Development of Surveillance Prevention and Control of Communicable Disease Systems in Province at the Tumbon Health Promoting Hospital Transfer to the Provincial Administration Organization.
| dc.contributor.author | ไพรัตน์ อ้นอินทร์ | th_TH |
| dc.contributor.author | Pairat Onin | th_TH |
| dc.contributor.author | ปิยะ ศิริลักษณ์ | th_TH |
| dc.contributor.author | Piya Sirilak | th_TH |
| dc.contributor.author | ศิริเกษม ศิริลักษณ์ | th_TH |
| dc.contributor.author | Sirikasem Sirilak | th_TH |
| dc.contributor.author | จุฬาภรณ์ ตั้งภักดี | th_TH |
| dc.contributor.author | Juraporn Tangpukdee | th_TH |
| dc.contributor.author | สุรชาติ สิทธิปกรณ์ | th_TH |
| dc.contributor.author | Surachat Sittipakorn | th_TH |
| dc.contributor.author | วิราวรรณ คล้ายหิรัญ | th_TH |
| dc.contributor.author | Wirawan Klayhiran | th_TH |
| dc.contributor.author | ยุทธนา แยบคาย | th_TH |
| dc.contributor.author | Yutthana Yaebkai | th_TH |
| dc.contributor.author | สีใส ยี่สุ่นแสง | th_TH |
| dc.contributor.author | Seesai Yeesoonsang | th_TH |
| dc.date.accessioned | 2025-06-06T04:19:35Z | |
| dc.date.available | 2025-06-06T04:19:35Z | |
| dc.date.issued | 2568-05 | |
| dc.identifier.other | hs3264 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11228/6265 | |
| dc.description.abstract | การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงพัฒนา (Research and Development) โดยใช้วิธีการเก็บข้อมูลแบบผสมผสาน (Mixed Method) มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์สถานการณ์และปัจจัยการบริหารจัดการที่ส่งผลต่อระบบเฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคติดต่อของจังหวัดที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ถ่ายโอนไปสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) และ 2) พัฒนาระบบและจัดทำข้อเสนอแนะที่ครอบคลุมประเด็นการปรับปรุงระเบียบกฎหมายที่เกี่ยวข้อง และความเชื่อมโยงการปฏิบัติงานของ อบจ. และ รพ.สต. ที่ถ่ายโอนฯ กับหน่วยงานกระทรวงสาธารณสุข ทั้งในภาวะปกติและการตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน ดำเนินการระหว่างเดือนมีนาคม - ธันวาคม พ.ศ. 2567 กลุ่มตัวอย่างแบ่งเป็น 4 กลุ่ม ได้แก่ 1) จังหวัดที่ รพ.สต. ถ่ายโอนไปสังกัด อบจ. ครบร้อยละ 100 ได้แก่ ขอนแก่น ปราจีนบุรี และสุพรรณบุรี 2) จังหวัดที่มีอย่างน้อย 1 อำเภอที่ รพ.สต. ทุกแห่งถ่ายโอนไปสังกัด อบจ. ได้แก่ สกลนคร มหาสารคาม ลำพูน และอุตรดิตถ์ 3) จังหวัดที่มี รพ.สต. บางแห่งถ่ายโอนไปสังกัด อบจ. แต่ไม่มีอำเภอใดที่มี รพ.สต. ถ่ายโอนครบร้อยละ 100 ได้แก่ นครปฐม สุโขทัย นครพนม และประจวบคีรีขันธ์ และ 4) จังหวัดที่ยังไม่มี รพ.สต. ถ่ายโอนไปสังกัด อบจ. ได้แก่ อุดรธานี พังงา และพระนครศรีอยุธยา การวิจัยใช้แนวคิด 6BB+1 (Six Building Blocks plus one) จำนวน 7 ด้าน เป็นกรอบในการระบบเฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคติดต่อแบ่งเป็น 3 ระยะ ได้แก่ 1) การศึกษาสถานการณ์และปัจจัยที่ส่งผลต่อระบบเฝ้าระวังฯ โดยใช้แบบสอบถาม การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม 2) การสร้างระบบเฝ้าระวังฯ โดยจัดเวทีสนทนากลุ่มตามแนวคิดกระบวนการ A.I.C และ 3) การประเมินรูปแบบระบบเฝ้าระวังฯ โดยการจัดสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญ มีข้อค้นพบจากการวิจัย ดังนี้ สถานการณ์และสภาพปัญหากลไกที่เกี่ยวข้องกับระบบเฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคติดต่อ ด้านการอภิบาลระบบ พบข้อจำกัดด้านการประสานงานระหว่างหน่วยงาน โดยกลุ่มจังหวัดที่ รพ.สต. ทุกแห่งถ่ายโอนฯ มีความไม่เชื่อมโยงระหว่าง รพ.สต. กับสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) และ สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ (สสอ.) กฎระเบียบท้องถิ่นไม่รองรับการทำงานบางประการ ส่วนกลุ่มที่ รพ.