การศึกษาบทบาทและการสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพและการป้องกันโรคไม่ติดต่อในสถานประกอบการของผู้นำองค์กรและผู้บริหารงานทรัพยากรบุคคล

Abstract

ประเทศไทย คณะรัฐมนตรีได้กำหนดแผนการปฏิรูปประเทศ (ฉบับปรับปรุง) พ.ศ. 2564 ฉบับล่าสุดในส่วนการปฏิรูประบบสาธารณสุขได้มุ่งเน้น “การสร้างเสริมสุขภาพ” ซึ่งสอดคล้องกับ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติ เป้าหมายที่ 3 การมีสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี จุดเน้นที่นโยบายและมาตรการในที่ทำงาน โดยกำหนดเป้าหมายให้มี “นโยบายสุขภาพในที่ทำงาน” อย่างไรก็ตามปัจจุบัน การบริหารจัดการ การดำเนินการ การสร้างเสริมสุขภาพในสถานประกอบการ มีการศึกษาอย่างจำกัด และยังไม่มีแนวทางการดำเนินการระดับนโยบายที่ชัดเจนเป็นรูปธรรมในประเทศไทย การศึกษาวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาการบริหารจัดการและการดำเนินการ รวมถึงข้อเสนอแนะเชิงนโยบายทั้งในระดับองค์กรและระดับประเทศ ของผู้นำองค์กร และผู้บริหารงานทรัพยากรบุคคลเกี่ยวกับการสร้างเสริมสุขภาพและการป้องกันโรคไม่ติดต่อในสถานประกอบการ วิธีการศึกษาวิจัย การศึกษาเชิงปริมาณ โดยการศึกษาเชิงพรรณนาภาคตัดขวาง ดำเนินการ ระหว่างเดือน มกราคม ถึง มีนาคม พ.ศ. 2566 โดยเก็บข้อมูล จากบุคลากรงานทรัพยากรบุคคลในระดับต่างๆ ในประเทศไทย รวบรวมข้อมูลโดย แบบสอบถาม ซึ่งประกอบด้วย 3 ตอน คือ ข้อมูลทั่วไปของสถานประกอบการ การดำเนินการการสร้างเสริมสุขภาพ และนโยบายการสร้างเสริมสุขภาพ วิเคราะห์ข้อมูลโดย สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมานประกอบด้วย การวิเคราะห์ข้อมูลแบบสองตัวแปรและการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ การศึกษาเชิงคุณภาพแบบการวิจัยเชิงบุกเบิก โดยการวิเคราะห์เนื้อหาแบบดั้งเดิม โดยวิธีวิเคราะห์ข้อมูลแบบอุปมาน จากการสัมภาษณ์เชิงลึก ระหว่างเดือน พฤษภาคม ถึง พฤศจิกายน พ.ศ. 2565 ศึกษาในผู้บริหารระดับสูงขององค์กรและผู้บริหารงานทรัพยากรบุคคล จากสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทยหอการค้าไทยและสภาหอการค้าแห่งประเทศไทย สมาคมการจัดการงานบุคคลแห่งประเทศไทย นิคมอุตสาหกรรมและสถานประกอบการ โดยดำเนินการสัมภาษณ์ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 35 คน จาก 27 องค์กร หน่วยงานและสถานประกอบการ ผลการศึกษา การศึกษาเชิงปริมาณ การดำเนินการสร้างเสริมสุขภาพในสถานประกอบการ สัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับปัจจัยสถานประกอบการเปิดดำเนินการมากกว่า 19 ปี และปัจจัยการมีการจัดสรรงบประมาณสำหรับการสร้างเสริมสุขภาพ ส่วนของนโยบายการสร้างเสริมสุขภาพในสถานประกอบการ สัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับปัจจัยการมีการจัดสรรงบประมาณสำหรับการสร้างเสริมสุขภาพ ในทุกหัวข้อประกอบด้วย การมีฉันทามติร่วมในสถานประกอบการ สิ่งแวดล้อมทางกายภาพในสถานประกอบการ สุขภาวะทางจิตใจในสถานประกอบการ การมีส่วนร่วมและความไว้เนื้อเชื่อใจ การบริหารและสายบังคับบัญชา การออกแบบงาน การติดตามและประเมินผลการศึกษาเชิงคุณภาพ สามารถจัดจำแนกได้เป็น 4 หมวดหมู่หลัก ประกอบด้วย หมวดหมู่หลักที่ 1 “การบริหารจัดการ” ประกอบด้วย นโยบายองค์กรและแกนนำดำเนินการ หมวดหมู่หลักที่ 2 “การดำเนินการ” ประกอบด้วย การจัดสรรงบประมาณ กิจกรรมและเคล็ดลับการดำเนินการ หมวดหมู่หลักที่ 3 “อุปสรรค” ประกอบด้วย การดำเนินการและตัวบุคคล หมวดหมู่หลักที่ 4 “กลุ่ม ชมรม สมาคม” ประกอบด้วย นโยบายร่วมและกิจกรรมร่วม สรุปผล สถานประกอบการที่เปิดดำเนินการมายาวนาน ขนาดสถานประกอบการขนาดขนาดใหญ่ และการมีการจัดสรรงบประมาณสำหรับการสร้างเสริมสุขภาพ เป็นปัจจัยที่สัมพันธ์กับ การดำเนินการและความเป็นไปได้ของนโยบายการสร้างเสริมสุขภาพในสถานประกอบการ การศึกษาวิจัยนี้ได้สรุปแนวทางมาตรการการบริหารจัดการและการดำเนินการสร้างเสริมสุขภาพในที่ทำงาน และงานวิจัยนี้ได้สังเคราะห์นโยบายการสร้างเสริมสุขภาพในสถานประกอบการของประเทศไทยประกอบด้วย นโยบายที่เป็นตัวเงินและนโยบายที่ไม่เป็นตัวเงิน