Developing Efficiency and Expanding the Use of C-site Digital Platform and Citizen Science for Community-led Health Impact Surveillance: A Case Study of Transboundary Pollution
| dc.contributor.author | สมเกียรติ จันทรสีมา | th_TH |
| dc.contributor.author | Somkiat Juntursima | th_TH |
| dc.contributor.author | จารุภา พานิชภักดิ์ | th_TH |
| dc.contributor.author | Jarupa Panitchpakdi | th_TH |
| dc.contributor.author | อ้อมจันทร์ วงศ์สดสาย | th_TH |
| dc.contributor.author | Aomjan Wongsodsai | th_TH |
| dc.contributor.author | ณัฐปคัลภ์ เข็มขาว | th_TH |
| dc.contributor.author | Natpakhan Khemkhao | th_TH |
| dc.contributor.author | อภิวัฒน์ พรมชัย | th_TH |
| dc.contributor.author | Apiwat Promchai | th_TH |
| dc.contributor.author | สุรพงษ์ พรรณ์วงษ์ | th_TH |
| dc.contributor.author | Suraphong Phanwong | th_TH |
| dc.contributor.author | อัจฉราวดี บัวคลี่ | th_TH |
| dc.contributor.author | Acharawadee Buaklee | th_TH |
| dc.date.accessioned | 2025-06-11T08:00:33Z | |
| dc.date.available | 2025-06-11T08:00:33Z | |
| dc.date.issued | 2568-05 | |
| dc.identifier.other | hs3275 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11228/6268 | |
| dc.description.abstract | โครงการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมนี้ มีวัตถุประสงค์สำคัญ 5 ประการ 1) เพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพของระบบเฝ้าระวังผลกระทบทางสุขภาพโดยชุมชนที่ติดตั้งอยู่บนแพลตฟอร์มดิจิทัล C-site 2) เพื่อขยายผลการใช้แพลตฟอร์มดิจิทัล C-site และวิทยาศาสตร์ภาคพลเมืองในการเฝ้าระวังผลกระทบทางสุขภาพและสิ่งแวดล้อมโดยชุมชนในพื้นที่ อำเภอเฉลิมพระเกียรติ และอำเภอทุ่งช้าง จังหวัดน่าน 3) เพื่อพัฒนาหลักสูตรต้นแบบนักวิทยาศาสตร์ภาคพลเมืองเพื่อการเฝ้าระวังและสื่อสารการเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาพและสิ่งแวดล้อม 2 หลักสูตร ทั้งในรูปแบบปกติ และรูปแบบออนไลน์ระบบเปิดบนแพลตฟอร์ม ALTV (Active Learning Television) 4) เพื่อจัดทำแนวทางการสื่อสารความเสี่ยงผลกระทบทางสุขภาพอันเนื่องมาจากมลพิษทางสิ่งแวดล้อม 5) เพื่อขยายเครือข่าย/ชุมชนร่วมเฝ้าระวังผลกระทบทางสุขภาพ (active citizen) กลุ่มตัวอย่างของการศึกษา ประกอบด้วยบุคลากรครู และนักเรียนจากโรงเรียนจำนวน 12 แห่ง ในพื้นที่อำเภอเฉลิมพระเกียรติ และ 13 แห่ง ในอำเภอทุ่งช้าง คณะผู้วิจัยใช้ระเบียบวิธีวิจัยทั้งในเชิงคุณภาพและในเชิงปริมาณในการเก็บรวบรวมข้อมูลผลการดำเนินโครงการวิจัยครั้งนี้ แพลตฟอร์มดิจิทัล C-site ได้รับการปรับปรุงให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นใน 4 ด้านสำคัญ ได้แก่ 1) ด้านการใช้งานครอบคลุม การประยุกต์ใช้ Line Official Account เพื่อรองรับการทำงานที่คล่องตัวสำหรับฝั่งผู้ใช้มากขึ้น การพัฒนาแบบสำรวจและแผนที่ดิจิทัลให้สามารถเก็บข้อมูลได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุณภาพมากยิ่งขึ้น โดยเพิ่มฟังก์ชันการดึงข้อมูล โดยเพิ่มฟังก์ชันการตรวจสอบข้อมูลจากอาสาสมัครแบบปัญญารวมหมู่ (crowdsource verification) ให้กับแบบสำรวจการเฝ้าระวังคุณภาพน้ำด้วยสัตว์หน้าดิน และการดึงข้อมูล Exif Metadata เพื่ออ่านค่าพิกัดจากภาพถ่าย การเพิ่มโซลูชันการลงชื่อเข้าใช้ไมโครไซต์และแอปพลิเคชันด้วยการเข้าใช้แบบครั้งเดียว (single sign-on) การอัปโหลดและดาวน์โหลดไฟล์ข้อมูลดิบ การแสดงผลแดชบอร์ด ที่ได้เพิ่มและจัดแบ่งหน้าแดชบอร์ดออกเป็น 4 ส่วน การแจ้งเหตุ แจ้งเตือนและตอบสนองต่อกรณีฉุกเฉิน โดยสามารถติดต่อเจ้าหน้าที่ได้โดยตรง พร้อมแดชบอร์ดติดตามสถานะการจัดการความรู้และข้อมูลสนับสนุน และการเพิ่มช่องทางการรับฟังความคิดเห็น 