สต. บางส่วนถ่ายโอนฯ มีข้อจำกัดทางกฎหมายขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ในการใช้งบประมาณ และขาดความคล่องตัวในการปฏิบัติงาน ด้านระบบบริการและปฏิบัติการ ทุกกลุ่มจังหวัดมีข้อจำกัดเรื่องกลไกการทำงานร่วมกันและระบบรายงาน ระบบรายงานเฝ้าระวังโรคในรูปแบบดิจิทัล (Digital 506 ; D506) ถูกจำกัดเฉพาะในโรงพยาบาล ไม่ครอบคลุม รพ.สต. ที่ถ่ายโอนฯ และพบว่า อบจ. ยังขาดความพร้อมในการรับโอนภารกิจเฝ้าระวังโรค ด้านระบบกำลังคน ทุกกลุ่มจังหวัดมีข้อจำกัดด้านความเพียงพอของบุคลากรและความเชี่ยวชาญ กองสาธารณสุข อบจ. มีบุคลากรไม่เพียงพอและขาดบุคลากรด้านควบคุมโรค บุคลากร รพ.สต. ขาดการพัฒนาทางวิชาการ ด้านระบบข้อมูลสารสนเทศ พบว่ามีปัญหาการเชื่อมโยงและเข้าถึงข้อมูล ขาดการสื่อสารข้อมูลเชิงระบาดจากศูนย์ระบาดวิทยาอำเภอ บุคลากรไม่สามารถเชื่อมต่อระบบ D506 ข้อมูลการเฝ้าระวังโรคติดต่อไม่ครบถ้วน ด้านระบบการเงินการคลัง มีปัญหาเรื่องระเบียบและขั้นตอนทางการเงิน ขั้นตอนการขออนุมัติงบประมาณใช้เวลานาน บุคลากรไม่กล้าใช้งบประมาณเนื่องจากกังวลเรื่องการตรวจสอบ ด้านการเข้าถึงยาและเทคโนโลยี มีปัญหาด้านการจัดหาและกระจายวัคซีน วัคซีนไม่เพียงพอ ต้องรอการจัดสรรจากโรงพยาบาล การจัดซื้อวัสดุควบคุมโรคมีความล่าช้า และด้านระบบสุขภาพชุมชน (Community Health System) มีความท้าทายในการขับเคลื่อนงานสุขภาพชุมชนและประสานเครือข่ายอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ยังคงอยู่ในระบบกระทรวงสาธารณสุข ทำให้เกิดความไม่คล่องตัว และมีความซ้ำซ้อนในการมอบหมายงาน ผลการพัฒนาระบบเฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคติดต่อ ตามแนวคิด 6BB+1 มีแนวทางขับเคลื่อนโดยมาตรการ ดังนี้ การอภิบาลระบบ มุ่งเน้นการจัดทำแผนยุทธศาสตร์และแผนปฏิบัติการร่วมกัน ใช้กลไกคณะกรรมการโรคติดต่อจังหวัด และกำหนดระบบการสั่งการและกำกับติดตามที่ชัดเจน ด้านระบบบริการและปฏิบัติการ ยังคงใช้มาตรฐานด้านกฎหมาย องค์ความรู้และแนวทางปฏิบัติของกระทรวงสาธารณสุข มีการจัดทำ Flow chart แสดงขั้นตอนการทำงานที่ชัดเจน และพัฒนาทีมปฏิบัติการระดับพื้นที่ ด้านระบบกำลังคนมุ่งเน้นการสรรหาบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญด้านควบคุมโรคและพัฒนาศักยภาพบุคลากรร่วมกันระหว่าง อบจ. และ สสจ. โดยไม่แบ่งแยกสังกัด ด้านระบบข้อมูลสารสนเทศ มุ่งเน้นการพัฒนาระบบข้อมูลโรคติดต่อที่มีประสิทธิภาพและเชื่อมโยงกันทั้งจังหวัด ใช้ระบบ D506 และสร้างความเข้าใจในการรายงานข้อมูล ด้านระบบการเงินการคลังมุ่งเน้นการวางแผนการใช้งบประมาณร่วมกันเพื่อลดความซ้ำซ้อน จัดทำคู่มือแนวทางการเบิกจ่ายงบประมาณที่ชัดเจน และบูรณาการงบประมาณร่วมกัน ด้านการเข้าถึงยาและเทคโนโลยี มุ่งเน้นการควบคุมมาตรฐานยาและวัคซีน จัดตั้งหน่วยประสานงานระดับอำเภอให้เบิกวัคซีนพื้นฐานจากโรงพยาบาลชุมชน และจัดทำแนวทางการสนับสนุนยาและเวชภัณฑ์ตามระเบียบ และด้านระบบสุขภาพชุมชน มุ่งเน้นการสร้างความร่วมมือระหว่างทุกภาคส่วน พัฒนาภาคีเครือข่ายในชุมชน จัดตั้งทีม SRRT ระดับตำบลที่มีองค์ประกอบจากทุกภาคส่วน และพัฒนาศักยภาพ อสม. ผลการประเมินรูปแบบการเฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคในภาวะปกติและภาวะฉุกเฉินของจังหวัดที่ รพ.สต. ถ่ายโอนไปสังกัด อบจ. จากผู้เชี่ยวชาญ พบว่า ทั้งในด้านความเป็นไปได้ ความเป็นประโยชน์ ความเหมาะสม และความถูกต้องครอบคลุม อยู่ในระดับมากทั้งหมด ซึ่งแสดงให้เห็นว่ารูปแบบที่พัฒนาขึ้นมีความเหมาะสมและสามารถนำไปใช้ได้จริง จากการวิจัย มีข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย สำหรับกลุ่มจังหวัดที่มี รพ.สต. ถ่ายโอน และกลุ่มจังหวัดที่ยังไม่มี รพ.สต. ถ่ายโอนฯ ทั้งนี้เพื่อเป็นข้อเสนอเตรียมความพร้อม มีประเด็นสำคัญ สำหรับจังหวัดที่มีการถ่ายโอน รพ.