ความเต็มใจยอมรับและความเต็มใจที่จะจ่ายเงินการได้รับการฉีดวัคซีนกระตุ้นซ้ำป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019

Abstract

การวิจัยเรื่องความเต็มใจยอมรับและความเต็มใจที่จะจ่ายเงินต่อการฉีดวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 และประเมินตัวทำนายผลลัพธ์ในประเทศไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาความชุกของความต้องการรับวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 กรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) 2) ปัจจัยที่มีผลต่อความเต็มใจยอมรับวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 กรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) 3) ศึกษาเหตุผลและความเต็มใจที่จะจ่ายในการได้รับวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 กรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) และ 4) จัดทำข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการได้รับวัคซีนกรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) ในประเทศไทย ดำเนินการวิจัยเป็น 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 ศึกษาความชุกของความต้องการการรับวัคซีนและปัจจัยที่มีผลต่อการยอมรับวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 กรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) ระยะนี้ เป็นการศึกษาเชิงปริมาณแบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ที่ยังไม่ได้รับและได้รับวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ครอบคลุมทั้ง 4 ภาคของประเทศไทย จำนวน 1,740 คน ใช้วิธีสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถาม ผ่านการพัฒนาตรวจสอบความตรงของเนื้อหา ได้ค่า IOC ระหว่าง .67-1.00 และได้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟ่าของครอนบาค มีค่าความเชื่อมั่นตั้งแต่ 0.70 ขึ้นไป เก็บรวบรวมข้อมูลผ่านช่องทางออนไลน์ วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสถิติ Multiple logistic regression ระยะที่ 2 เหตุผลและความเต็มใจที่จะจ่ายต่อการได้รับวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 กรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) เป็นการศึกษาเชิงปริมาณการประมาณความพึงพอใจที่จะจ่าย การประเมินค่าจากประชาชนโดยตรง ใช้คำถามจากการสำรวจ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา เพื่อนำผลการวิเคราะห์ที่ได้ไปใช้ในการกำหนดข้อเสนอแนะทางนโยบาย ระยะที่ 3 จัดทำข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการฉีดวัคซีนกรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) ในประเทศไทย โดยการจัดประชุมผู้เชี่ยวชาญจำนวน 2 รอบ ประกอบด้วย ตัวแทนกองทุนด้านสุขภาพ ผู้บริหารกระทรวงสาธารณสุข และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการให้บริการวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 กรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 3) วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1. ความชุกของความต้องของการรับวัคซีนโควิด-19 กรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) พบว่า ร้อยละ 86.38 มีความต้องการรับการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 โดยเป็นกลุ่มที่ยังไม่เคยได้ฉีดเข็มที่ 1 ร้อยละ 9.16 ยังไม่เคยได้ฉีดเข็มที่ 2 ร้อยละ10.76 และยังไม่เคยได้ฉีดเข็มที่ 3 ร้อยละ 53.19 2. ความเต็มใจยอมรับวัคซีนโควิด-19 กรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) พบว่า ร้อยละ 66.72 มีความเต็มใจยอมรับการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 เข็มต่อไป โดยมีเพียง ร้อยละ 8.22 ที่ไม่เต็มใจยอมรับ ส่วนกลุ่มที่เคยได้รับวัคซีนเข็ม 1, 2 และ 3 แล้วนั้น มีเพียงจำนวน 1 ใน 3 เท่านั้นที่ยืนยันว่าใช่วัคซีนชนิดที่ตนต้องการแล้ว และมีจำนวนใกล้เคียงกันที่คิดว่า ยังไม่ใช่และไม่แน่ใจว่าใช่วัคซีนชนิดที่ตนต้องการแล้วหรือยัง 3. ปัจจัยที่มีผลต่อความเต็มใจยอมรับวัคซีนโควิด-19 กรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) ได้แก่ 1) ความตั้งใจฉีดวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 2) ความมั่นใจในประสิทธิภาพของวัคซีนโควิด-19 3) ทัศนคติต่อการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 4) เข็มที่ได้รับวัคซีนโควิด-19 5) อายุ 6) เขตที่อยู่อาศัย 7) ประวัติการเคยได้รับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 8) การเป็นบุคลากรทางการแพทย์ และ 9) รายได้ 4. เหตุผลและความเต็มใจที่จะจ่ายต่อการได้รับวัคซีนโควิด-19 กรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) คือการมีประสิทธิผลป้องกันได้ รองลงมาคือ ความปลอดภัยของวัคซีน และองค์การอนามัยโลกรับรอง ส่วนเหตุผลที่ไม่ยอมรับ มากที่สุด คือ ข่าวด้านลบเกี่ยวกับวัคซีน โดยมีเหตุผลที่เลือกฉีดวัคซีนโควิด-19 จำนวนมากกว่า ร้อยละ 50 โดยมีจำนวนมาก 5 ลำดับแรก เรียงตามลำดับดังนี้ คือ เพื่อป้องกันตนเอง มากที่สุด รองลงมาคือ เพื่อความปลอดภัยของครอบครัว เพื่อแสดงความรับผิดชอบต่อสังคม เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ และเพื่อความปลอดภัยของเพื่อนร่วมงาน ทั้งนี้ หากจำเป็นต้องจ่ายค่าวัคซีนโควิด-19 เอง สำหรับกระตุ้นซ้ำ ผู้ตอบประมาณ 1 ใน 5 ยินดีจ่ายในราคา เข็มละ 1-5,000 บาท ค่ามัธยฐานของราคาต่อเข็ม คือ 500 บาท ค่าเปอร์เซ็นไทล์ 25 และ 75 ของราคาต่อเข็ม เท่ากับ 300 และ 1,000 บาท และ 5. ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการได้รับวัคซีนโควิด-19 กรณีเข็มที่ 1 และกรณีกระตุ้นซ้ำ (เข็ม 2 ขึ้นไป) ในประเทศไทย ได้แก่ ความเป็นกลางของสื่อและการนำเสนอข้อมูลของสื่อโดยเน้นในเรื่องของการนำเสนอในประเด็นวัคซีนสามารถลดความรุนแรงของโรคได้ ไม่ใช่ป้องกันโรคได้ และการจัดสรรวัคซีนที่สร้างความมั่นใจให้กับประชาชน การให้อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) เป็นสื่อกลางในรณรงค์ฉีดวัคซีน การสร้างความมั่นใจในเรื่องของวัคซีนโควิด-19 ให้กับประชาชนกลุ่มที่มีการศึกษา มีความรู้หรือมีรายได้สูง การจัดโครงการหรือแคมเปญที่ขับเคลื่อนเพื่อทำให้คนโสดอยากรับวัคซีนเพิ่มมากขึ้น การจัดลำดับความสำคัญของกลุ่มวัยที่ควรได้รับวัคซีน จัดการกับข่าวเท็จและผู้ปล่อยข่าวอย่างจริงจัง และประสิทธิภาพของวัคซีนที่ประเทศไทยผลิตเอง