ผลการจัดกิจกรรมสุขศึกษาร่วมกันกับการใช้แรงสนับสนุนทางสังคมจากอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านต่อความรู้ พฤติกรรมของแกนนำสุขภาพประจำครอบครัวในการป้องกันโรคไข้เลือดออกและโรคอุจจาระร่วงจังหวัดตรัง

Abstract

ผลของการจัดกิจกรรมสุขศึกษาร่วมกับการให้แรงสนับสนุนทางสังคมจากอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ต่อความรู้และพฤติกรรมของแกนนำสุขภาพประจำครอบครัวในการป้องกันโรคไข้เลือดออกและโรคอุจจาระร่วง จังหวัดตรัง การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลการจัดกิจกรรมสุขศึกษาร่วมกับการให้แรงสนับสนุนทางสังคมจากอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ต่อความรู้และพฤติกรรมของแกนนำสุขภาพประจำครอบครัวในการป้องกันโรคไข้เลือดออกและโรคอุจจาระร่วง โดยนำกรอบแนวคิด PRECEDE Model มาใช้ในการวินิจฉัยปัญหาโรคไข้เลือดออกและโรคอุจจาระร่วงในเชิงพฤติกรรมสุขภาพเพื่อนำไปใช้ในการวางแผนจัดกิจกรรม และประยุกต์แนวคิดเกี่ยวกับกระบวนการกลุ่มมาใช้ในการจัดกิจกรรมสุขศึกษาเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้กับแกนนำสุขภาพประจำครอบครัว และมีอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านเป็นผู้ให้แรงสนับสนุนในด้านต่างๆ เพื่อให้แกนนำสุขภาพประจำครอบครัวมีพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกและโรคอุจจาระร่วงที่ถูกต้อง รูปแบบการวิจัยแบบกึ่งทดลอง กลุ่มตัวอย่างเป็นแกนนำสุขภาพประจำครอบครัวที่มีภูมิลำเนาในตำบลนาข้าวเสีย อำเภอนาโยง จังหวัดตรัง จำนวน 4 หมู่บ้าน ได้แก่ หมู่บ้านทดลองเรื่องโรคไข้เลือดออก คือ หมู่ที่ 4 บ้านออกวัดนาปด หมู่บ้านเปรียบเทียบ คือ หมู่ที่ 2 บ้านเกาะปุด ส่วนหมู่บ้านทดลองเรื่องโรคอุจจาระร่วง คือ หมู่ที่ 5 บ้านใสชมภู่ และหมู่บ้านเปรียบเทียบ คือ หมู่ที่ 7 บ้านทุ่งแก่เจ้ย โดยเลือกกลุ่มตัวอย่าง หมู่บ้านละ 60 คน เครื่องมือที่ใช้ในการทดลอง ประกอบด้วยแผนการจัดกิจกรรมสุขศึกษาแบบกระบวนการกลุ่ม และสื่อประเภทวีดิทัศน์ ของจริง แผ่นพับ และโปสเตอร์ โดยดำเนินการเฉพาะในกลุ่มทดลอง ส่วนกลุ่มเปรียบเทียบให้อยู่ปกติตามธรรมชาติ การเก็บรวบรวมข้อมูลตามแบบสัมภาษณ์ แบบสังเกตพฤติกรรม และแบบประเมินการได้รับแรงสนับสนุนจากอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน เก็บรวบรวมข้อมูล 2 ครั้ง คือ ก่อนการทดลองและหลังการทดลอง ระยะเวลาวิจัย 6 เดือน ตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2543 ถึงเดือนพฤศจิกายน 2543 ผลการวิจัยพบว่า แกนนำสุขภาพประจำครอบครัวในกลุ่มทดลองมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการป้องกันโรคไข้เลือดออกและโรคอุจจาระร่วงถูกต้องขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ในด้านความรู้ การรับรู้โอกาสเสี่ยง ความรุนแรง และผลดีของการปฏิบัติตามคำแนะนำของเจ้าหน้าที่ในการป้องกันโรค และพฤติกรรมในการป้องกันโรค อีกทั้งยังพบว่าความรู้ การรับรู้ด้านต่างๆ และการได้รับแรงสนับสนุนจากอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน มีความสัมพันธ์กับการปฏิบัติในการป้องกันโรคไข้เลือดออกและโรคอุจจาระร่วงของแกนนำสุขภาพประจำครอบครัวอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