สต. ไปสังกัด อบจ. ควรดำเนินการดังนี้ 1) บูรณาการแผนการควบคุมโรคติดต่อระหว่างหน่วยงานภาครัฐและท้องถิ่น และพัฒนาระบบกำกับติดตามการดำเนินงานโดยจัดทำแผนปฏิบัติการที่เป็นรูปธรรม 2) พัฒนาฐานข้อมูลโรคติดต่อที่เชื่อมโยงกันระหว่างหน่วยงาน 3) เร่งรัดการพัฒนาศักยภาพบุคลากรด้วยหลักสูตรมาตรฐาน 4) วางแผนการเตรียมงบประมาณและบูรณาการร่วมกันระหว่าง สสจ. กับ อบจ. 5) จัดทำแนวปฏิบัติมาตรฐาน (SOP) และแผนผังการทำงาน (Flow chart) ที่ชัดเจน 6) ส่งเสริมการประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์ก่อนนำมาใช้ และ 7) สร้างเครือข่ายสุขภาพชุมชนที่มีประสิทธิภาพ สำหรับจังหวัดที่ยังไม่มีการถ่ายโอน ควรดำเนินการ ดังนี้ 1) ประเมินความพร้อมของ อบจ. ด้านการควบคุมโรคติดต่อก่อนรับถ่ายโอน 2) ประเมิน รพ.สต. ก่อนยื่นความประสงค์ถ่ายโอน และ 3) ปรับบทบาท สสจ. และ สสอ. เป็นพี่เลี้ยงให้คำปรึกษา | th_TH |
| dc.description.sponsorship | สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข | th_TH |
| dc.language.iso | th | th_TH |
| dc.publisher | สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข | th_TH |
| dc.rights | สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข | th_TH |
| dc.subject | การบริหารสาธารณสุข | th_TH |
| dc.subject | การกระจายอำนาจด้านสาธารณสุข | th_TH |
| dc.subject | ภาวะผู้นำและการอภิบาล (Leadership and Governance) | th_TH |
| dc.subject | โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล | th_TH |
| dc.subject | องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น | th_TH |
| dc.subject | นโยบายสาธารณสุข | th_TH |
| dc.subject | นโยบายสุขภาพ | th_TH |
| dc.subject | Health Policy | th_TH |
| dc.subject | โรคติดต่อ--การป้องกันและควบคุม | th_TH |
| dc.subject | Communicable Disease--Prevention and Control | th_TH |
| dc.title | การพัฒนาระบบเฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคติดต่อในจังหวัดที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลถ่ายโอนไปสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด | th_TH |
| dc.title.alternative | Development of Surveillance Prevention and Control of Communicable Disease Systems in Province at the Tumbon Health Promoting Hospital Transfer to the Provincial Administration Organization. | th_TH |
| dc.type | Technical Report | th_TH |
| dc.description.abstractalternative | This research employed a research and development approach with mixed methods for data collection. The objectives were to: 1) analyze the situation and management factors affecting surveillance, prevention, and control systems for communicable diseases in provinces where Sub-district Health Promoting Hospitals (HPHs) have been transferred to Provincial Administrative Organizations (PAOs); and 2) develop systems and provide recommendations concerning regulatory improvements and operational linkages between PAOs, transferred HPHs, and Ministry of Public Health agencies during both normal and emergency response situations. The study was conducted from March to December 2024.The sample was divided into four groups: 1) provinces where 100% of HPHs were transferred to PAOs (Khon Kaen, Prachinburi, and Suphan Buri); 2) provinces with at least one district where all HPHs were transferred to PAOs (Sakon Nakhon, Maha Sarakham, Lamphun, and Uttaradit); 3) provinces with some HPHs transferred to PAOs but no district with 100% transfer (Nakhon Pathom, Sukhothai, Nakhon Phanom, and Prachuap Khiri Khan); and 4) provinces with no HPHs transferred to PAOs (Udon Thani, Phang Nga, and Phra Nakhon Si Ayutthaya). The research utilized the 6BB+1 framework (consisting of seven components) and was conducted in three phases: 1) situation analysis using questionnaires, in-depth interviews, and focus group discussions; 