การประเมินสมรรถนะระบบสุขภาพของประเทศไทย ปี 2563 - 2564 (รายงานวิจัย)

Abstract

การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมในปัจจุบันส่งผลต่อปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับระบบสุขภาพของประเทศ ทั้งการเปลี่ยนแปลงของประชากรในเชิงโครงสร้างและพฤติกรรม จำนวนประชากรสูงอายุเพิ่มมากขึ้น ในขณะที่วัยแรงงานมีสัดส่วนลดลง การพัฒนาอุตสาหกรรมและความเป็นเมืองที่ขยายตัวมากขึ้น การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติที่ไม่มีประสิทธิภาพ เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมเสื่อมโทรมลง ปัญหาโรคและภัยสุขภาพทั้งโรคติดต่ออุบัติใหม่ อุบัติซ้ำ หรือโรคไม่ติดต่อที่ยังคงเป็นปัญหาสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อระบบสุขภาพของประเทศโดยรวม ประชาชนเกิดความเจ็บป่วยจากโรคต่างๆ ทั้งที่สามารถป้องกันได้และป้องกันไม่ได้ เป็นผลให้ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพทางตรงและทางอ้อมของประเทศที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง การประเมินสมรรถนะของระบบสุขภาพจึงเป็นสิ่งสำคัญต่อการกำหนดนโยบายในการพัฒนาระบบสุขภาพของประเทศไทยให้มีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับบริบทของประเทศทั้งในปัจจุบันและอนาคต อย่างไรก็ตามประเทศไทยยังไม่มีการประเมินสมรรถนะของระบบสุขภาพในภาพรวม มีเพียงรายงานที่เป็นการประเมินสมรรถนะของระบบสุขภาพรายด้านเท่านั้น เช่น การวิจัยที่เกี่ยวข้องกับระบบการเงินการคลังสุขภาพ การประเมินผลการดูแลสุขภาพตามกลุ่มวัย การประเมินผลกระทบต่อระบบสุขภาพ ดังนั้น สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข จึงได้มอบหมายให้นักวิจัยดำเนินการประเมินสมรรถนะระบบสุขภาพของประเทศไทยในภาพรวม โดยนำแนวคิดในการประเมินผลลัพธ์ด้านสุขภาพขององค์กรระหว่างประเทศมาประยุกต์ใช้เพื่อประเมินสมรรถนะระบบสุขภาพของประะเทศไทย พร้อมทั้งเปรียบเทียบผลลัพธ์ด้านสุขภาพของประเทศไทยกับกลุ่มประเทศอาเซียน และค่าเฉลี่ยของประเทศกลุ่ม Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) ใน 5 มิติสุขภาพ ได้แก่ สถานะสุขภาพ ปัจจัยเสี่ยงสุขภาพ การเข้าถึงบริการ คุณภาพการดูแลและทรัพยากรด้านสุขภาพ หวังเป็นอย่างยิ่งว่ารายงานฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อการจัดทำนโยบายด้านสุขภาพสำหรับผู้บริหารซึ่งเป็นผู้กำหนดนโยบายในส่วนกลาง และผู้บริหารหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในระดับพื้นที่ ในการจัดสรรทรัพยากรสุขภาพได้อย่างเหมาะสม ทั้งในระดับหน่วยบริการ เปรียบเทียบผลการดำเนินงานระดับจังหวัด ระดับเขต ระดับประเทศ จนถึงระดับภูมิภาคอาเซียนและระดับนานาชาติต่อไป