ความครอบคลุมอย่างมีประสิทธิผลการดูแลผู้ป่วย กรณีการให้บริการรักษาเร่งด่วนสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Stroke Fast Track) ภายใต้กองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ
| dc.contributor.author | นภชา สิงห์วีรธรรม | th_TH |
| dc.contributor.author | Noppcha Singweratham | th_TH |
| dc.contributor.author | กรรณิการ์ อินต๊ะวงศ์ | th_TH |
| dc.contributor.author | Kannikar Intawong | th_TH |
| dc.contributor.author | พัลลภ เซียวชัยสกุล | th_TH |
| dc.contributor.author | Pallop Siewchaisakul | th_TH |
| dc.contributor.author | ดาวรุ่ง คำวงศ์ | th_TH |
| dc.contributor.author | Daoroong Komwong | th_TH |
| dc.contributor.author | พัชราภรณ์ สงพัด | th_TH |
| dc.contributor.author | Phatcharaporn Songphat | th_TH |
| dc.date.accessioned | 2025-09-26T07:27:19Z | |
| dc.date.available | 2025-09-26T07:27:19Z | |
| dc.date.issued | 2568-09 | |
| dc.identifier.other | hs3305 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11228/6346 | |
| dc.description.abstract | ภูมิหลังและเหตุผล: การดูแลผู้ป่วยกรณีการให้บริการรักษาเร่งด่วน สำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Stroke fast track: SFT) ได้รับการจัดสรรค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุขจากกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติเพื่อให้ประชาชนที่มีความจำเป็นเข้าถึงบริการสุขภาพ ความครอบคลุมอย่างมีประสิทธิผลจึงเป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์มากสำหรับการประเมินหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าและระบบบริการสุขภาพ วัตถุประสงค์การวิจัย: 1) เพื่อศึกษาสถานการณ์การจัดบริการ 2) เพื่อศึกษาความครอบคลุมอย่างมีประสิทธิผล และ 3) เพื่อพัฒนาข้อเสนอแนะเชิงนโยบายสำหรับการพัฒนาระบบบริการผู้ป่วยกรณีการให้บริการรักษาเร่งด่วน สำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน SFT ระเบียบวิธีวิจัย: วิจัยแบบผสมวิธี (Mixed methods) มองผู้ให้บริการ (Provider perspective) ประกอบด้วย 3 ขั้นตอน ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาสถานการณ์การจัดบริการ คัดเลือกพื้นที่แบบเฉพาะเจาะจง (Purposive sampling) โรงพยาบาลแม่ข่ายและโรงพยาบาลลูกข่ายที่พื้นที่ จังหวัดเพชรบุรี ร้อยเอ็ด กระบี่ และปัตตานี จำนวน 8 พื้นที่ ผู้ให้ข้อมูล (Informant) คือเครือข่ายการดำเนินงานการดูแลผู้ป่วยกรณีการให้บริการรักษาเร่งด่วนสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Stroke fast track) จำนวน 64 คน โดยใช้แบบสัมภาษณ์แบบปลายเปิดและกึ่งมีโครงสร้าง และแบบบันทึกการจัดบริการ ข้อมูลเชิงคุณภาพ วิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ข้อมูลเชิงปริมาณวิเคราะห์เชิงพรรณนานำเสนอข้อมูลเป็นจำนวนและร้อยละ ขั้นตอนที่ 2 ศึกษาความครอบคลุมอย่างมีประสิทธิผลแบบย้อนหลัง (Ex post approach) จากฐานข้อมูลโรงพยาบาลเฉพาะกรณีและจากฐานข้อมูลของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ปี พ.ศ. 2562 – 2566 วิเคราะห์ข้อมูล 1) ประชากรที่มีความจำเป็นต้องได้รับบริการสุขภาพ (Need) 2) ประชาชนที่ได้รับบริการสุขภาพที่จำเป็น (Use) 3) ประชาชนที่ได้รับผลดีทางสุขภาพจากบริการที่ได้รับ (Quality) 4) ผู้ที่ทราบความจำเป็นทางสุขภาพและได้ใช้บริการทางสุขภาพ (Crude coverage) และ 5) ผู้ที่ได้รับผลดีทางสุขภาพจากการใช้บริการสุขภาพ (Effective Coverage) และ ขั้นตอนที่ 3 พัฒนาข้อเสนอแนะเชิงนโยบายโดยการจัดประชุมผู้เชี่ยวชาญ (Connoisseurship) วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) และมีการนำเสนอผลการวิจัยเป็นลักษณะพรรณนา (Descriptive Explanation) ผลการศึกษา: 1) โรงพยาบาลแม่ข่ายมีศักยภาพในการขึ้นทะเบียนเป็นหน่วยบริการผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองในปีที่แตกต่างกัน ทรัพยากรการจัดบริการในปี พ.ศ. 2562 – 2566 มีเครื่อง CT scan และให้ยา recombinant tissue Plasminogen Activator (rtPA) เฉพาะในโรงพยาบาลแม่ข่าย ส่วนในปี พ.