2) system development through focus group discussions based on the A.I.C process; and 3) system evaluation through expert panel seminars. The findings revealed several situations and problems related to surveillance, prevention, and control systems for communicable diseases. Regarding governance, there were coordination limitations between agencies, particularly in provinces with 100% transfer where linkages were lacking between HPHs, Provincial Health Offices (PHOs), and District Health Offices (DHOs). Local regulations did not support certain operations. In provinces with partial transfer, legal limitations restricted Local Administrative Organizations' budget utilization and operational flexibility. In service delivery, all provincial groups faced limitations in collaborative mechanisms and reporting systems. The D506 system was limited to hospitals, not covering transferred HPHs, and PAOs lacked readiness to assume disease surveillance responsibilities. For health workforce, all groups had limitations in staffing adequacy and expertise. PAO Public Health Divisions had insufficient personnel, particularly in disease control, and HPH personnel lacked academic development opportunities. Regarding health information systems, problems with data linkage and access were evident. There was inadequate communication of epidemiological data from district epidemiology centers, staff could not connect to the D506 system, and disease surveillance data was incomplete. In the financial system, issues with financial regulations and procedures were identified. Budget approval processes were time consuming, and personnel hesitated to use budgets due to concerns about audit procedures. For access to essential medicines and technologies, problems with vaccine procurement and distribution were found. Vaccines were insufficient and required allocation from hospitals, and disease control material procurement was delayed. In community health systems, challenges existed in mobilizing community health initiatives and coordinating networks. Village Health Volunteers (VHVs) remained under the Ministry of Public Health, causing operational inflexibility and duplicated work assignments. The development of surveillance, prevention, and control systems based on the 6BB+1 framework resulted in several approaches. For governance, focus was placed on joint development of strategic plans and action plans, utilizing provincial communicable disease committees, and establishing clear command and monitoring systems. In service delivery, the recommendation was to continue using Ministry of Public Health legal standards, knowledge, and practical guidelines, develop clear workflow charts, and enhance field operation teams. For health workforce, emphasis was placed on recruiting personnel with disease control expertise and developing personnel capabilities jointly between PAOs and PHOs without organizational discrimination. In health information systems, development focused on efficient province-wide connected disease information systems, utilization of the D506 system, and building understanding of data reporting requirements. Regarding financial systems, joint budget planning to reduce duplication, creation of clear budget disbursement guidelines, and budget integration between agencies were recommended. For access to essential medicines and technologies, focus was placed on controlling standards