ทะเบียนประสาทหูเทียมในประเทศไทย ระยะที่ 3

Abstract

การผ่าตัดฝังประสาทหูเทียมเป็นการรักษาทางเลือกเดียวในปัจจุบัน ซึ่งมุ่งแก้ไขความพิการทางการได้ยินของผู้ที่มีปัญหาการได้ยินทั้งสองข้างในระดับหูหนวกสนิทได้ แต่เนื่องจากการผ่าตัดชนิดนี้โดยเฉพาะอุปกรณ์ประสาทหูเทียมมีค่าใช้จ่ายสูงถึงเกือบหนึ่งล้านบาทต่อชุดอุปกรณ์ และการผ่าตัดมีความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงทำให้มีโอกาสถูกฟ้องร้องสูง อีกทั้งความสำเร็จของการผ่าตัดต่อการเพิ่มความสามารถทางการได้ยิน การสื่อสารและคุณภาพชีวิตยังขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ได้แก่ ระดับการได้ยินก่อนผ่าตัด สาเหตุและพยาธิสภาพของหูชั้นใน เส้นประสาทหูและสมองส่วนการได้ยิน ระยะเวลาตั้งแต่สูญเสียการได้ยินจนถึงการผ่าตัด พัฒนาการและการใช้ภาษาพูด ประสบการณ์ในการใช้เครื่องช่วยฟัง หรือการได้รับการฝึกฟังและฝึกพูดมาก่อน ความพร้อมทางร่างกายและจิตใจของผู้ป่วย ความคาดหวังและความพร้อมในการติดตามการรักษา คุณลักษณะทางเทคนิคของอวัยวะเทียม เช่น จำนวนอิเล็กโทรดและซอฟแวร์ของเครื่องประมวลเสียง ทางราชวิทยาลัย โสต ศอ นาสิกแพทย์แห่งประเทศไทย ได้จัดทำร่างเกณฑ์มาตรฐานการผ่าตัด ฝังประสาทหูเทียมขึ้น และต้องการให้มีการรวบรวมข้อมูลอย่างเป็นระบบโดยการลงทะเบียนผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดจากโรงพยาบาลหลายแห่งทั่วประเทศและการติดตามผลในระยะยาว ทั้งด้านผลตรวจการได้ยิน ความสามารถในการฟังเสียงพูดและการใช้ภาษา รวมถึงค่าใช้จ่ายและผลลัพธ์ที่เป็นคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยก่อนและหลังการผ่าตัด เพื่อให้ได้ฐานข้อมูลที่มากเพียงพอต่อการประเมินประสิทธิภาพความปลอดภัยและปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จของการผ่าตัดและสามารถใช้สำหรับการวางนโยบายทางสุขภาพระดับประเทศในเรื่องนี้ต่อไป รายงานวิจัยฉบับนี้ได้รวบรวมวิเคราะห์ข้อมูลตั้งแต่ 16 พฤษภาคม 2559 จนถึง 29 มิถุนายน 2565 ดังนี้ 1. รายงานสถานะของทะเบียนประสาทหูเทียมในประเทศไทย จากการดำเนินโครงการระยะที่ 1 ถึงระยะที่ 3 นับตั้งแต่ 16 พฤษภาคม 2559 จนถึงวันที่ 29 มิถุนายน 2565 มีข้อมูลผู้ป่วยในระบบทั้งหมด 580 คน แบ่งเป็นเพศชาย 289 คน (ร้อยละ 52) เพศหญิง 268 คน (ร้อยละ 48) และไม่ระบุเพศ 23 คน (ร้อยละ 4) อายุเฉลี่ย 27.43 ± 24.65 ปี ส่วนใหญ่เป็นผู้ใหญ่ (ร้อยละ 50) หากพิจารณาในเด็กส่วนใหญ่จะเป็นเด็กอายุ 2-4 ปี ที่ได้รับการประเมินเพื่อผ่าตัดใส่ประสาทหูเทียม (ร้อยละ 