2) ด้านการออกแบบระบบ ได้แก่ เพิ่มฟีเจอร์ด้านการวิเคราะห์แสดงผล พัฒนาแนวปฏิบัติการธรรมาภิบาลข้อมูลของระบบชัดเจนมากยิ่งขึ้น 3) ด้านประสิทธิภาพของระบบ พัฒนาความเสถียรของระบบและความเร็วในการประมวลผล โดยเพิ่มความสามารถในการลดขนาดไฟล์ที่ผู้ใช้อัปโหลดโดยอัตโนมัติ และแสดงข้อความแจ้งเตือนเมื่อไฟล์ที่อัปโหลดไม่เป็นไปตามรูปแบบหรือคุณสมบัติที่ระบบรองรับและ 4) ด้านความเป็นส่วนตัวและความปลอดภัย เพิ่มนโยบายความเป็นส่วนตัวตาม พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล ในส่วนของการขยายผลแนวคิดวิทยาศาสตร์ภาคพลเมือง ได้ทำการฝึกอบรมวิทยาศาสตร์ภาคพลเมืองเพื่อการเฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาพและสิ่งแวดล้อมให้แก่ครูและนักเรียนจำนวน 16 โรงเรียนในพื้นที่อำเภอทุ่งช้างและอำเภอเฉลิมพระเกียรติ มีผู้เข้าร่วมอบรมทั้งสิ้น 62 คน ผลการประเมินความพึงพอใจในภาพรวมทั้ง 5 ด้าน พบว่า มีความพึงพอใจโดยรวมอยู่ในระดับมาก (x̄=4.27, S.D. = 0.89) โดยมีระดับความพึงพอใจต่อด้านกระบวนการฝึกอบรมมากที่สุด รองลงมา คือ ด้านประโยชน์ที่ได้รับและการนำความรู้ไปใช้ ด้านฐานการเรียนรู้ ด้านวิทยากร และด้านเนื้อหา ตามลำดับ ในขณะที่การประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เข้าอบรมกลุ่มนักเรียน จำนวน 46 คน พบว่า ผู้ผ่านการฝึกอบรมมีคะแนนความรู้สูงกว่าก่อนการฝึกอบรม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ผลจากการติดตั้ง ความรู้ ทักษะ และเครื่องมือด้านวิทยาศาสตร์ภาคพลเมืองให้กับครูและนักเรียนทำให้มีการรายงานข้อมูลการเฝ้าระวังจากภาคพลเมืองเข้ามาประมาณ 2,800 รายงาน ครอบคลุมการตรวจสอบคุณภาพดิน น้ำ อากาศ สุขภาพกายและใจ และการปักหมุดข่าวเพื่อสื่อสารการเฝ้าระวังฯ นอกจากนั้นยังได้พัฒนาหลักสูตรวิทยาศาสตร์ภาคพลเมืองเพื่อเฝ้าระวังและสื่อสารการเปลี่ยนแปลงทางสุขภาพและสิ่งแวดล้อมฉบับโรงเรียน ร่วมกับคณะนักวิจัยของชุดโครงการและสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่านเขต 2 พร้อมทั้งได้ทดลองใช้ในโรงเรียนจำนวน 9 โรงเรียน ในพื้นที่อำเภอเฉลิมพระเกียรติและอำเภอทุ่งช้าง ในขณะที่หลักสูตรฉบับออนไลน์ที่ได้พัฒนาร่วมกับคณะนักวิจัยของชุดโครงการ จะให้บริการผ่านแพลตฟอร์ม ALTV (Active Learning Television) ของสถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส ในการดำเนินงานโครงงานวิทยาศาสตร์ภาคพลเมืองเพื่อการเฝ้าระวังผลกระทบทางสุขภาพและสิ่งแวดล้อมร่วมกับโรงเรียนจำนวน 25 โรงเรียน ทุกโรงเรียนได้ร่วมกันจัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์ภาคพลเมือง และนำเสนอผลงานในงานมหกรรมวิทยาศาสตร์ภาคพลเมือง ครั้งที่ 1 หัวข้อ การเรียนรู้เชิงรุกเพื่อสุขภาพ ซึ่งเป็นการจัดงานร่วมกันของภาคี 16 องค์กร โดยมีผู้ร่วมงานที่ลงทะเบียนจำนวน 392 คน และผู้เข้าร่วมงานผ่านระบบการถ่ายทอดสดออนไลน์ทาง Facebook Live ของสถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส ผู้ตอบแบบสอบถามความพึงพอใจจำนวน 139 คน มีความพึงพอใจในภาพรวมของการจัดงานมหกรรมฯ ในระดับมากที่สุด (x̄= 4.52 , S.D. = 0.71) ในรายด้านพบว่า ผู้เข้าร่วมงานมีความพึงพอใจต่อด้านการบริหารจัดการในระดับมากที่สุด รองลงมา คือ ด้านกิจกรรมของงานมหกรรมฯ ในระดับมากที่สุด และด้านประโยชน์ที่ได้รับและการนำความรู้ไปใช้ ในระดับมาก | th_TH |
| dc.description.sponsorship | สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข | th_TH |
| dc.language.iso | th | th_TH |
| dc.publisher | สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข | th_TH |
| dc.rights | สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข | th_TH |
| dc.subject | สารสนเทศทางการแพทย์ | th_TH |
| dc.subject | การประเมินผลกระทบด้านสุขภาพ | th_TH |
| dc.subject | การประเมินสิ่งแวดล้อม | th_TH |