for medicines and vaccines, establishing district-level coordination units for basic vaccine requisition from community hospitals, and developing guidelines for medical supplies support according to regulations. In community health systems, building cooperation among all sectors, developing community networks, establishing Sub-district Surveillance and Rapid Response Teams (SRRT) with multisectoral composition, and developing VHV capabilities were emphasized. The evaluation of the surveillance, prevention, and control systems for normal and emergency situations in provinces with HPHs transferred to PAOs showed high levels of feasibility, utility, appropriateness, and comprehensiveness, indicating that the developed model is suitable for practical implementation. Based on the research, several policy recommendations were made. For provinces with HPHs transferred to PAOs, recommendations included: 1) integrating communicable disease control plans between government and local agencies and developing operational monitoring systems with concrete action plans; 2) developing interconnected disease databases between agencies; 3) accelerating personnel development using standardized curricula; 4) planning and integrating budgets between PHOs and PAOs; 5) developing Standard Operating Procedures (SOPs) and clear workflow charts; 6) promoting health technology assessment before implementation; and 7) creating effective community health networks. For provinces without transferred HPHs, recommendations to prepare for potential transfers included: 1) assessing PAO readiness for communicable disease control before accepting transfers; 2) evaluating HPHs before they apply for transfer; and 3) adjusting PHO and DHO roles to provide mentoring and consultation. | th_TH |
| dc.identifier.contactno | 67-071 | |
| dc.subject.keyword | Health Decentralize | th_TH |
| dc.subject.keyword | Health Administration | th_TH |
| dc.subject.keyword | Local Administrative Organization | th_TH |
| dc.subject.keyword | Provincial Administrative Organization | th_TH |
| dc.subject.keyword | การกระจายอำนาจด้านสาธารณสุข | th_TH |
| .custom.citation | ไพรัตน์ อ้นอินทร์, Pairat Onin, ปิยะ ศิริลักษณ์, Piya Sirilak, ศิริเกษม ศิริลักษณ์, Sirikasem Sirilak, จุฬาภรณ์ ตั้งภักดี, Juraporn Tangpukdee, สุรชาติ สิทธิปกรณ์, Surachat Sittipakorn, วิราวรรณ คล้ายหิรัญ, Wirawan Klayhiran, ยุทธนา แยบคาย, Yutthana Yaebkai, สีใส ยี่สุ่นแสง and Seesai Yeesoonsang. "การพัฒนาระบบเฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคติดต่อในจังหวัดที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลถ่ายโอนไปสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด." 2568. <a href="http://hdl.handle.net/11228/6265">http://hdl.handle.net/11228/6265</a>. | |
| .custom.total_download | 3 | |
| .custom.downloaded_today | 0 | |
| .custom.downloaded_this_month | 3 | |
| .custom.downloaded_this_year | 3 | |
| .custom.downloaded_fiscal_year | 3 |
 | ผลงานวิชาการเหล่านี้เป็นลิขสิทธิ์ของสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข หากมีการนำไปใช้อ้างอิง โปรดอ้างถึงสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข ในฐานะเจ้าของลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติสงวนลิขสิทธิ์สำหรับการนำงานวิจัยไปใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ |
Fulltext
Name: hs3264.pdf
Size: 1.869Mb
Format: PDF
This item appears in the following Collection(s)
-
Research Reports [2475]
งานวิจัย