15) สาเหตุของความพิการทางหูส่วนใหญ่เกิดภายหลังคลอด (ร้อยละ 45.61) ที่เหลือเป็นแต่แรกเกิด (ร้อยละ 45.36) โดยเด็กที่เป็นแต่แรกเกิดส่วนใหญ่ไม่ทราบสาเหตุ (ร้อยละ 38) สาเหตุของความพิการที่พบบ่อยที่สุด คือ หลังการติดเชื้อในเยื่อหุ้มสมอง (meningitis) พบร้อยละ 18.56 ระดับการได้ยินของผู้ป่วยเฉลี่ยของผู้ป่วยเท่ากับ 95.53 เดซิเบล คือระดับความพิการชนิดหูหนวก (> 90 เดซิเบล) ระดับความสามารถในการสื่อสาร (CAP Score) ของผู้ป่วยส่วนใหญ่อยู่ในระดับ 0 คือไม่สามารถรับรู้หรือตอบสนองต่อเสียงในสิ่งแวดล้อมได้เลย 2. วิเคราะห์ผลการใส่ประสาทหูเทียมจากข้อมูลในทะเบียนประสาทหูเทียมในประเทศไทยหลังการผ่าตัดใส่ประสาทหูเทียม ระดับการได้ยินที่ 500-4,000 Hz ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญตั้งแต่เดือนแรกหลังผ่าตัดและดีขึ้นถึงระดับประสาทหูเสื่อมเล็กน้อยในเดือนที่ 3 (p < 0.001) ระดับการได้ยินเสียงพูดดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญตั้งแต่เดือนแรกหลังผ่าตัดสู่ระดับประสาทหูเสื่อมเล็กน้อย (p < 0.001) ระดับการจำแนกคำเริ่มดีขึ้นเรื่อยๆ หลังผ่าตัด โดยเริ่มคงที่อยู่ในระดับสามารถสื่อสารได้ตั้งแต่เดือนที่ 6 หลังการผ่าตัด พบภาวะแทรกซ้อนร้อยละ 7.51 ปัญหาที่พบบ่อย คือ หน้าเบี้ยว วิงเวียน หรือประสาทหูเทียมหลุด 3. ระบบ Pre-authorization System ตามที่สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ได้ประกาศกำหนดเพิ่มสิทธิประโยชน์บริการการตรวจคัดกรองการได้ยินในทารกแรกเกิดกลุ่มเสี่ยงและการผ่าตัดฝังประสาทหูเทียม ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2564 นั้น ในกรณีที่ตรวจคัดกรองแล้วมีปัญหาหูหนวก การผ่าตัดฝังประสาทหูเทียมและการฟื้นฟูการได้ยินการพูดอย่างถูกต้องสมบูรณ์จะช่วยให้เด็กมีพัฒนาการสมวัยและไม่สูญเสียโอกาสทางสังคม การทำ pre-authorization (PA) คือ การประกันคุณภาพก่อนการผ่าตัดเพื่อประโยชน์ของผู้ป่วย กล่าวคือมีระบบตรวจสอบว่าผู้ป่วยมีภาวะเหมาะสม พร้อมที่จะผ่าตัดฝังประสาทหูเทียม ซึ่งเป็นเครื่องมือที่มีราคาแพงหรือไม่ นอกจากนี้ยังมีการควบคุมคุณภาพของแพทย์ผู้ผ่าตัดและสถานที่ทำการดูแลหลังผ่าตัดและการฟื้นฟูสมรรถภาพการฟังและการพูดที่เหมาะสม เนื่องจากผู้ป่วยกลุ่มนี้ต้องทำการฟื้นฟูการได้ยิน หลังการผ่าตัดในระยะยาว สปสช. ได้อนุมัติการใช้ระบบ Pre-authorization System ของโครงการ ตามประกาศที่ สปสช.2.57/ว.2685 ลงวันที่ 3 พฤษภาคม 2564 ให้มีการใช้ระบบ Pre-authorization ของโครงการ เพื่อตรวจสอบก่อนการเบิกจ่ายประสาทหูเทียม