เอกสารกรอบความร่วมมือระหว่างประเทศในระดับโลกและระดับภูมิภาคที่มีเนื้อหาสาระตามขอบเขตที่กำหนด ได้ให้หลักการและแนวปฏิบัติหลักสำหรับการจัดการเรื่องการย้ายถิ่นฐาน และการส่งเสริมสุขภาพของผู้ย้ายถิ่นฐานที่มีความเชื่อมโยงกัน และสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่มุ่งเน้นให้การย้ายถิ่นฐานมีความปลอดภัย มีระเบียบ เป็นปกติและมีความรับผิดชอบ (SDG target 10.7) และเป้าหมายการพัฒนาด้านสุขภาพที่มุ่งหวังให้ทุกคนมีสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี (SDG goal 3) และเข้าถึงหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (SDG target 3.8) ซึ่งประเทศสมาชิกสามารถนำมาใช้เป็นแนวทางในการจัดการเกี่ยวกับการย้ายถิ่นฐานและการดูแลสุขภาพของแรงงานและประชากรข้ามชาติ หรือใช้เป็นกรอบแนวคิดสำหรับการจัดทำข้อตกลงเพิ่มเติม เพื่อการจัดการกับปัญหาเป็นการเฉพาะกับประเทศที่มีส่วนได้ส่วนเสียในเรื่องการย้ายถิ่นฐานร่วมกัน เนื่องจากการจัดการเรื่องสุขภาพสำหรับแรงงานต่างด้าวไม่สามารถดำเนินการได้เพียงลำพังโดยประเทศใดประเทศหนึ่ง ดังนั้น ความร่วมมือระหว่างประเทศต้นทางกับประเทศปลายทางจึงเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็น และเนื่องจากการเคลื่อนย้ายของแรงงานต่างด้าวมีผลกระทบทั้งเชิงบวกและเชิงลบต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศและภูมิภาค ดังนั้น การนำประเด็นเรื่องการจัดการด้านสุขภาพสำหรับแรงงานต่างด้าวเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งในสาขาสาธารณสุขของกรอบความร่วมมือทางด้านเศรษฐกิจระดับอนุภูมิภาคหรือภูมิภาค จะทำให้การจัดการด้านสุขภาพสำหรับแรงงานต่างด้าวมีประสิทธิภาพและเป็นรูปธรรมมากขึ้น และกลายเป็นปัจจัยเชิงบวกของการพัฒนาเศรษฐกิจในภาพรวมของภูมิภาค ในการจัดการด้านสุขภาพสำหรับแรงงานต่างด้าวและประชากรข้ามชาติให้เข้าถึงบริการสุขภาพที่จำเป็นและมีหลักประกันสุขภาพอย่างทั่วถึงนั้น ยังมีสิ่งท้าทายอีกหลายประการ และได้มีข้อเสนอแนะเพื่อการจัดการกับเรื่องนี้ ซึ่งประกอบด้วย การพัฒนานโยบายในระดับประเทศ และการพัฒนาความร่วมมือระหว่างประเทศในลักษณะทวิภาคีและพหุภาคี โดยการพัฒนานโยบายในระดับประเทศ ควรพิจารณาการบูรณาการงานบริการสุขภาพระดับปฐมภูมิของศูนย์สุขภาพชุมชนแรงงานต่างด้าว ซึ่งดูแลและดำเนินการโดยพนักงานสาธารณสุขต่างด้าวและอาสาสมัครสาธารณสุขต่างด้าว ให้เป็นส่วนหนึ่งของระบบประกันสุขภาพสำหรับแรงงานและประชากรต่างด้าว เพื่อลดภาระการให้บริการระดับปฐมภูมิของแพทย์ในโรงพยาบาล และเป็นการส่งเสริมและสนับสนุนให้แรงงานและประชากรต่างด้าวมีส่วนร่วมและมีส่วนรับผิดชอบในการดูแลสุขภาพของตัวเองและชุมชน สำหรับการพัฒนาความร่วมมือระหว่างประเทศแบบทวิภาคี ควรมีการพัฒนาความร่วมมือระหว่างประเทศต้นทางและประเทศไทย ซึ่งเป็นประเทศปลายทางเพื่อแบ่งปันความรับผิดชอบร่วมกันในการจัดการด้านสุขภาพของแรงงานและประชากรข้ามชาติ และในการพัฒนาความร่วมมือระหว่างประเทศในลักษณะพหุภาคีนั้น ประเทศไทยควรเสนอให้เพิ่มประเด็นเรื่องการจัดการสุขภาพของแรงงานและประชากรข้ามชาติให้เป็นส่วนหนึ่งในสาขาสาธารณสุขของกรอบความร่วมมือทางเศรษฐกิจของอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขงที่มีอยู่แล้ว เช่น ACMECS และ GMS เพื่อระดมความร่วมมือและทรัพยากรในการจัดการกับปัญหาด้านสุขภาพของกลุ่มแรงงานและประชากรข้ามชาติที่อาจมีผลกระทบเชิงลบต่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของภูมิภาคในภาพรวม