ข้อเสนอเชิงนโยบายในการพัฒนาศักยภาพกำลังคนด้านสุขภาพโดยใช้ปัญญาประดิษฐ์ เพื่อรับมือโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ในจังหวัดนครราชสีมา

Abstract

ด้วยปัญหาการดูแลผู้ป่วยกลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง non-communicable diseases ; NCDs ที่พบว่าผู้ป่วยมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้น มีภาวะแทรกซ้อนมากขึ้นและโรคมีความซับซ้อนมากขึ้น รวมทั้งประเทศใช้งบประมาณในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้มากขึ้นด้วยในเวลาเดียวกัน การวิจัยครั้งนี้เป็น Participatory Action Research เป็นการทำงานร่วมกันของทีมวิจัยผู้เชี่ยวชาญหลากหลายสาขา ทั้งแพทย์ นักคณิตศาสตร์ วิศวกร นักสารสนเทศ ฯลฯ กับทีมสหสาขาวิชาชีพ ได้แก่ แพทย์ พยาบาล เภสัชกร นักกำหนดอาหาร นักวิชาการคอมพิวเตอร์ อาสาสมัครประจำหมู่บ้าน ฯลฯ ซึ่งเดิมผู้ให้บริการจะมีการบันทึกข้อมูลการวินิจฉัยและการรักษาในสมุดประจำตัวของผู้ป่วย และต้องนำข้อมูลที่อยู่ในสมุดประจำตัวผู้ป่วยมาบันทึกในระบบคอมพิวเตอร์ ซึ่งเป็นการทำงานที่ซ้ำซ้อน ส่วนผู้ป่วยอาจพบปัญหา เช่น ลืมสมุดบันทึก สมุดบันทึกหาย บันทึกข้อมูลไม่ครบถ้วน อ่านลายมือไม่ออก ทำให้ข้อมูลไม่ต่อเนื่อง และส่งผลให้เกิดปัญหาการสื่อสารข้อมูลผู้ป่วยระหว่างโรงพยาบาล ทีมวิจัยจึงพัฒนาเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ ในรูปแบบของแอปพลิเคชัน เพื่อช่วยแก้ปัญหาให้กับระบบการให้บริการประชาชน โดยดำเนินการวิจัยใน 5 โรงพยาบาลนำร่องในจังหวัดนครราชสีมา ได้แก่ 1) โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี 2) โรงพยาบาลปากช่องนานา 3) โรงพยาบาลโนนสูง 4) โรงพยาบาลสีคิ้ว และ 5) โรงพยาบาลจักราช ซึ่งหลังจากเห็นปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินงานดูแลผู้ป่วย NCDs ในพื้นที่แล้ว เช่น ภาระงานในการดูแลผู้ป่วย กระบวนการทำงานหลายขั้นตอน ซ้ำซ้อน ข้อมูลไม่มีการเชื่อมต่อระหว่างหน่วยบริการ ผู้ป่วยมีภาวะแทรกซ้อนและมีความเสี่ยงทางคลินิกเฉพาะโรคเพิ่มขึ้น ระบบ Telemedicine ยังไม่ได้นำมาใช้อย่างจริงจัง ฯลฯ จึงมีการพัฒนาระบบบริการการดูแลผู้ป่วย NCDs โดยสร้างแอปพลิเคชันที่เรียกว่า A.I. ใจดี ซึ่งลดขั้นตอนที่ไม่จำเป็น เพิ่มขั้นตอนที่ให้คุณค่ากับการดูแลผู้ป่วยมากขึ้น มีระบบที่เป็นประโยชน์กับผู้ป่วย อาทิ ระบบสนับสนุนและเพิ่มความรู้/ทักษะในการดูแลตนเองอย่างถูกต้องเพื่อจัดการสุขภาพ, ระบบติดตามสภาวะและข้อมูลด้านสุขภาพของผู้ป่วยด้วยตนเอง, ระบบการแจ้งเตือนอัตโนมัติและการให้คำปรึกษาทางไกลโดยแพทย์/บุคลากรทางการแพทย์, ระบบประมวลผลข้อมูลเพื่อการทำนายทิศทาง/พยากรณ์โรคและความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อน รวมทั้งมีระบบเสริมสร้างความรู้และทักษะของบุคลากรทางการแพทย์ในการใช้ AI เพื่อเป็นประโยชน์ทางด้านการแพทย์ ฯลฯ ผลจากการใช้ Application พบว่า ค่าน้ำตาลสะสมดีขึ้นกว่าเดิม โดยเฉลี่ยแล้วค่าน้ำตาล HbA1c ของผู้ป่วยมีค่าลดลงอยู่ที่ 45.45% เท่าเดิมหรือคงที่อยู่ที่ 33.33% และให้ผลแย่ลงอยู่ที่ 21.21% โดยพบว่า น้ำตาลสะสมที่ดีขึ้น HbA1c ลดลงจาก 12.4 เหลือ 8.7 และ 10.5 เหลือ 5.7 ซึ่งลดลงมาก นับเป็นการใช้เทคโนโลยีเข้ามาเป็นตัวช่วยให้บุคลากรทางการแพทย์ดูแลผู้ป่วย และสนับสนุนให้ผู้ป่วยเข้าถึงการดูแลได้ง่ายขึ้น และสามารถดูแลตนเองได้ดีขึ้น