การพัฒนาหลักสูตรบุคลากรแกนนำด้านการศึกษาวิชาชีพสุขภาพ

Abstract

การวิจัยพัฒนาหลักสูตรบุคลากรแกนนำด้านการศึกษาวิชาชีพสุขภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อจัดทำแนวทางและหลักสูตร การพัฒนาแกนนำบุคลากรด้านการศึกษาวิชาชีพสุขภาพ 2) เพื่อศึกษาประสิทธิผลของแนวทางและหลักสูตร การพัฒนาแกนนำบุคลากรด้านการศึกษาวิชาชีพสุขภาพ 3) เพื่อถอดบทเรียนการพัฒนาแกนนำบุคลากรด้านการศึกษาวิชาชีพสุขภาพ และ 4) เพื่อสังเคราะห์ข้อเสนอเชิงนโยบายและนำเสนอต่อผู้กำหนดนโยบายที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาบุคลากรแกนนำด้านการศึกษาวิชาชีพสุขภาพ 9 วิชาชีพ ได้แก่ 1) กายภาพบำบัดศึกษา 2) ทันตแพทยศาสตรศึกษา 3) เทคนิคการแพทยศาสตรศึกษา 4) พยาบาลศาสตรศึกษา 5) แพทย์แผนไทยศึกษา 6) แพทยศาสตรศึกษา 7) เภสัชศาสตรศึกษา 8) สาธารณสุขศาสตรศึกษา และ 9) สัตว์แพทยศาสตรศึกษา โดยมีการใช้กรอบ ADDIE Model ในการออกแบบและพัฒนาหลักสูตรการเรียนรู้และการฝึกอบรม ซึ่งมี 5 ขั้นตอน ประกอบด้วย การวิเคราะห์ (Analysis) การออกแบบ (Design) การพัฒนา (Development) การนำไปใช้ (Implementation) และ การประเมิน (Evaluation) ซึ่งมีผู้เข้าอบรมทั้งสิ้น จำนวน 57 คน การประเมินประสิทธิภาพหลักสูตรมีการดำเนินการทั้งการประเมินผู้เข้าอบรมและการประเมินหลักสูตร จากผลการประเมินมีผู้เข้าอบรม จำนวน 57 คน ช่วงอายุระหว่าง 30-60 ปี ซึ่งเป็นอาจารย์ในสถาบันการศึกษาจาก 9 วิชาชีพ ข้างต้น จากแบบสอบถามความรู้ความเข้าใจแนวทางการจัดหลักสูตรการพัฒนาการจัดการศึกษาบุคลากรสุขภาพและความรู้ความสามารถในการจัดการเรียนการสอน ทั้ง 6 โมดูล ก่อนและหลังการอบรม ผู้เข้าอบรมที่ตอบแบบสอบถาม จำนวน 54 ท่าน มีระดับความรู้ความเข้าใจแนวทางการจัดหลักสูตรการพัฒนาการจัดการศึกษาบุคลากรสุขภาพและความรู้ความสามารถในการจัดการเรียนการสอนเพิ่มขึ้นหลังจากเข้าร่วมการฝึกอบรมและจากแบบสอบถามความพึงพอใจการบริหารจัดการและการฝึกอบรม ผู้เข้ารับการอบรมส่วนใหญ่มีความพึงพอใจในระดับสูงจากการประเมินหลักสูตร โดย Kirkpatrick Model ในระดับที่ 1 วัดการตอบสนองในห้องเรียน ผู้เข้ารับการอบรมส่วนใหญ่มีความเข้าใจเนื้อหาโมดูล 1-6 และต้องการศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมในสิ่งที่จะต้องนำไปประยุกต์ใช้และวางแผนในการจัดการเรียนการสอนของตนเอง ในระดับที่ 2 วัดความรู้ความเข้าใจที่ได้จากการเรียน ผู้เข้ารับการอบรมส่วนใหญ่ทำงานที่ได้รับมอบหมายใน 6 โมดูล เช่น การวิพากษ์หลักสูตรที่สถาบันของตนเองและนำมาอภิปรายในกลุ่มย่อยร่วมกับวิทยากรพี่เลี้ยง เพื่อขอคำปรึกษาในการปรับปรุงงาน ในระดับที่ 3 วัดการนำความรู้ความเข้าใจไปประยุกต์ใช้ในงานจนเกิดเป็นทักษะหรือการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ผู้เข้ารับการอบรมหลายท่านนำงานที่ได้รับมอบหมายไปดำเนินการต่อ เพื่อพัฒนาการเรียนการสอนในสถาบันของตนเองและขยายผลความรู้ที่ได้รับจากการอบรมโดยการอบรมผู้อื่นต่อ ในระดับที่ 4 วัดผลของการนำความเข้าใจที่ได้ไปปฏิบัติจริงจนได้ผลลัพธ์ในสถาบัน เป็นการวัดผลในระยะยาว ซึ่งหลังจากการอบรม ผู้เข้ารับการอบรมบางท่านได้กลับไปริเริ่มเป็นแกนนำในการทำงานร่วมกับกลุ่มอาจารย์ในสถาบันที่ตนเองสังกัดและวางแผนให้การดำเนินการต่างๆ ทั้งการปรับปรุงหลักสูตร การพัฒนาอาจารย์ การประเมินผลและการวิจัยในชั้นเรียน เข้าไปอยู่ในโครงสร้างของสถาบัน เพื่อให้เกิดความยั่งยืนในการพัฒนาการศึกษาวิชาชีพสุขภาพในระยะยาว การวิจัยนี้มีข้อเสนอเชิงแนะนโยบาย สำหรับสถาบันการศึกษาวิชาชีพสุขภาพและสภาวิชาชีพสุขภาพในการนำหลักสูตรการพัฒนาบุคลากรแกนนำด้านการศึกษาวิชาชีพสุขภาพไปประยุกต์ใช้ในการฝึกอบรมอาจารย์โดยสถาบันและสภาวิชาชีพ เพื่อเป็นการพัฒนาอาจารย์ ซึ่งนำไปสู่การพัฒนาหลักสูตรการจัดการเรียนการสอน เพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ดีในระบบการศึกษาและระบบสุขภาพในระยะยาว