ศ. 2566 โรงพยาบาลลูกข่ายเริ่มมีเครื่อง CT scan และให้ยา rtPA ได้ ระบบฐานข้อมูลมีความหลากหลายในการบันทึกข้อมูล ยังมีการบันทึกลงกระดาษหรือบันทึกในฐานข้อมูลของส่วนงานที่ไม่สามารถเชื่อมโยงกันได้ ฐานข้อมูลในระดับโรงพยาบาลและสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) พบช่องว่างในการระบุเงื่อนไขที่สำคัญเพื่อใช้ในการติดตามจัดบริการ Stroke fast track เช่น การระบุว่าเป็นกลุ่ม Stroke fast track, การระบุเวลา 4.5 ชั่วโมง และการเชื่อมโยงข้อมูลรายการยา rtPA เป็นต้น 2) การวิเคราะห์จากฐานข้อมูลโรงพยาบาลกรณีศึกษา ในปีงบประมาณ 2562-2566 พบว่ามีจำนวนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง 24,191 ราย และพบผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่เข้า stroke fast-track เป็นร้อยละ 31.96 และพบผู้ป่วยเนื้อสมองตายเพราะขาดเลือด ที่เข้า stroke fast-track เป็นสัดส่วนระหว่างร้อยละ 59.86 เมื่อติดตามการได้รับยา rtPA ในกลุ่มผู้ป่วยเนื้อสมองตายเพราะขาดเลือดพบว่าได้รับ rtPA ร้อยละ 35.91 และอัตราการรอดชีพของผู้ที่ได้รับยา rtPA ร้อยละ 91.82 ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบ หรือ อุดตัน ที่ไม่ได้รับ rtPA ส่วนใหญ่มีอาการต่ำ ความจำเป็นทางสุขภาพและได้ใช้บริการทางสุขภาพ (Crude coverage) สำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Stroke fasttrack) ที่ได้รับยา rtPA ในกลุ่ม Cerebrovascular disease มีค่าร้อยละ 6.87 และในกลุ่ม Cerebral infarction มีค่าระหว่าง ร้อยละ 35.91 ผู้ที่ได้รับผลดีทางสุขภาพจากการใช้บริการสุขภาพ (Effective Coverage) สำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Stroke fast track) ที่ได้รับยา rtPA ในกลุ่ม Cerebrovascular disease มีค่าร้อยละ 6.31 และในกลุ่ม Cerebral infarction มีค่าร้อยละ 32.97 การวิเคราะห์ข้อมูลจากฐานข้อมูลสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติในช่วงปีงบประมาณ 2562-2566 พบว่าผู้ป่วย Cerebrovascular disease และผู้ป่วย Cerebral infarction มีอุบัติการณ์เพิ่มขึ้นทุกปีเมื่อวิเคราะห์ความครอบคลุมของการดูแลรักษาที่จำเป็นคือ การได้รับยา rtPA ในผู้ป่วย Cerebral infarction พบว่า ความครอบคลุมของการได้รับยา rtPA ในช่วงปีงบประมาณ 2562-2566 เพิ่มสูงขึ้นทุกปี และเมื่อพิจารณาในกลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับยา rtPA นั้น พบว่าได้รับผลดีทางสุขภาพ คือมีการรอดชีพ มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในปีงบประมาณ 2564-2566 สำหรับผลการวิเคราะห์ Crude coverage และ Effective coverage ทั้งกรณีที่กำหนดให้ผู้ที่ทราบความจำเป็นทางสุขภาพคือผู้ป่วย Cerebrovascular diseases หรือ Cerebral infarction พบว่า Crude coverage และ Effective coverage พบว่า มีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นในช่วงปีงบประมาณ 2562 – 2566 3) ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายเพื่อเพิ่มความครอบคลุมอย่างมีประสิทธิผล ประกอบด้วย 1). การเพิ่มความครอบคลุมการเข้าถึงบริการจากระบบบริการ เริ่มจากการเพิ่มความครอบคลุมนอกสถานบริการ โดยการเพิ่มการรณรงค์การสร้างการตระหนักรู้สัญญาณเตือนโรคหลอดเลือดสมอง และการรับรู้ถึงสิทธิการเข้าถึงบริการการรักษาโรคหลอดเลือดสมองให้กับประชาชนทราบ การเพิ่มความครอบคลุมในสถานบริการ โดยการ lean ระบบบริการในโรงพยาบาลเพื่อลดขั้นตอนการเข้าถึงบริการ รวมถึงการเพิ่มความครอบคลุมการยอมรับ rtPA โดยการเพิ่มการให้ข้อมูลกับญาติผู้ป่วย เริ่มตั้งแต่การนำส่งโรงพยาบาลรวมถึงการให้ข้อมูลด้านที่เป็นประโยชน์ เพื่อให้มีเวลาในการตัดสินใจ 2) การเพิ่มความครอบคลุมที่เกิดการระบบรายงาน ควรมีบันทึกข้อมูลผู้ป่วยควรใช้ระบบฐานข้อมูลเดียวและมีการระบุ SFT ในฐานข้อมูลของโรงพยาบาล และปรับปรุงแนวทางกระบวนการการบันทึกข้อมูลเพื่อให้สอดคล้องกับระบบการ Claim ของ สปสช. ตั้งแต่แรกรับ ขณะทำการรักษา ขณะจ่ายยา และ การจัดเก็บรายได้ 3) การติดตามผลการรักษาหลังจากการได้รับ rtPA ควรมีการพัฒนารูปแบบการจัดบริการที่ทำให้ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองและโรคหลอดเลือดสมองที่ได้รับยา rtPA เพื่อเป็นการบูรณาการการจัดบริการในระดับพื้นที่ และเชื่อมต่อข้อมูลกับกลุ่มผู้ป่วยฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วยระยะกลาง Intermediate care | th_TH |
| dc.description.sponsorship | สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข | th_TH |
| dc.language.iso | th | th_TH |
| dc.publisher | สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข | th_TH |
| dc.rights | สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข | th_TH |
| dc.subject | หลอดเลือดสมอง | th_TH |
| dc.subject | Stroke | th_TH |
| dc.subject | ภาวะผู้นำและการอภิบาล (Leadership and Governance) | th_TH |