| dc.subject | Quality of Life | th_TH |
| dc.subject | คุณภาพชีวิต | th_TH |
| dc.subject | Health Information Systems | th_TH |
| dc.subject | ปัจจัยสังคมกำหนดสุขภาพ (Social Determinants of Health: SDH) | th_TH |
| dc.subject | โรงไฟฟ้า--ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม | th_TH |
| dc.subject | โรงไฟฟ้าถ่านหิน--ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม | th_TH |
| dc.subject | มลพิษ--แง่สุขภาพและอนามัย | th_TH |
| dc.title | การพัฒนาประสิทธิภาพและขยายผลการใช้แพลตฟอร์มดิจิทัล C-site และวิทยาศาสตร์ภาคพลเมืองเพื่อการเฝ้าระวังผลกระทบทางสุขภาพและสิ่งแวดล้อมโดยชุมชน: กรณีมลพิษข้ามพรมแดนจากโรงไฟฟ้าถ่านหินหงสาใน สปป.ลาว | th_TH |
| dc.title.alternative | Developing Efficiency and Expanding the Use of C-site Digital Platform and Citizen Science for Community-led Health Impact Surveillance: A Case Study of Transboundary Pollution | th_TH |
| dc.type | Technical Report | th_TH |
| dc.description.abstractalternative | This participatory action research aimed to: (1) enhance the efficiency of the community-led health impact surveillance system operating on the C-site digital platform; 2) expand the use of the C-site platform and citizen science for communityled health and environmental impact surveillance in Chaloem Prakiat and Thung Chang districts, Nan province; 3) develop two prototype curricula for citizen scientists to monitor and communicate health and environment changes—a school-based curriculum and an open-access online course on the ALTV (Active Learning Television) platform; 4) establish risk communication guidelines for health impacts associated with environmental pollution, 5) expand the network of active citizen and communities engaged in health impact surveillance. The study sample consisted of teachers and students from 25 schools--12 in Chaloem Phrakiat and 13 in Thung Chang. Both qualitative and quantitative methods were employed for data collection. The C-site platform underwent significant improvements in four keys area: 1) functionality and user accessibility, with upgrades including the integration of a Line Official Account to enhance user experience; improved digital survey forms and maps with added features such as Exif metadata extraction for geolocation and crowdsource verification for citizen water quality monitoring using benthic macroinvertebrates; single sign-on (SSO) functionality for seamless access across the microsite and application; support for uploading and downloading raw data files; added dashboard visualization divided into four sections; a real-time incident reporting and alert response system with status tracking and direct contact with officials; improved knowledge management and support information system; and added feedback channels to gather user input and suggestions; 2) system architecture and design, improved through data visualization features and clearer data governance protocols; 3) system performance, with increased system stability and processing speedม including automatically optimization of uploaded files through size reduction and real-time alerts to users when file formats are incompatible; and 4) privacy and data protection, strengthened through the implementation of a privacy policy