การพัฒนาเว็บแอปพลิเคชันเพื่อลดภาวะเครียดและวิตกกังวลจากผลกระทบ COVID-19 สำหรับประชาชน

Abstract

องค์การอนามัยโลกได้ประกาศให้การแพร่ระบาดครั้งใหญ่ เป็นสถานการณ์ฉุกเฉินทางสุขภาพในเดือนเมษายน ค.ศ. 2020 จากการแพร่ระบาดของเชื้อ COVID-19 ทำให้ผู้ได้รับผลกระทบนี้ เกิดความเครียด ความวิตกกังวล ดังนั้น การดูแลตนเองเพื่อลดความเครียดและความวิตกกังวลจึงเป็นสิ่งสำคัญ แต่การที่ต้องลดการปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลทำให้ปัจจุบันการใช้เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทเพิ่มขึ้น วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาเว็บแอปพลิเคชันเพื่อลดภาวะเครียดและวิตกกังวลจากผลกระทบ COVID-19 สำหรับประชาชนโดยออกแบบเพื่อ (1) ประเมินความพึงพอใจต่อการใช้เว็บแอปพลิเคชัน (2) ศึกษาระดับความเครียด ความวิตกกังวลและการเผชิญความเครียด (3) เปรียบเทียบผลของการใช้เว็บแอปพลิเคชันที่มีโปรแกรมการคิดเชิงบวกต่อการลดความวิตกกังวล (4) สังเคราะห์แนวทางการช่วยเหลือตนเองของประชาชนในภาวะวิกฤติจากความเครียดและความวิตกกังวล จากสถานการณ์การระบาด COVID-19 วิธีการศึกษา: งานวิจัยระยะที่ 1 เป็นงานวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed method) กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 400 คน เป็นประชาชนทั่วไปในเขตจังหวัดปทุมธานี เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ เว็บแอปพลิเคชันที่มีแบบสอบถามความพึงพอใจต่อการใช้เว็บแอปพลิเคชัน แบบสอบถามความเครียด (GHQ-28) แบบสอบถามความวิตกกังวล และแบบสอบถามวิธีการเผชิญเครียดจากผลกระทบ COVID-19 ระยะที่ 2 เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 80 คน คัดเลือกจากระยะที่ 1 ที่มีระดับความวิตกกังวลระดับปานกลางถึงมาก แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง จำนวน 40 คน และกลุ่มควบคุม จำนวน 40 คน เครื่องมือที่ใช้เป็นเว็บแอปพลิเคชันที่มีโปรแกรมการฝึกการคิดเชิงบวกเพื่อลดความวิตกกังวล กลุ่มทดลองได้รับการฝึกการคิดเชิงบวกผ่านเว็บแอปพลิเคชัน จำนวน 15 กิจกรรม การใช้เวลาแต่ละครั้งไม่จำกัด ขึ้นกับผู้ใช้ แต่ไม่เกิน 20 วันต่อเนื่องกัน ส่วนกลุ่มควบคุมได้รับการดูแลตามปกติ การเก็บข้อมูลดำเนินการระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ ถึง เมษายน พ.ศ. 2565 การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าร้อยละ ความถี่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน t-test-dependent และ t-test-independent ส่วนการสังเคราะห์แนวทางการช่วยเหลือตนเองของประชาชนในภาวะวิกฤติจากความเครียดและความวิตกกังวลจากสถานการณ์การระบาด COVID-19 เป็นข้อมูลเชิงคุณภาพใช้โปรแกรม Atlast. ti ในการทำ content analysis ผลการศึกษา: พบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ เป็นวัยทำงาน อายุ 21-30 ปี ร้อยละ 23 อายุ 41-50 ปี ร้อยละ 19 และอายุ 31-40 ปี ร้อยละ 18.5 ผลการประเมินความพึงพอใจต่อการใช้เว็ปแอปพลิเคชันอยู่ในระดับมาก โดยค่าเฉลี่ยความพึงพอใจด้านประโยชน์ มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด (x ̅ = 4.04 ,S.D. + 0.83) รองลงมาเป็นความพึงพอใจด้านการออกแบบและประสิทธิภาพ (x ̅ = 4.00 , S.D. + 0.78) (x ̅ = 3.14 ,S.D. + 1.64 ) ตามลำดับ และผลการวัดระดับความเครียด พบว่า ระดับความเครียดปกติ ร้อยละ 86.3 ระดับความเครียดมากกว่าปกติ ร้อยละ 13.8 และระดับความวิตกกังวล พบว่า ระดับความวิตกกังวลสูง ร้อยละ 4.5 ระดับความวิตกกังวลปานกลาง ร้อยละ 49 และระดับความวิตกกังวลต่ำ ร้อยละ 46.5 ส่วนวิธีการเผชิญเครียดที่ใช้มากที่สุด คือการเบี่ยงเบนความสนใจ (x ̅ = 2.72 , S.D. + 0.61 ) รองลงมาเป็นการมองโลกในแง่ดี (x ̅ = 2.70 , S.D. + 0.61 ) และผลจากการใช้เว็บแอปพลิเคชันเพื่อลดความวิตกกังวล พบว่า คะแนนความวิตกกังวลภายในกลุ่มทดลองก่อนและหลังการใช้เว็บแอปพลิเคชันที่มีโปรแกรมการฝึกการคิดเชิงบวกแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (x ̅ = 3.47 , S.D. + 0.29 ) และ (x ̅ = 3.18 , S.D. + 0.17) ตามลำดับ และคะแนนความวิตกกังวลระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมหลังการใช้เว็บแอปพลิเคชันที่มีโปรแกรมการฝึกการคิดเชิงบวกแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (x ̅ = 3.18 , S.D. + 0.16) และ (x ̅ = 3.48 , S.D. + 0.33 ) ตามลำดับ ส่วนแนวทางการช่วยเหลือตนเองของประชาชนในภาวะวิกฤติจากความเครียดและความวิตกกังวล จากสถานการณ์การระบาด COVID-19 ที่ทำแล้วได้ผลดีในการลดความเครียดและความวิตกกังวล ได้แก่ การผ่อนคลายโดยการดูภาพยนตร์ ฟังเพลง การทำอาหาร ปลูกต้นไม้ อยู่กับธรรมชาติและปรับความคิดในทางบวก การป้องกันตนเองในรูปแบบป้องกันการได้รับเชื้อโดยตรงและรูปแบบทางอ้อม ได้แก่ การลดการเสพข่าวที่อ่านแล้วทำให้ความวิตกกังวลเพิ่มขึ้น เลือกเสพข่าวที่มีประโยชน์ การพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และวิธีอื่นๆ เช่น การใช้สติในการแก้ปัญหา การส่งเสริมสุขภาพจิต ทำใจยอมรับ เป็นต้น ในทางกลับกัน แนวทางการช่วยเหลือตนเองที่ทำแล้วแต่ไม่ค่อยได้ผลในการลดความเครียดและความวิตกกังวล ได้แก่ การไม่สามารถปรับความคิดพยายามลืมเรื่องเครียดแต่ทำไม่ได้ ไม่สามารถตั้งสติหรือทำจิตใจให้สงบและปล่อยวางไม่ได้ การเสพข่าวมากเกินไป การไม่สามารถหลีกเลี่ยงสถานที่เสี่ยงเพราะจำเป็นต้องเดินทางไปทำงานและใช้ชีวิตประจำวัน