| dc.title | ความครอบคลุมอย่างมีประสิทธิผลการดูแลผู้ป่วย กรณีการให้บริการรักษาเร่งด่วนสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Stroke Fast Track) ภายใต้กองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ | th_TH |
| dc.title.alternative | Effective Coverage on Stroke Fast Track Program under National Health Security Scheme | th_TH |
| dc.type | Technical Report | th_TH |
| dc.description.abstractalternative | Background and Rationale: Care for patients receiving emergency treatment services for ischemic stroke (Stroke Fast Track) has been allocated funding from the National Health Security Fund to ensure access to healthcare for those in need. Effective coverage is therefore an important tool for evaluating universal health coverage and the health service system. Research Objectives: 1) To study the current situation of service provision; 2) To study effective coverage; and 3) To develop policy recommendations for improving the service system for ischemic stroke patients receiving emergency treatment services (Stroke Fast Track). Research Methodology: This mixed-methods research (provider perspective) consists of three stages. Stage 1: Study the service provision situation by purposively selecting areas in the Phetchaburi, Roi Et, Krabi, and Pattani provinces (8 areas). The informants were 64 network members involved in the Stroke Fast Track service delivery, using open-ended and semi-structured interviews and service provision record forms. Qualitative data were analyzed by content analysis, while quantitative data were analyzed descriptively and presented as numbers and percentages. Stage 2: Study effective coverage retrospectively (Ex post approach) using data from hospitals and the National Health Security Office (NHSO) from 2019–2023. The patient data records were analyzed based on 1) the population in need of health services (Need), 2) the population receiving necessary health services (Use), 3) the population benefiting from health services (Quality), 4) those aware of health needs and using health services (Crude Coverage), and 5) those benefiting from health services (Effective Coverage). Stage 3: Develop policy recommendations through expert meetings and content analysis. Research findings were presented descriptively. Findings: 1) Service Provision: The main-contractor hospitals have the capacity to register as stroke service providers at different times. From 2019 – 2023, CT scan machines and recombinant tissue Plasminogen Activator (rtPA) medications were available only in the maincontractor hospitals. In 2023, affiliated sub-contractor hospitals also began providing these services. The data system showed diversity in data recording, with some records kept on paper or in non-interlinked databases. Gaps were found in the data collection process, such as missing of determination for Stroke Fast Track, 4.5-hour window, and the rtPA medication. 2) An analysis of data from a hospital-based study during the fiscal years 2019 - 2023 revealed that there were 24,191 stroke patients. Of these, 31.96% entered the stroke fasttrack program, and among patients with brain tissue death due to ischemia, 59.86% entered the stroke fast-track. When following up on the administration of rtPA in the group of patients with brain tissue death due to ischemia, it was found that 35.91% received rtPA, and the survival rate for those who received rtPA was 91.82%. This may be because stroke patients with stenosis or occlusion who did not receive rtPA generally had mild symptoms and lower health necessity, resulting in fewer health services utilized (Crude coverage). For patients with cerebrovascular diseases or cerebral infarction who received rtPA in the stroke fast-track group, the coverage rate in the cerebrovascular disease group was 6.87%, and in the cerebral infarction group, it was 35.91%. Regarding the health