ผลจากการแบ่งกลุ่มย่อยระดับโมเลกุลในมะเร็งกระเพาะปัสสาวะที่รุกเข้าชั้นกล้ามเนื้อ โดยการจัดกลุ่มระดับการแสดงออกของยีนต่อการทำนายการรอดชีพ และการตอบสนองต่อการรักษา

Abstract

มะเร็งกระเพาะปัสสาวะชนิดที่รุกเข้ากล้ามเนื้อ (muscle invasive bladder cancer) ถือเป็นมะเร็งกระเพาะปัสสาวะชนิดที่มีความรุนแรง ยากต่อการรักษาและอัตราการรอดชีพต่ำ ในปัจจุบันการศึกษาในระดับโมเลกุลเพื่อหารูปแบบของมะเร็งที่สัมพันธ์กับอัตราการรอดชีพและการตอบสนองต่อยาจึงมีความสำคัญต่อการรักษา ในงานวิจัยชิ้นนี้จึงสนใจศึกษาการแบ่งกลุ่มย่อยของมะเร็งกระเพาะปัสสาวะชนิดที่รุกเข้ากล้ามเนื้อเพื่อหารูปแบบความสัมพันธ์ที่อาจช่วยในการรักษาที่มากยิ่งขึ้น อย่างไรก็ตาม ถึงแม้การศึกษาการแสดงออกของ mRNA ในรูปแบบ transcriptome จะให้ผลการศึกษาที่มีความแม่นยำสูง แต่ในระดับห้องปฏิบัติการและการนำไปใช้กับผู้ป่วยจริงค่อนข้างยาก เนื่องจากต้องการอุปกรณ์เฉพาะทาง กระบวนการที่ซับซ้อนและน้ำยาราคาแพง ทางทีมวิจัยจึงได้ทำการศึกษารูปแบบการแสดงออกในรูปแบบ transcriptome ควบคู่กับการแสดงออกของตัวบ่งชี้ทางชีวภาพ 4 ชนิด ที่มีการรายงานว่ามีความสัมพันธ์กับการแบ่งชนิดของเซลล์มะเร็งกระเพาะปัสสาวะชนิดรุกเข้าชั้นกล้ามเนื้อในรูปแบบ transcriptome analysis ได้แก่ GATA3, CK20, CK5/6 และ CK14 โดยผลการศึกษา พบว่า จากจำนวนชิ้นเนื้อที่ใช้ย้อม IHC จำนวน 132 ตัวอย่าง อายุเฉลี่ยของผู้ป่วยคือ 65.6 ปี อัตราการแสดงออกของ IHC ที่เป็นบวกของ GATA3, CK20, CK5/6 และ CK14 คือ 80.3%, 50.8%, 42.4% และ 28.0% ตามลำดับ มีเพียง GATA3 และ CK5/6 เท่านั้นที่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญกับผลลัพธ์การรอดชีวิต (ค่า log-rank p-values = 0.004 และ 0.02) จากนั้น GATA3 และ CK5/6 ถูกใช้เพื่อสร้างชนิดย่อย ซึ่งได้แก่ กลุ่ม luminal (GATA+ และ CK5/6−, 38.6%) กลุ่ม basal (GATA− และ CK5/6+, 12.9%) กลุ่มผสม (GATA+ และ CK5/6+, 37.9%) และกลุ่ม double negative (GATA− และ CK5/6−, 10.6%) ผู้ป่วยที่เป็นชนิดย่อยแบบผสมมีอัตราการรอดชีวิตที่ 5 ปีที่ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญที่ 42.8% ในขณะที่ผู้ป่วยที่เป็นชนิดย่อยแบบ double-negative มีการพยากรณ์โรคที่แย่ที่สุดในสี่กลุ่มมีอัตราการรอดชีวิตที่ 5 ปี 7.14% ผลการศึกษาเบื้องต้นของการแบ่งกลุ่มย่อย mRNA เป็น unsupervised clustering ออกเป็น 3 กลุ่มคือ cluster 1 ถึง 3 ซึ่งแต่ละกลุ่มมีการแสดงออกของยีนที่มีความแตกต่างกัน และทางผู้วิจัยได้ใช้ข้อมูลผู้ป่วยจากฐานข้อมูล TCGA เข้าไปเพิ่มเติม ซึ่งพบว่าการจัดกลุ่ม transcriptome ในรูปแบบนี้มีความสัมพันธ์กับอัตราการรอดชีวิตในผู้ป่วยมะเร็งกระเพาะปัสสาวะแบบรุกเข้ากล้ามเนื้อ โดยสรุป การแบ่งกลุ่มย่อยโดยใช้ GATA3 และ CK5/6 ใช้ได้กับ MIBCs และผู้ป่วยที่มี subtype แบบ double-negative มีความเสี่ยงสูงสุด ส่วนการแบ่งกลุ่มย่อยของ mRNA จากการวิเคราะห์โดยใช้ข้อมูลจากตัวอย่างที่ศึกษาและประยุกต์ใช้กับข้อมูลผู้ป่วยจากฐานข้อมูลอื่น สามารถพบรูปแบบความสัมพันธ์กับอัตราการรอดชีพได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