บทคัดย่อ
การวิจัยเอกสารนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์ นวัตกรรมและรูปแบบการบริการคลินิกพยาบาลในระบบบริการสุขภาพทั้งในและต่างประเทศ และสังเคราะห์และพัฒนาข้อเสนอเชิงนโยบายสำหรับรูปแบบและแนวทางการบริการคลินิกพยาบาลชุมชนอบอุ่นในระบบหลักประกันสุขภาพ โดยการศึกษาจากเอกสารรายงานการวิจัยทั้งในและต่างประเทศในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการประกอบการคลินิกการพยาบาลและการผดุงครรภ์ โดยเป็นการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ รวมทั้งการศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับประชาชนและพยาบาลรวมทั้งผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ผลการศึกษาพบว่าสถานการณ์ นวัตกรรมและรูปแบบการบริการคลินิกพยาบาลในระบบบริการสุขภาพในต่างประเทศ พยาบาลสามารถปฏิบัติหน้าที่ได้อย่างอิสระ ให้ความรู้แก่ผู้ป่วย การส่งเสริมสุขภาพ การป้องกัน การดูแลโดยไม่ใช้ยา ทั้งด้านสุขภาพกาย จิต และสังคม การให้บริการฉีดวัคซีน การส่งต่อผู้ป่วย การสร้างความร่วมมือกับสหสาขาวิชาชีพ และทำงานร่วมกันเป็นทีม การดูแลต่อเนื่อง การติดตามอาการ ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ และการรักษา รูปแบบการดูแลของคลินิกพยาบาล โดยสามารถแบ่งออกเป็น 6 รูปแบบ ส่วนในประเทศไทยคลินิกพยาบาลชุมชนอบอุ่นเป็นหนึ่งในหน่วยนวัตกรรมบริการสุขภาพที่จัดตั้งขึ้นภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เพื่อเสริมสร้างและสนับสนุนการบริการสุขภาพในระดับปฐมภูมิ ช่วยเพิ่มการเข้าถึงบริการ และเพิ่มความสะดวกในการเข้ารับบริการสาธารณสุขของประชาชน โดยมีพยาบาลให้การบริการผู้ป่วยนอก การบริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค การบริการดูแลผู้ป่วยต่อเนื่องที่บ้านและการตรวจรักษาโรคเบื้องต้น ร่างรูปแบบและแนวทางการขับเคลื่อนคลินิกพยาบาลชุมชนอบอุ่นในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ต้องประกอบไปด้วยโครงสร้าง กระบวนการ และผลลัพธ์ในการดำเนินการและเป็นไปตามขอบเขตของกฎหมายวิชาชีพ
บทคัดย่อ
This Documentary research study aims to examine the current situation, innovations,
and service models of nurse-led clinics in healthcare systems both domestically and
internationally. Additionally, it seeks to synthesize and develop policy recommendations for
the establishment and operation of Warm Community Nurse Clinics within the universal health
coverage system. The study employed a systematic review of relevant literature from both
domestic and international sources regarding the operation of nursing and midwifery clinics.
Moreover, qualitative data were collected through in-depth interviews with the general public,
nurses, and other stakeholders.
The findings reveal that, in international healthcare settings, nurse-led clinics operate
with a high degree of autonomy, enabling nurses to provide patient education, health
promotion, disease prevention, and holistic care encompassing physical, mental, and social
well-being. Furthermore, these clinics offer vaccination services, patient referrals,
interdisciplinary collaboration, continuity of care, follow-ups on symptoms, laboratory test
results, and treatment management. The study identified six distinct models of nurse-led clinic
operations.
In Thailand, Warm Community Nurse Clinics have been established as an innovative
healthcare service unit under the National Health Security System. These clinics aim to
enhance primary healthcare services, improve accessibility, and provide greater convenience
for the public. Their services include outpatient care, health promotion and disease
prevention, home-based patient care, and primary medical treatment. Based on the study’s
findings, a proposed model and framework for advancing Warm Community Nurse Clinics
within the national universal health coverage system have been developed. This framework
consists of essential components, including structure, processes, and outcomes, which must
align with professional legal regulations to ensure optimal effectiveness in delivering
healthcare services to the public.