benefits from using health services (Effective Coverage), for stroke patients with cerebrovascular diseases or cerebral infarction who received rtPA, the effective coverage rate was 6.31% for cerebrovascular disease and 32.97% for cerebral infarction. An analysis of data from the National Health Security Office database for the fiscal years 2019-2023 showed an increasing incidence of cerebrovascular disease and cerebral infarction patients each year. When analyzing the coverage of necessary treatment, such as receiving rtPA in cerebral infarction patients, it was found that the coverage of rtPA administration increased each year during the fiscal years 2019-2023. Moreover, among the patients who received rtPA, there was an increase in survival rates, showing a positive health outcome in fiscal years 2021-2023. The analysis of Crude coverage and Effective coverage for patients with cerebrovascular diseases or cerebral infarction showed an increasing trend in coverage from fiscal years 2019 - 2023. 3) Policy recommendations to enhance effective coverage: 1. Expanding service coverage under the health system. This should begin with improving access to services outside healthcare facilities by increasing public awareness campaigns about the warning signs of stroke and patients’ rights to access stroke treatment services. For facility-based services, hospital systems should be streamlined (lean process management) to reduce barriers to timely care. Additionally, coverage of rtPA acceptance should be strengthened by providing patients’ relatives with comprehensive information beginning at the time of referral to the hospital and continuing throughout the decisionmaking process to ensure sufficient time for informed consent. 2. Improving coverage through integrated reporting systems. Patient data should be recorded using a unified database that includes a designation for stroke fast track (SFT) within hospital information systems. Furthermore, data recording procedures should be aligned with the National Health Security Office (NHSO) claim system from the point of admission, during treatment, at the time of medication administration, and throughout revenue reporting. 3. Monitoring treatment outcomes after rtPA administration. Service delivery models should be developed to ensure continuity of care for stroke patients, particularly those treated with rtPA. This would promote service integration at the regional level and establish linkages with intermediate care services for stroke rehabilitation and recovery. | th_TH |
| dc.identifier.contactno | 67-183 | |
| dc.subject.keyword | Stroke Fast-track | th_TH |
| dc.subject.keyword | SFT | th_TH |
| .custom.citation | นภชา สิงห์วีรธรรม, Noppcha Singweratham, กรรณิการ์ อินต๊ะวงศ์, Kannikar Intawong, พัลลภ เซียวชัยสกุล, Pallop Siewchaisakul, ดาวรุ่ง คำวงศ์, Daoroong Komwong, พัชราภรณ์ สงพัด and Phatcharaporn Songphat. "ความครอบคลุมอย่างมีประสิทธิผลการดูแลผู้ป่วย กรณีการให้บริการรักษาเร่งด่วนสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Stroke Fast Track) ภายใต้กองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ." 2568. <a href="http://hdl.handle.net/11228/6346">http://hdl.handle.net/11228/6346</a>. | |
| .custom.total_download | 28 | |
| .custom.downloaded_today | 0 | |
| .custom.downloaded_this_month | 23 | |
| .custom.downloaded_this_year | 28 | |
| .custom.downloaded_fiscal_year | 23 |
 | ผลงานวิชาการเหล่านี้เป็นลิขสิทธิ์ของสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข หากมีการนำไปใช้อ้างอิง โปรดอ้างถึงสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข ในฐานะเจ้าของลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติสงวนลิขสิทธิ์สำหรับการนำงานวิจัยไปใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ |
ฉบับเต็ม
ชื่อ: hs3305.pdf
ขนาด: 4.730Mb
รูปแบบ: PDF
ชิ้นงานนี้ปรากฎในคอลเล็คชั่นต่อไปนี้
-
Research Reports [2516]
งานวิจัย