aligned with the Personal Data Protection Act (PDPA). To promote citizen science, a three-day training workshop on health and environmental surveillance was conducted for teachers and students from 16 schools with a total of 62 participants. Overall satisfaction with the training was high (x̄= 4.27, S.D. = 0.89), with the highest satisfaction in the training process, followed by usefulness and applicability, learning stations, instructors, and course content, respectively. Among 46 student participants, post-training knowledge scores were significantly higher than pre-training scores (p < .05). Following the training, approximately 2,800 citizen generated surveillance reports were submitted, covering assessment of soil, water, and air quality, indicators of physical and mental health, and pinned news posts used to communicate community surveillance efforts. Additionally, a prototype school-based curriculum on citizen science for health and environment surveillance was developed in collaboration with the research team and the Nan Primary Educational Service Area Office 2 and piloted in nine schools. An open-access online course was also developed with the research teams for launch via the ALTV platform by the ThaiPBS. In terms of public engagement, all 25 schools implemented citizen science projects and presented their work at the “1st Citizen Science Expo : Active Learning for Wellness,” co-organized by 16 partner organizations. A total of 392 participants registered for the event, with additional participants joining via Facebook Live streamed by ThaiPBS. Among 139 respondents, overall satisfaction with the CitSci Expo was very high (x̄ = 4.52 , S.D. = 0.71), with particularly high ratings for event management, activities, and the perceived usefulness of knowledge gained. | th_TH |
| dc.identifier.contactno | 67-024 | |
| dc.subject.keyword | C-site | th_TH |
| dc.subject.keyword | Active Learning Television | th_TH |
| dc.subject.keyword | ALTV | th_TH |
| .custom.citation | สมเกียรติ จันทรสีมา, Somkiat Juntursima, จารุภา พานิชภักดิ์, Jarupa Panitchpakdi, อ้อมจันทร์ วงศ์สดสาย, Aomjan Wongsodsai, ณัฐปคัลภ์ เข็มขาว, Natpakhan Khemkhao, อภิวัฒน์ พรมชัย, Apiwat Promchai, สุรพงษ์ พรรณ์วงษ์, Suraphong Phanwong, อัจฉราวดี บัวคลี่ and Acharawadee Buaklee. "การพัฒนาประสิทธิภาพและขยายผลการใช้แพลตฟอร์มดิจิทัล C-site และวิทยาศาสตร์ภาคพลเมืองเพื่อการเฝ้าระวังผลกระทบทางสุขภาพและสิ่งแวดล้อมโดยชุมชน: กรณีมลพิษข้ามพรมแดนจากโรงไฟฟ้าถ่านหินหงสาใน สปป.ลาว." 2568. <a href="http://hdl.handle.net/11228/6268">http://hdl.handle.net/11228/6268</a>. | |
| .custom.total_download | 2 | |
| .custom.downloaded_today | 0 | |
| .custom.downloaded_this_month | 2 | |
| .custom.downloaded_this_year | 2 | |
| .custom.downloaded_fiscal_year | 2 |
 | ผลงานวิชาการเหล่านี้เป็นลิขสิทธิ์ของสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข หากมีการนำไปใช้อ้างอิง โปรดอ้างถึงสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข ในฐานะเจ้าของลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติสงวนลิขสิทธิ์สำหรับการนำงานวิจัยไปใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ |
Fulltext
Name: hs3275.pdf
Size: 30.20Mb
Format: PDF
This item appears in the following Collection(s)
-
Research Reports [2475]
งานวิจัย